Chung tay loại bỏ “sát thủ” thầm lặng thuốc lá khỏi cuộc sống
Xã hội - Ngày đăng : 15:46, 11/12/2025
Khói thuốc cướp đi sinh mệnh
Theo các chuyên gia Bệnh viện Phổi Trung ương, hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, bệnh tim mạch và đặc biệt là ung thư phổi - căn bệnh chiếm tới gần 90% số ca tử vong có liên quan đến thuốc lá. Đây là con số báo động cho thấy mức độ tàn phá khủng khiếp của thói quen mà nhiều người đang mắc phải hàng ngày.
Khói thuốc lá chứa hơn 7.000 hóa chất, trong đó có ít nhất 70 chất được xác định là tác nhân gây ung thư. Khi đi vào cơ thể, các chất độc hại này tác động trực tiếp lên hệ hô hấp, làm suy giảm chức năng phổi và gây tổn thương lâu dài.
Người hút thuốc lá có nguy cơ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) cao gấp 12 - 13 lần so với người không hút. COPD là căn bệnh gây khó thở kéo dài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống và là nguyên nhân tử vong đứng hàng thứ ba trên thế giới.
Điều tra Toàn cầu về Sử dụng thuốc lá (GATS) cho thấy, khoảng 15,6 triệu người Việt Nam đang hút thuốc. Đáng chú ý, tỷ lệ nam giới trưởng thành hút thuốc chiếm tới gần 42%. Hút thuốc lá không chỉ gây hại cho chính người hút mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến những người xung quanh. Số liệu thống kê cho thấy, hơn 30 triệu người dân Việt Nam phải hít khói thuốc thụ động trong gia đình, nơi làm việc và nơi công cộng.
Đặc biệt, hút thuốc lá là yếu tố nguy cơ hàng đầu của ung thư phổi. Ước tính, khoảng 85% ca ung thư phổi có liên quan đến thuốc lá. Những người hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư phổi cao gấp 20 - 30 lần so với người không hút. Không chỉ vậy, khói thuốc còn làm tăng nguy cơ mắc ung thư thanh quản, ung thư khoang miệng, ung thư thực quản và nhiều loại ung thư khác.
Khói thuốc không chỉ gieo bệnh cho người hút mà còn là mối hiểm họa nghiêm trọng đối với những người không hút - đặc biệt là trong gia đình, nơi làm việc, trường học và các không gian kín.
Khi họ mắc bệnh, chi phí điều trị, nhập viện, xét nghiệm, thuốc tăng lên, gây áp lực cho hệ thống y tế và người bệnh. Nhiều trường hợp trẻ em bị hen suyễn tái phát, viêm đường hô hấp lặp lại do sống trong môi trường có khói thuốc - chi phí khám chữa, điều trị, thậm chí nhập viện trở thành gánh nặng cho gia đình.
“Khói thuốc thụ động làm tăng chi phí y tế quốc gia, chi phí bảo hiểm y tế, ảnh hưởng đến dự toán ngân sách” - ThS. Nguyễn Thị Thu Hương - Phụ trách phòng Nghiệp vụ, Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá cảnh báo.
Hành động cấp bách…
Trước những hệ quả đáng báo động của tình trạng hút thuốc gây ảnh hưởng đến sức khỏe của cá nhân và cộng đồng, các cơ quan chức năng, đặc biệt là Bộ Y tế và các tổ chức, cộng đồng đã và đang nỗ lực chung tay để đẩy lùi việc hút thuốc lá. Trong đó, việc đảm bảo thực thi giải pháp đẩy lùi việc hút thuốc tại nơi công sở cần được coi là trọng tâm đầu tiên, trên hết.
Trong những năm qua, Việt Nam đã nỗ lực triển khai nhiều giải pháp mạnh mẽ nhằm giảm tỷ lệ hút thuốc lá, như Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá; cấm quảng cáo, khuyến mại thuốc lá; xây dựng môi trường không khói thuốc tại trường học, bệnh viện và khu vực công cộng.
Nhằm nâng cao nhận thức và hỗ trợ người dân từ bỏ thuốc lá, nhiều cơ quan, cơ sở y tế và các tổ chức xã hội đã tổ chức nhiều sự kiện và có những hoạt động ý nghĩa, thiết thực để tuyên truyền về tác hại của thuốc lá, cách thức phòng, chống, cai thuốc cũng như xây dựng môi trường sống không khói thuốc.
Mới đây, Báo Kiểm toán đã phối hợp với Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá tổ chức Hội thảo “Tuổi trẻ Kiểm toán nhà nước chung tay đẩy lùi việc hút thuốc lá nơi công sở”, thông qua đó đó tuyên truyền, lan tỏa những thông điệp mạnh mẽ hơn về chống tác hại của thuốc là và yêu cầu cấp bách phải dừng việc hút thuốc.
Thực hiện Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, ngành giáo dục Thủ đô đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, chỉ đạo triển khai công tác này, đặc biệt là thuốc lá điện tử - sản phẩm đang gia tăng nhanh trong giới trẻ. Trên cơ sở đó, các nhà trường được yêu cầu đưa nội dung phòng, chống tác hại thuốc lá vào kế hoạch năm học, nội quy, quy chế đơn vị; thực hiện nghiêm quy định “không hút thuốc trong khuôn viên trường học”.
Tại Trường Tiểu học Đông Thái, công tác tuyên truyền về tác hại của thuốc lá, đặc biệt là thuốc lá điện tử, được triển khai bài bản và thường xuyên. Nhà trường lồng ghép nội dung giáo dục về tác hại thuốc lá vào các môn học như Giáo dục công dân, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp; tổ chức chiếu video, hình ảnh trực quan sinh động nhằm cảnh báo về các bệnh nguy hiểm mà thuốc lá gây ra.
Cô Nguyễn Thị Phương Lan - Hiệu trưởng nhà trường, cho biết: Phòng, chống tác hại thuốc lá là trách nhiệm của mọi cơ quan, tổ chức, đặc biệt là trong môi trường giáo dục đóng vai trò giáo dục nhân cách, trau dồi kiến thức, công tác phòng, chống tác hại thuốc lá cần phải được chú trọng hàng đầu, từ đó lan tỏa ra xã hội.
“Chúng em rất sợ khói thuốc và ám ảnh khi thấy khói thuốc bay trong không khí, lo lắng khi nhìn thấy người hút thuốc. Chúng em nhắc nhau phải tránh xa khói thuốc để không ảnh hưởng đến sức khỏe” - học sinh Nguyễn Vũ Hải Đăng, lớp 4A3, Trường Tiểu học Đông Thái chia sẻ.
Các chuyên gia khẳng định, cai nghiện thuốc lá không bao giờ là muộn. Mỗi ngày không hút thuốc là một ngày bạn đang bảo vệ phổi, trái tim và cả những người thân yêu của mình. Đã đến lúc mỗi người cần chung tay hành động, nói không với thuốc lá, để hướng tới một cộng đồng khỏe mạnh, không khói thuốc.
Để giảm gánh nặng bệnh tật từ thuốc lá, cần sự chung tay mạnh mẽ hơn nữa từ các cấp chính quyền, tổ chức xã hội, cộng đồng và từng cá nhân. Mỗi người nâng cao ý thức bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình, quyết tâm từ bỏ thuốc lá và nói không với khói thuốc. Từ bỏ thuốc lá không chỉ là quyết định vì sức khỏe bản thân, mà còn là hành động nhân văn, góp phần xây dựng một xã hội văn minh, an toàn và bền vững.
Hãy dừng lại khi chưa quá muộn, nói KHÔNG với khói thuốc - vì sức khỏe, sinh mệnh của bản thân, gia đình và xã hội!
Theo Chiến lược quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá đến năm 2030, Việt Nam phấn đấu giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá, tiếp xúc thụ động với khói thuốc lá để giảm bệnh tật và tử vong do sử dụng các sản phẩm thuốc lá gây ra.
Trong đó, phấn đấu đến năm 2030 giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong nhóm nam từ 15 tuổi trở lên xuống dưới 36%; nhóm nữ từ 15 tuổi trở lên xuống dưới 1%. Đặc biệt, giảm tỷ lệ tiếp xúc thụ động với khói thuốc lá tại nơi làm việc xuống dưới 25%; tại nhà hàng xuống dưới 65%; tại quán bar, cà phê xuống dưới 70%, tại khách sạn xuống dưới 50%.