Khẳng định vai trò kiểm toán, giám sát trong thực hiện chính sách giảm nghèo
Xã hội - Ngày đăng : 18:58, 13/12/2025
Kiểm toán góp phần khơi thông nguồn lực, chính sách thực hiện Chương trình
Giảm nghèo bền vững, không ai bị bỏ lại phía sau là mục tiêu xuyên suốt của Đảng và Nhà nước ta, thể hiện sự quan tâm tâm sâu sắc đến đời sống của người dân, đặc biệt là các đối tượng yếu thế, người nghèo.
Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã đề ra mục tiêu tỷ lệ nghèo đa chiều duy trì mức giảm từ 1-1,5 % năm. Hằng năm Chính phủ đều dành phần ngân sách đáng kể cho công tác giảm nghèo, đặc biệt là việc triển khai CTMTQG giảm nghèo bền vững. Nguồn lực động từ xã hội đầu tư cho công tác giảm nghèo cũng ngày càng tăng. Đây chính là đòn bẩy quan trọng để hiện, để hiện thực hóa các mục tiêu giảm nghèo bền vững.
Đồng hành cùng Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương trong triển khai các chính sách giảm nghèo, trong những năm qua, KTNN đã triển khai nhiều cuộc kiểm toán nhằm đánh giá quá trình triển khai và kết quả thực hiện Chương trình.
Chia sẻ về vấn đề này, ông Vũ Tiến Vượng - KTNN chuyên ngành V cho biết, ngoài việc kiểm tra, đánh giá tình hình thực hiện các nội dung, mục tiêu cụ thể của Chương trình, KTNN đã đánh giá tính hiệu lực, hiệu quả của Chương trình, phát hiện những cái bất cập trong chế độ, chính sách, công tác điều hành các văn bản pháp lý để từ đó kiến nghị với Chính phủ và các đơn vị liên quan chỉnh sửa kịp thời, góp phần hoàn thiện các văn bản pháp lý, tạo điều kiện cho việc thực hiện Chương trình thuận lợi hơn. “Chúng tôi rất tự hào vì đã góp một phần để việc thực hiện các mục tiêu của Chương trình có những bước tiến triển và ngày càng tốt hơn” - ông Vũ Tiến Vượng chia sẻ.
Từ góc độ cơ quan chủ trì thực hiện Chương trình, ông Phạm Hồng Đào - Phó Chánh Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo, Bộ Nông nghiệp và Môi trường - đánh giá, qua công tác kiểm toán, KTNN đã phát hiện ra rất nhiều vấn đề trong xây dựng chính sách cũng như tổ chức thực hiện CTMTQG giảm nghèo bền vững và đề xuất cấp có thẩm quyền xử lý các khó khăn, vướng mắc, nhằm đạt được mục tiêu Chương trình đề ra, đảm bảo công khai, minh bạch.
Đáng chú ý, KTNN đã đề nghị xử lý các vấn đề liên quan đến việc phân bổ, sử dụng nguồn lực sao cho hiệu quả, đảm bảo phân bổ nguồn lực đúng nội dung, đối tượng thụ hưởng. KTNN cũng đã chỉ ra khó khăn, bất cập trong việc xác định đối tượng người có thu nhập thấp, xác định cách thức, triển khai các mô hình sinh kế…
Qua các kiến nghị của KTNN, cơ quan có thẩm quyền cũng đã ban hành các văn bản để điều chỉnh kịp thời. Sự vào cuộc của KTNN đã góp phần làm cho nguồn lực được khơi thông và đạt được mục tiêu của Chương trình” - ông Phạm Hồng Đào khẳng định.
Tăng cường cơ chế giám sát, tư vấn chính sách
Chia sẻ từ thực tế địa phương, ông Trần Ngọc Hiệp - Chủ tịch UBND xã Mù Cang Chải, tỉnh Lào Cai cho biết, các chương trình, các chính sách giảm nghèo hiện đang triển khai rất đa dạng thông qua nhiều dự án. Với nguồn lực lớn được đầu tư từ Trung ương, từ tỉnh và huy động từ các nguồn lực của xã hội thì đây là một cơ hội lớn để địa phương đẩy nhanh được tiến độ giảm nghèo và rút ngắn khoảng cách phát triển giữa các vùng, các khu dân cư với nhau.
Tuy nhiên, thực tiễn ở cơ sở cho thấy, chất lượng nguồn nhân lực, kinh nghiệm cũng như kỹ năng quản trị của cán bộ địa phương chưa đồng đều, còn bộc lộ một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện các chương trình, dự án. Điều này đã làm hạn chế khả năng hấp thụ nguồn lực đầu tư.
Một số khó khăn, vướng mắc có thể thấy ngay trong quá trình triển khai thực hiện dự án thời gian qua như việc lập, thẩm định và triển khai các dự án có nội dung chưa sát thực tế. Trong bối cảnh đó, hoạt động kiểm toán của KTNN không chỉ chỉ ra những bất cập, hạn chế mà còn đưa ra định hướng, tư vấn trong triển khai thực hiện Chương trình.
“Những ý kiến tư vấn, khuyến nghị của KTNN đã giúp địa phương hoàn thiện các quy trình, thủ tục, chính sách, giúp chúng tôi tự tin hơn trong triển khai các chương trình, dự án trên địa bàn, đảm bảo hiệu quả, đúng mục tiêu và đúng chính sách” – ông Hiệp chia sẻ.
Để kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc ngay trong quá trình triển khai thực hiện Chương trình, năm 2023 Quốc hội đã tiến hành giám sát và ban hành Nghị quyết về giám sát chuyên đề việc triển khai thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về các CTMTQG.
Đặc biệt, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết ban hành các cơ chế đặc thù để thực hiện các CTMTQG, qua đó đã giải quyết được rất nhiều khó khăn, vướng mắc của các Bộ, ngành, địa phương trong quá trình triển khai, đặc biệt là vấn đề về phân bổ vốn, quản lý tài sản hình thành sau khi thực hiện dự án, phân cấp, phân quyền cho địa phương thực hiện cũng như chuyển nguồn các dự án để bảo đảm hiệu quả cao nhất.
Trên cơ sở Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 38/2023/NĐ-CP ngày 24/6/2023 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 27/2022/NĐ-CP ngày 19/4/2022 quy định cơ chế quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia. Nghị định này cũng đã tháo gỡ nhiều vấn đề vướng mắc, khó khăn. Bên cạnh đó, các Bộ chủ quản Chương trình, các địa phương đã ban hành các thông tư, các quy định riêng để cùng tháo gỡ - ông Phạm Hồng Đào Thông tin.
Giai đoạn từ năm 2026-2035, trên cơ sở đề xuất của Chính phủ, tại Kỳ họp thứ 10 vừa qua, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về chủ trương đầu tư CTMTQG xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trên cơ sở tích hợp các CTMTQG giai đoạn 2021-2025.
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho biết, Chương trình sẽ được thực hiện trên nguyên tắc “rõ chính sách, rõ địa bàn, rõ đối tượng thụ hưởng”, khắc phục triệt để tình trạng phân tán nguồn lực, chồng chéo chính sách và tạo khuôn khổ thống nhất để lồng ghép, huy động và phân bổ hiệu quả các nguồn lực. Đặc biệt, Chương trình sẽ tập trung đầu tư mạnh vào vùng lõi nghèo, chủ yếu là vùng dân tộc thiểu số và miền núi để thoát nghèo bền vững.
Chương trình được thiết kế theo tinh thần phân quyền tối đa cho địa phương đi đôi với phân bổ nguồn lực trên nguyên tắc địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm, Trung ương thống nhất quản lý, ban hành cơ chế tăng cường kiểm tra, giám sát. Chính phủ giao tổng mức vốn, địa phương căn cứ điều kiện thực tế chủ động quyết định phương án phân bổ, lồng ghép nguồn lực để đạt mục tiêu được giao.
Với cách tiếp cận này, các đại biểu Quốc hội nhấn mạnh một trong những yêu cầu trọng tâm là thiết lập cơ chế giám sát chặt chẽ, đa chiều. Bên cạnh sự vào cuộc của KTNN, các cơ quan của Quốc hội, giám sát của các Bộ, ngành, cần phát huy vai trò của cộng đồng và người dân, đặc biệt là vai trò giám sát của Mặt trận Tổ quốc các cấp, các đoàn thể địa phương nhằm đảm bảo chính sách đi đúng hướng, sử dụng hiệu quả, minh bạch nguồn lực đầu tư, tạo đột phá trong công tác giảm nghèo giai đoạn tới.