Tăng cường bảo vệ người tiêu dùng trong kỷ nguyên bùng nổ thương mại điện tử

Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước: Chủ động ra quân, siết chặt “chợ số”

Thương mại điện tử (TMĐT) đang trở thành trục chính của bán lẻ Việt Nam. Năm 2024, quy mô thị trường đạt hơn 25 tỷ USD và tiếp tục tăng mạnh trong 9 tháng năm 2025 với doanh thu 305,9 nghìn tỷ đồng, tăng trên 34%. Dự báo cuối năm 2025, con số này có thể cán mốc 39 tỷ USD.

Sự bứt tốc này mở ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp và người tiêu dùng, nhưng đồng thời kéo theo nguy cơ gia tăng các hành vi gian lận: buôn bán hàng giả, hàng cấm, hàng kém chất lượng, vi phạm sở hữu trí tuệ. Đặc thù của (TMĐT) là giao dịch ảo, không gặp mặt khiến người tiêu dùng dễ trở thành “mục tiêu” của những đường dây cung ứng hàng hóa vi phạm trên không gian số.

Chỉ cần vài cú “click”, người bán có thể tiếp cận hàng triệu khách hàng; và ngược lại, hàng hóa sai phạm có thể len lỏi qua những kho trung chuyển, livestream, tài khoản ẩn danh… gây khó khăn cho quản lý nhà nước.

Trước tình hình đó, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước đã liên tục chỉ đạo lực lượng Quản lý thị trường (QLTT) trên toàn quốc triển khai cao điểm kiểm tra, xử lý vi phạm, tập trung vào các nhóm hàng có nguy cơ cao trên thương mại điện tử.

Một trong những vụ việc điển hình mới nhất là tối 8/12 tại Hà Nội, Phòng Nghiệp vụ -Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước phối hợp PA05 – Công an TP Hà Nội kiểm tra đột xuất cửa hàng thời trang trên phố Hoàng Công Chất. Cơ sở không có giấy phép kinh doanh, bày bán 6.414 bộ quần áo không rõ nguồn gốc, nghi giả mạo Nike, Adidas, Puma và tiêu thụ chủ yếu qua nền tảng số.

Hay như Đội QLTT số 1 - Chi cục QLTT Hà Nội, chỉ trong một đợt kiểm tra đã phát hiện hơn 7.000 sản phẩm thời trang nghi giả nhãn hiệu ZARA tại một kho hàng chuyên cung cấp cho hoạt động bán trực tuyến. Các vụ việc này cho thấy quy mô và mức độ tổ chức của mạng lưới kinh doanh hàng giả trên thương mại điện tử ngày càng tinh vi.

Theo thống kê của Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, từ đầu năm 2025 đến nay, lực lượng QLTT cả nước đã kiểm tra gần 20.000 vụ, xử lý 17.108 vụ vi phạm, chuyển điều tra 123 vụ và thu nộp ngân sách hơn 278 tỷ đồng. Riêng về hàng giả và vi phạm sở hữu trí tuệ, lực lượng đã xử lý 3.307 vụ, tổng giá trị hàng hóa vi phạm trên 50 tỷ đồng.

Trên môi trường thương mại điện tử, 9 tháng đầu năm ghi nhận 4.052 vụ vi phạm, phạt gần 63 tỷ đồng, gỡ bỏ 44.446 sản phẩm vi phạm và chặn 12.414 gian hàng có dấu hiệu gian lận.

Ngăn chặn hàng giả trên nền tảng số: Từ cam kết đến công nghệ

Ông Trần Hữu Linh, Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước cho biết để bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử, lực lượng QLTT đang triển khai quyết liệt Đề án 319 về chống hàng giả trên sàn thương mại điện tử đến năm 2025.

Cục cũng đã yêu cầu các sàn lớn như Shopee, Lazada, TikTok Shop tham gia ký cam kết, thiết lập cơ chế phối hợp xác minh và xử lý nhanh gian hàng vi phạm ngay khi có cảnh báo.

Song song với đó, lực lượng QLTT đẩy mạnh một số biện pháp như: Trao đổi dữ liệu với hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp sở hữu thương hiệu để nhận diện hàng hóa nghi vi phạm; Ứng dụng công nghệ, sử dụng công cụ quét tự động trên nền tảng số để phát hiện gian hàng vi phạm; Tăng kiểm tra thực địa, kết hợp truy quét kho hàng, điểm trung chuyển, cơ sở đóng gói - nơi cung ứng cho hoạt động bán hàng online.

“Mục tiêu tối thượng là bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh cho doanh nghiệp chân chính. Thương mại điện tử phát triển nhanh, nhưng không thể để trở thành ‘mảnh đất màu mỡ’ cho hàng giả,” - ông Linh nhấn mạnh.

Không để khoảng trống quản lý trên không gian mạng

Triển khai Quyết định 1825/QĐ-BCT của Bộ Công Thương, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước xác định mỗi ngày đều là cao điểm kiểm tra thị trường. Không để hình thành “vùng trống” trong quản lý nhà nước, đặc biệt trên thương mại điện tử, nơi hành vi vi phạm có thể lan rộng chỉ trong vài giờ.

Cục cũng kiến nghị các bộ ngành và UBND các tỉnh, thành phố tăng cường phối hợp, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc, hàng cấm, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Bên cạnh đó, Cục đang triển khai đề án nền tảng truy xuất nguồn gốc sản phẩm cho một số nhóm hàng như dệt may, da giày, đồ điện tử… nhằm hỗ trợ người tiêu dùng nhận diện hàng thật – hàng giả ngay từ bước tra cứu.

Trong bối cảnh thương mại điện tử tiếp tục tăng trưởng mạnh, nhiệm vụ chống hàng giả, hàng vi phạm bản quyền và gian lận thương mại ngày càng trở nên cấp thiết. Sự quyết liệt của Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước cùng lực lượng QLTT địa phương được kỳ vọng sẽ tạo ra một môi trường mua sắm an toàn, minh bạch, nơi người tiêu dùng có thể yên tâm, còn doanh nghiệp chân chính được bảo vệ.

Lê Minh