Nông sản Việt vững chỗ đứng, song cần gia tăng giá trị
Xã hội - Ngày đăng : 10:02, 24/12/2025
Khẳng định vị thế của nông sản Việt
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NNMT), trong 11 tháng năm 2025, nhóm nông sản tiếp tục đóng vai trò trụ cột với kim ngạch đạt 34,24 tỷ USD, tăng 15% so với cùng kỳ 2024.
Rau quả trở thành điểm sáng lớn nhất của xuất khẩu nông sản năm 2025, với kim ngạch xuất khẩu đạt 7,8 tỷ USD, tăng 18% so với cùng kỳ năm trước; dự kiến cả năm đạt khoảng 8,5 tỷ USD. Nhiều mặt hàng chủ lực như sầu riêng, thanh long, bưởi, xoài, chanh leo… tiếp tục mở rộng thị trường tại Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Đông, khẳng định vị thế của nông sản Việt trên thị trường.
Theo bà Ngô Thị Thu Hồng - Giám đốc Công ty cổ phần AMEII, thời điểm cuối năm, Việt Nam đang tập trung bao tiêu và xuất khẩu nhiều loại cây vụ đông, trọng tâm là cà rốt và bắp cải. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng mở rộng liên kết tiêu thụ các mặt hàng như ớt, cải thảo, xà lách, phục vụ nhu cầu của thị trường Hàn Quốc...
Để nâng cao giá trị xuất khẩu, đại diện doanh nghiệp mong muốn các nhà khoa học nghiên cứu về công nghệ chế biến và bảo quản sâu nhằm nâng cao giá trị và kéo dài thời gian xuất khẩu quanh năm. “Thị trường Hàn Quốc hiện đã áp dụng các tiêu chuẩn khắt khe hơn khi tiến hành kiểm soát toàn bộ các lô hàng nhập khẩu” - bà Hồng cho biết.
Chia sẻ tại Diễn đàn về kết nối nông sản ngày 23/12, bà Nguyễn Thị Thu Hương - Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ NNMT) - cho biết, năm nay nhiều nghị định thư xuất khẩu sang Trung Quốc tiếp tục được chuẩn hóa đối với các mặt hàng như chuối, dưa hấu, mít, trong khi thị trường Australia đã chính thức mở cửa cho bưởi Việt Nam. Với đà này, ngành trồng trọt sẽ tiếp tục mở rộng thị trường.
Khẳng định giá trị xuất khẩu, các sản phẩm nông sản Việt cũng ngày càng củng cố vị trí trong hệ thống phân phối tiêu dùng trong nước - hiện đang chịu sự cạnh tranh mạnh mẽ bởi các sản phẩm ngoại, bà Nguyễn Thị Kim Dung - Giám đốc Siêu thị Saigon Co.op Hà Nội - cho biết, các mặt hàng nông sản trong nước hiện chiếm tỷ trọng chính tại siêu thị, từ rau củ, trái cây đến thực phẩm chế biến, nhờ lợi thế về độ tươi, khả năng truy xuất và sự phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng đô thị.
Theo bà Dung, thị trường quà Tết đang chứng kiến sự dịch chuyển rõ rệt trong vài năm gần đây. Nếu trước đây yếu tố hình thức, mẫu mã được đặt lên hàng đầu thì nay người tiêu dùng quan tâm nhiều hơn đến giá trị sử dụng và lợi ích cho sức khỏe.
“Sự thay đổi này không chỉ mở ra cơ hội cho nông sản Việt trong kênh bán lẻ hiện đại, mà còn đặt ra yêu cầu cao hơn về kiểm soát chất lượng, minh bạch nguồn gốc và khả năng cung ứng ổn định, nhất là trong giai đoạn cao điểm Tết” - bà Dung chia sẻ.
Xây dựng chuỗi liên kết tiêu thụ để nâng cao giá trị nông sản
Ông Hồ Việt Hoàng - Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp Hoàng Nam Phát - cho biết, HTX xác định sản xuất nông sản sạch gắn với chuỗi liên kết tiêu thụ là hướng đi cốt lõi để nâng cao giá trị cây vụ đông và tăng sức cạnh tranh trên thị trường.
HTX hiện là một trong những đơn vị tiên phong trong sản xuất, chế biến và cung ứng nông sản an toàn, với hệ thống khách hàng trải rộng từ siêu thị, trường học, bếp ăn tập thể, chợ đầu mối trong nước đến các đối tác hướng xuất khẩu.
Theo ông Hoàng, nền tảng quan trọng nhất để xây dựng uy tín với thị trường là cam kết “4 không” trong sản xuất, gồm không hóa chất tồn dư, không sử dụng phân bón hóa học vượt mức, không biến đổi gen và không dùng thuốc bảo vệ thực vật trái phép.
Cam kết này được cụ thể hóa bằng việc HTX kiểm soát chặt chẽ toàn bộ quy trình từ gieo trồng, chăm sóc, thu hoạch đến sơ chế, đóng gói và vận chuyển, qua đó đảm bảo chất lượng đồng đều và khả năng truy xuất nguồn gốc.
Từ thực tiễn hoạt động, ông Hoàng nhấn mạnh vai trò trung tâm của HTX trong chuỗi liên kết, vừa điều phối sản xuất, vừa bao tiêu sản phẩm, hỗ trợ kỹ thuật và cung ứng đầu vào đạt chuẩn cho xã viên.
Bên cạnh kết quả đạt được, ông Hồ Việt Hoàng thẳng thắn chỉ ra những thách thức lớn như chi phí đầu tư kho lạnh, sơ chế và đóng gói cao, rủi ro thời tiết - sâu bệnh và áp lực cạnh tranh về giá, trong khi yêu cầu của thị trường ngày càng khắt khe về chứng nhận và truy xuất nguồn gốc.
Từ đó, HTX kiến nghị cần có cơ chế hỗ trợ vốn ưu đãi cho hạ tầng sau thu hoạch, tăng cường kết nối với hệ thống phân phối lớn, đẩy mạnh xúc tiến thương mại và ứng dụng công nghệ số, truy xuất nguồn gốc, nông nghiệp thông minh nhằm nâng cao hiệu quả và giá trị bền vững cho chuỗi nông sản vụ đông.
Từ góc độ quản lý nhà nước, bà Nguyễn Thị Thu Hương cho biết, công tác kiểm soát sản xuất và truy xuất nguồn gốc đang được đặt ra không chỉ đối với nông sản xuất khẩu hay phân khúc thị trường cao cấp, mà cả đối với thị trường nội địa.
“Hiện Bộ đang phối hợp rà soát, sửa đổi và bổ sung một số quy định của Luật Trồng trọt, trong đó có Điều 64 liên quan đến mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói, nhằm tạo hành lang pháp lý đồng bộ, phù hợp hơn với yêu cầu thực tiễn. Sau khi các quy định này có hiệu lực, việc xây dựng và quản lý mã số vùng trồng sẽ được triển khai bài bản hơn, làm nền tảng cho xuất khẩu chính ngạch, đồng thời nâng cao chất lượng và tính minh bạch của nông sản” - bà Hương cho biết.
Bà Hương cũng hoan nghênh sự tham gia chủ động của doanh nghiệp và địa phương, đồng thời khẳng định Bộ sẵn sàng đồng hành, hỗ trợ HTX và nông dân trong quá trình tổ chức sản xuất.
Riêng đối với khâu bảo quản và chế biến sau thu hoạch, bà Hương cho biết, Bộ có kế hoạch hợp nhất Viện Cơ điện nông nghiệp và Công nghệ sau thu hoạch vào Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, coi đây là bước đi quan trọng nhằm tăng cường năng lực nghiên cứu, gắn chặt hơn giữa sản xuất và bảo quản, chế biến, qua đó nâng cao giá trị gia tăng cho nông sản.
Nhấn mạnh vai trò quan trọng của công nghệ đối với phát triển nông nghiệp, ông Dương Thanh Sơn - Phó Chủ tịch Công ty Cổ phần Công nghệ và Đào tạo ABM - cho rằng, cần phải đẩy tăng cường ứng dụng công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI) để tăng hiệu suất, giảm chi phí và mở rộng khả năng tiếp cận thị trường. AI có thể tham gia toàn bộ chuỗi quảng bá và tiêu thụ nông sản, từ sản xuất nội dung truyền thông, tìm kiếm và chăm sóc khách hàng tự động, đến chốt đơn, quản lý đơn hàng, tồn kho và kết nối với hệ thống tài chính - kế toán.
Từ thực tiễn đó, ông Dương Thanh Sơn đề xuất các mô hình ứng dụng AI phù hợp với doanh nghiệp nông nghiệp, hướng tới mục tiêu mỗi nhân sự hoặc doanh nghiệp có thể gia tăng hiệu suất nhiều lần nếu áp dụng đúng cách. Yếu tố then chốt được nhấn mạnh là nâng cao nhận thức và triển khai đào tạo bài bản, mang tính thực chiến, liên tục cho đội ngũ lãnh đạo và doanh nghiệp, theo phương châm “học đến đâu, áp dụng ngay đến đó”./.