Những mục tiêu quan trọng trong xây dựng, phát triển Kiểm toán Nhà nước giai đoạn tới
Hoạt động của Ngành - Ngày đăng : 14:00, 26/05/2019
(BKTO) - Ngày 11/7/1994, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 70/CP về việc thành lập KTNN, đây là căn cứ pháp lý đầu tiên như một tuyên ngôn khai sinh ra KTNN. 25 năm xây dựng và trưởng thành, KTNN đã lớn mạnh về mọi mặt, đã trở thành một cơ quan kiểm tra tài chính công uy tín, trách nhiệm, chuyên nghiệp và từng bước hiện đại. Để tiếp nối kết quả đã đạt được trong 25 năm qua, KTNN phải tiếp tục duy trì và phát triển hơn nữa nội lực, thể hiện rõ tầm nhìn chiến lược trong nhiều năm tới. Trong đó, việc xây dựng Chiến lược phát triển KTNN giai đoạn 2020-2030, tầm nhìn đến 2035 có vai trò hết sức quan trọng.
Tồng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc- Ảnh: Quang Khánh
KTNN xác định nội dung cơ bản của Chiến lược thời gian tới là: 1. Đảm bảo thể chế hóa đầy đủ và toàn diện các quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng về phát triển KTNN; tuân thủ các quy định của pháp luật, phù hợp với định hướng phát triển kinh tế- xã hội của đất nước; 2. Phát triển KTNN phải đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế, phù hợp với các nguyên tắc, thông lệ quốc tế và điều kiện thực tiễn của Việt Nam; là thành viên có trách nhiệm trong việc thúc đẩy sự phát triển lĩnh vực kiểm toán công trong khu vực và thế giới; 3. Bảo đảm tính độc lập cao đối với hoạt động KTNN; tương xứng vị trí, vai trò của KTNN với tư cách là cơ quan kiểm tra tài chính, tài sản công cao nhất của Nhà nước do Quốc hội thành lập, hoạt động độc lập và chỉ tuân theo pháp luật; 4. Phát triển KTNN phải gắn với cuộc cách mạng công nghệ 4.0, trong đó việc ứng dụng công nghệ thông tin trong mọi hoạt động của KTNN phải được coi là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục, trong cả trước mắt và lâu dài.
Để đảm bảo thực hiện tốt nhất vai trò, trách nhiệm của KTNN, mục tiêu phát triển KTNN đến năm 2030 là “Phát triển KTNN thành công cụ trọng yếu và hữu hiệu của Đảng và Nhà nước trong kiểm tra, kiểm soát việc quản lý và sử dụng tài chính công, tài sản công; hỗ trợ, phục vụ đắc lực cho hoạt động của Quốc hội, Chính phủ, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân địa phương trong thực hiện chức năng lập pháp, giám sát, quản lý điều hành và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước; nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả trong hoạt động kiểm toán, bảo đảm hoạt động công khai, minh bạch, chuyên nghiệp, chính quy và từng bước hiện đại, xứng đáng là cơ quan kiểm tra tài chính, tài sản công có trách nhiệm và uy tín, đáp ứng được yêu cầu, đòi hỏi và Đảng, Nhà nước và nhân dân”.
Từ quan điểm và mục tiêu phát triển, Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2030, tầm nhìn đến 2035 tâp trung vào một số nội dung chủ yếu sau: 1. Hoàn thiện cơ sở pháp lý đầy đủ và toàn diện cho tổ chức và hoạt động của KTNN, trong đó tập trung vào việc: (i) Làm rõ hơn đối tượng được kiểm toán nhằm bao quát hết các tổ chức có hoạt động quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công thuộc đối tượng, phạm vi kiểm toán của KTNN theo quy định của Hiến pháp với quan điểm mở “Ở đâu có tài chính công, tài sản công thì ở đó có sự kiểm tra của KTNN”; (ii) Bổ sung quy định chế tài đối với các hành vi vi phạm Luật KTNN của đơn vị được kiểm toán và của tổ chức, cá nhân có liên quan; (iii) Bổ sung quyền kiến nghị, khiếu nại đối với báo cáo kiểm toán cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan nhằm bảo đảm quyền lợi cho các đối tượng kiểm toán, minh bạch hơn nữa trong hoạt động của KTNN; (iv) Bổ sung nhiệm vụ giám định tư pháp về tài chính công, tài sản công trong các vụ án tham nhũng, góp phần quan trọng thúc đẩy giải quyết có hiệu quả các vụ án, vụ việc cần phải có cơ quan chuyên môn làm giám định tư pháp độc lập trong hoạt động tố tụng; (v) Quy định việc truy cập dữ liệu điện tử trong môi trường công nghệ cao để thực hiện nhiệm vụ kiểm toán theo hướng “KTNN có quyền truy cập vào dữ liệu điện tử của đơn vị được kiểm toán và dữ liệu điện tử quốc gia; yêu cầu đơn vị được kiểm toán, tổ chức, cá nhân có liên quan cùng truy cập phần mềm ứng dụng của đơn vị để khai thác, thu thập thông tin, tài liệu liên quan đến nội dung kiểm toán”.
KTNN đang tổ chức các Hội thảo nhằm rà soát, kiến nghị sửa đổi, bổ sung Luật KTNN 2015- Ảnh tư liệu
2. Phát triển bộ máy và nguồn nhân lực của KTNN theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp, chất lượng, hiệu quả theo chủ trương chung của cả hệ thống chính trị và tăng cường phân cấp cho các đơn vị trực thuộc, trong đó: Tập trung thành lập KTNN chuyên ngành thực hiện nhiệm vụ kiểm toán chuyên sâu về đất đai, tài nguyên, khoáng sản, môi trường và công nghệ thông tin; đổi tên Trung tâm Tin học thành Trung tâm Công nghệ thông tin và Lưu trữ thư viện; nâng cấp Trường Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm toán thành Học viện Kiểm toán; cơ cấu lại các đơn vị để đảm bảo thực hiện đúng, đủ chức năng nhiệm vụ, đặc biệt là cơ cấu lại đơn vị cấp phòng, giảm thiểu cấp trung gian, nâng cao hiệu quả hoạt động; tổ chức thực hiện Đề án vị trí việc làm một cách khoa học, hợp lý, nghiên cứu thay đổi phương thức làm việc, tăng cường ứng dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật trong hoạt động nghiệp vụ nhằm nâng cao chất lượng công việc; xây dựng đội ngũ nguồn nhân lực đủ đức, đủ tài và tinh thông nghiệp vụ, đặc biệt phải có bản lĩnh, có dũng khí bảo vệ cái đúng, kiên quyết đấu tranh với cái sai, phải liêm chính, có đạo đức trong sáng, công tâm, kỷ cương, kỷ luật chặt chẽ, đoàn kết, thống nhất cao trong thực hiện nhiệm vụ và thích ứng, bắt kịp nhanh với những xu thế mới, hiện đại trong một môi trường luôn thay đổi.
3. Tập trung nâng cao chất lượng kiểm toán toàn diện về năng lực, hiệu lực và hiệu quả, trong đó: Ưu tiên tăng cường và phát huy hơn nữa tính độc lập của KTNN, bảo đảm hoạt động công khai, minh bạch, chuyên nghiệp, chính quy, từng bước hiện đại; mở rộng phạm vi, quy mô và đẩy mạnh về chiều sâu loại hình kiểm toán hoạt động, kiểm toán công nghệ thông tin, kiểm toán tài nguyên khoáng sản, môi trường, tập trung vào các vấn đề được dư luận xã hội đặc biệt quan tâm, các vấn đề có tính thời sựnhằm đưa ra những phát hiện, kiến nghị mang tính cảnh báo, ngăn chặn các rủi ro có thể xảy ra trong tương lai đối với các bên liên quan; quan tâm xây dựng quy trình, thủ tục tiền kiểm, đặc biệt trong việc đệ trình ý kiến của KTNN để Quốc hội xem xét, quyết định dự toán NSNN, quyết định phân bổ ngân sách trung ương... Tham gia với các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ trong việc xem xét về dự toán NSNN, phương án phân bổ ngân sách trung ương, phương án điều chỉnh dự toán NSNN nhằm đưa ra các ý kiến cảnh báo, tư vấn độc lập ngay từ khâu lập dự toán giúp Quốc hội, Chính phủ đánh giá những kịch bản hoặc dự báo có thể xảy ra trong trung và dài hạn liên quan đến các chu kỳ phát triển của nền kinh tế, việc trả nợ, các chương trình mục tiêu quốc gia và những cam kết khác như an sinh xã hội, trợ cấp hưu trí, phòng chống thiên tai, biến đổi khí hậu hay các cú sốc tài chính; duy trì và phát triển mối quan hệ của các bên liên quan (đơn vị được kiểm toán, Quốc hội, Chính phủ, người dân, các cơ quan kiểm toán tối cao, các tổ chức quốc tế, các đơn vị truyền thông...) đến hoạt động của KTNN nhằm nâng cao hiệu quả, hiệu lực kết luận, kiến nghị và tỷ lệ thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán hàng năm.
KTNN chú trọng xây dựng đội ngũ nguồn nhân lực đủ đức, đủ tài và tinh thông nghiệp vụ- Ảnh tư liệu
4. Coi trọng chiến lược phát triển công nghệ cao, công nghệ thông tin trong mọi hoạt động của KTNN, theo đó KTNN đã đi trước một bước bằng việc ban hành Chiến lược phát triển và Kiến trúc tổng thể Công nghệ thông tin của KTNN giai đoạn 2019-2025, tầm nhìn đến năm 2030 (Quyết định số 440/QĐ-KTNN ngày 14/3/2019), trong đó Chiến lược ưu tiên cao hướng tới: (i) Xây dựng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng dữ liệu và hạ tầng ứng dụng; xây dựng hạ tầng kết nối trao đổi thông tin nội bộ, hệ thống chia sẻ, kết nối liên thông với các đơn vị ngoài ngành; đầu tư bổ sung hệ thống máy chủ, thiết bị lưu trữ, trang bị truyền dữ liệu tốc độ cao; xây dựng cơ sở dữ liệu chuyên ngành và cơ sở dữ liệu tổng hợp; xây dựng phần mềm ứng dụng; đảm bảo an toàn, an ninh mạng; hiện đại hóa hạ tầng công nghệ thông tin dựa trên nền tảng điện toán đám mây; (ii) Xác định lộ trình phù hợp sớm chuyển quy trình kiểm toán truyền thống sang quy trình kiểm toán số và phương thức kiểm toán dữ liệu lớn của các công nghệ số tiên tiến, tiêu biểu là dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo (AI), kết nối vạn vật (IoT) thông qua việc: số hóa, tích hợp dữ liệu để tạo ra dữ liệu đối tượng liên quan đến hoạt động kiểm toán và tổ chức tốt các dữ liệu này; dùng công nghệ số, đặc biệt trí tuệ nhân tạo để phân tích và sử dụng nguồn dữ liệu cho hoạt động kiểm toán.
5. Duy trì và nâng tầm các hoạt động hợp tác quốc tế, trong đó: (i) Tham gia và đóng vai trò tích cực vào Ban điều hành của Tổ chức các Cơ quan Kiểm toán tối cao trên thế giới, nhóm công tác nòng cốt về kiểm toán môi trường, nhóm công tác về dữ liệu lớn của Tổ chức các Cơ quan Kiểm toán tối cao trên thế giới...; (ii) Tăng cường các sáng kiến về chia sẻ kinh nghiệm và phát triển năng lực giữa các Cơ quan Kiểm toán tối cao trong khu vực và trên thế giới; (iii)Tăng cường tham gia hoạt động chuyên môn, hội nghị, hội thảo, đào tạo, chia sẻ kiến thức với KTNN các nước và các tổ chức kiểm toán tối cao cấp khu vực và quốc tế; (iv) Tăng cường hợp tác theo chiều sâu nhằm tiếp thu kinh nghiệm quốc tế; trở thành đối tác hợp tác của hầu hết các cơ quan kiểm toán tối cao các nước, lựa chọn, nghiên cứu sâu một số cơ quan kiểm toán tối cao trên thế giới để học tập kinh nghiệm gắn chặt với nhu cầu của KTNN Việt Nam, phù hợp với định hướng phát triển hoạt động trong thời gian tới của KTNN;
(v) Thực hiện thành công, có trách nhiệm Chương trình hành động thực hiện vai trò Chủ tịch Các cơ quan Kiểm toán tối cao Châu Á nhiệm kỳ 2018-2021 của KTNN Việt Nam, thể hiện rõ nét vai trò dẫn dắt các ban, nhóm trong cộng đồng Các cơ quan Kiểm toán tối cao Châu Á thực hiện thắng lợi các mục tiêu nêu trong Tuyên bố Hà Nội; (vi) Quan tâm tới một số lĩnh vực kiểm toán mới nổi trong một thế giới thay đổi từng ngày, từng giờ mà Tổ chức Các cơ quan Kiểm toán tối cao trên thế giới đã thành lập Ủy ban Giám sát các vấn đề mới nổi nhằm cung cấp thông tin, chia sẻ kinh nghiệm giữa các Cơ quan Kiểm toán tối cao với nhau để đương đầu với những vấn đề mới nổi toàn cầu.
Có thể khẳng định, để thực hiện thành công Chiến lược phát triển KTNN giai đoạn 2020-2030, tầm nhìn đến 2035 đòi hỏi phải có sự tham gia trách nhiệm, tâm huyết của tất cả các tổ chức, cá nhân có liên quan, đặc biệt ngành kiểm toán phải chuẩn bị tâm thế để đón nhận mọi thời cơ và đương đầu với thách thức trong từng thời kỳ với quyết tâm chính trị mạnh mẽ đối với sự phát triển của KTNN. Với những kết quả đã đạt được trong thời gian qua và truyền thống đoàn kết, không ngừng nỗ lực phấn đấu của tập thể lãnh đạo, cán bộ, công chức, viên chức ngành kiểm toán, cùng với việc xây dựng Chiến lược phát triển ngành kiểm toán có tầm nhìn, theo kịp với xu thế thời đại, chắc chắn KTNN sẽ tiếp tục thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị trong từng thời kỳ, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước.
TS. HỒ ĐỨC PHỚC
Ủy viên BCH Trung ương Đảng,
Tổng Kiểm toán nhà nước