Bổ sung trách nhiệm của Kiểm toán nhà nước về xác định rõ hành vi vi phạm về thuế
Chính trị - Ngày đăng : 16:02, 10/12/2025
Sáng 10/12, với đa số đại biểu Quốc hội biểu quyết tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật Quản lý thuế (sửa đổi).
Chuyển đổi số toàn diện trong quản lý thuế
Trình bày Báo cáo tiếp thu, chỉnh lý và hoàn thiện Dự thảo Luật trước khi Quốc hội biểu quyết thông qua, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) được xây dựng theo hướng tinh gọn, rút từ 17 chương, 152 điều xuống còn 9 chương, 53 điều, phù hợp với chủ trương luật hóa nguyên tắc, chính sách lớn, quy định chi tiết giao Chính phủ theo Kết luận 119 ngày 20/01/2025. Dự thảo đã quy định đầy đủ quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm và các nguyên tắc quản lý thuế thuộc thẩm quyền của Quốc hội.
Đồng thời, Dự thảo Luật giao Chính phủ và Bộ Tài chính quy định chi tiết các nội dung kỹ thuật nghiệp vụ thường xuyên thay đổi: 32 điều giao cho Chính phủ, 24 điều giao cho Bộ Tài chính. Nội dung này phù hợp tinh thần Nghị quyết 66 nhằm đảm bảo tính linh hoạt và nâng cao hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính.
Về thủ tục hành chính, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết dự thảo Luật không có phát sinh thủ tục hành chính mới, sửa đổi, bổ sung 7 thủ tục hành chính, nhóm thủ tục hành chính và bãi bỏ 2 thủ tục hành chính.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cũng khẳng định, một mục tiêu trọng tâm của sửa đổi Luật Quản lý thuế là chuyển đổi số toàn diện. Dự thảo luật đã quy định các Điều 32, 33, 35 về hạ tầng, hệ thống và ứng dụng công nghệ trong quản lý thuế. Điều 18, 19 bổ sung cơ chế hoàn thuế, miễn, giảm thuế tự động.
Tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Chính phủ đã chỉnh lý theo hướng làm rõ trách nhiệm của cơ quan thuế trong việc ứng dụng hệ thống để xử lý tự động dựa trên tiêu chí rủi ro, quy trình công nghệ và yêu cầu bảo đảm an toàn thông tin. Việc triển khai hoàn thuế, miễn, giảm thuế tự động sẽ được thực hiện theo lộ trình, phù hợp với điều kiện thực tế và hướng dẫn của Bộ Tài chính.
Cùng với đó, Chính phủ đã tiếp thu đầy đủ các nội dung về phạm vi sửa đổi, tính thống nhất trong hệ thống pháp luật, rà soát, chỉnh lý các điều để bảo đảm tính đồng bộ của pháp luật, thống nhất với pháp luật liên quan như: Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, Dự thảo Luật Giao dịch điện tử, Dự thảo Luật Phục hồi, Phá sản.
Chính phủ chủ động rà soát, chỉnh lý Khoản 1, Khoản 2 Điều 53 về quy định chuyển tiếp tại dự thảo Luật theo hướng "tất cả các khoản nợ thuế phát sinh trước ngày 01/7/2026 đều xử lý theo luật mới, tạo cơ sở áp dụng thống nhất" để đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tế quản lý, giảm tồn đọng và minh bạch hóa số liệu nợ thuế của Nhà nước.
Không bổ sung thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính về thuế của cơ quan kiểm toán, thanh tra
Về nhiệm vụ, quyền hạn của KTNN, cơ quan thanh tra, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho hay, tiếp thu ý kiến thẩm tra và của đại biểu Quốc hội, Dự thảo Luật được chỉnh lý theo hướng cơ bản giữ như quy định hiện hành và chỉ bổ sung trách nhiệm của cơ quan KTNN, cơ quan thanh tra khi thực hiện kiểm toán, thanh tra thì xác định rõ hành vi vi phạm trong lĩnh vực quản lý thuế của người nộp thuế và gửi cơ quan quản lý thuế thực hiện lập biên bản xử phạt theo quy định; không bổ sung thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính cho 2 cơ quan này để bảo đảm đồng bộ với pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính, Luật Kiểm toán, Luật Thanh tra.
Bộ trưởng Bộ Tài chính cũng giải trình, làm rõ một số ý kiến của KTNN. Theo đó, đối với ý kiến của Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Hà Thị Mỹ Dung về hoàn thiện cơ chế hoàn thuế tự động, cần quy định kiểm tra sau hoàn, trách nhiệm bồi hoàn sai và đối soát liên ngành bằng dữ liệu điện tử, Bộ trưởng cho biết, tại khoản 4 Điều 18 Dự thảo Luật đã quy định theo hướng cơ quan thuế triển khai hoàn thuế tự động theo từng giai đoạn, phù hợp với điều kiện cho phép của cơ sở hạ tầng ứng dụng thông tin để đảm bảo xử lý tự động và an toàn thông tin.
Việc hoàn thuế tự động chỉ áp dụng đối với hồ sơ, trường hợp đề nghị hoàn không có rủi ro về thuế và sẽ được kiểm tra sau hoàn theo quy định tại Điều 22 Dự thảo Luật. Đối với trường hợp hoàn tự động bị sai sót, cơ quan thuế sẽ xử lý thu hồi hoàn thuế. Dự thảo Luật đã giao Bộ Tài chính quy định cụ thể trình tự, thủ tục, thẩm quyền thu hồi hoàn thuế.
“Chính phủ xin tiếp thu ý kiến để nghiên cứu trong quá trình xây dựng văn bản hướng dẫn thi hành khi Luật được thông qua đảm bảo tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho hộ kinh doanh” - Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nêu rõ.
Đối với ý kiến của về đơn giản hóa kê khai thuế cho hộ kinh doanh và tăng phối hợp giữa KTNN với cơ quan thuế về mẫu khai rút gọn, hỗ trợ điện tử và bổ sung trách nhiệm cung cấp cũng như thực hiện kiến nghị kiểm toán, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng thông tin: Tại khoản 1 Điều 13 Dự thảo Luật quy định trường hợp hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh sử dụng hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối dữ liệu với cơ quan thuế, trên cơ sở dữ liệu hóa đơn điện tử, cơ sở dữ liệu quản lý thuế và các nguồn cơ sở dữ liệu khác mà cơ quan thuế có được từ cơ quan nhà nước khác, tổ chức, cá nhân cung cấp, hệ thống công nghệ thông tin tự động tạo lập tờ khai thuế để hỗ trợ hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong việc khai thuế và tính thuế.
Đồng thời, tại khoản 5 Điều 13 Dự thảo Luật giao Chính phủ quy định chi tiết Điều này; giao Bộ Tài chính quy định hồ sơ, thủ tục kê khai doanh thu, kê khai thuế, nộp thuế và hoàn thuế, chế độ kế toán áp dụng đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh. Theo đó, tại Dự thảo Nghị định và Dự thảo Thông tư đang được xây dựng theo hướng giảm thủ tục hành chính và tạo thuận lợi cho hộ kinh doanh.
Luật Quản lý thuế (sửa đổi) có hiệu lực từ ngày 01/7/2026.