Dự án sân bay Long Thành: Lo ngại về vốn và việc trục lợi đất đai
Đối nội - Ngày đăng : 14:39, 25/10/2019
(BKTO)– Ủy ban Kinh tế của Quốc hội lo ngại việc Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) dự kiến phải vay 2,628 tỷ USD để làm sân bay Long Thành có thể ảnh hưởng tới nợ công. Bên cạnh đó, một số đại biểu Quốc hội cho rằng có thể xảy ra việc trục lợi về đất đai khi triển khai dự án.
Chiều ngày 24/10, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ đã trình bày Báo cáo nghiên cứu khả thi về dự án Cảng hàng không quốc tế (HKQT) Long Thành giai đoạn 1. Sau đó, các đại biểu Quốc hội đã thảo luận tại Tổ về nội dung này.
Chính phủ trình Quốc hội giao ACV đầu tư sân bay Long Thành
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, tổng mức đầu tư giai đoạn 1 của dự án này dự kiến hơn 111,6 nghìn tỷ đồng, tương đương hơn 4,779 tỷ USD.
Dự án gồm 3 giai đoạn đầu tư với mục tiêu khi hoàn thành sẽ đạt công suất 100 triệu hành khách/năm và 05 triệu tấn hàng hóa/năm. Giai đoạn 1 sẽ đầu tư xây dựng 01 đường cất hạ cánh và 01 nhà ga hành khách cùng các hạng mục phụ trợ đồng bộ với công suất 25 triệu hành khách/năm, 1,2 triệu tấn hàng hóa/năm, chậm nhất sẽ đưa vào khai thác trong năm 2025.
Chính phủ trình Quốc hội giao ACV là nhà đầu tư- khai thác cảng đầu tư, sau đó cho các cơ quan quản lý Nhà nước thuê lại hạng mục các công trình trụ sở cơ quan quản lý Nhà nước; điều chỉnh diện tích đất giai đoạn 1 từ 1.165 ha lên khoảng 1.810 ha đồng thời điều chỉnh 1.050 ha đất dành cho quốc phòng thành 570 ha đất dùng riêng cho quốc phòng và 480 ha đất xây dựng kết cấu hạ tầng hàng không dùng chung cho nhiệm vụ quốc phòng và dân dụng; chấp thuận chủ trương bổ sung hai tuyến đường bộ số 01 và 02 vào Dự án để đầu tư theo quy mô phân kỳ đầu tư.
 |
| Phối cảnh Cảng hàng không quốc tế Long Thành |
Báo cáo thẩm tra do Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày nêu rõ: Về tổng mức đầu tư, Ủy ban Kinh tế cho rằng, nhiều hạng mục mới dừng ở mức thiết kế sơ bộ có thể dẫn đến tăng tổng mức đầu tư khi chuẩn xác hóa. Do đó, đề nghị rà soát để tránh gây biến động lớn tổng mức đầu tư Dự án.
Về hình thức đầu tư, Ủy ban Kinh tế nhận thấy, Dự án Cảng HKQT Long Thành là công trình quan trọng quốc gia, có liên quan đến quốc phòng, an ninh quốc gia nên việc lựa chọn nhà đầu tư cần phải hết sức thận trọng, chặt chẽ, bảo đảm cơ sở pháp lý. Theo quy định của pháp luật hiện hành về đấu thầu thì việc lựa chọn nhà đầu tư Dự án thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ.
Về phương án huy động vốn, báo cáo thẩm tra nêu rõ: Báo cáo nghiên cứu chưa có đánh giá tác động cụ thể của từng loại nguồn vốn mà mới tập trung vào phương án sử dụng vốn của DNNN là Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM) và DN do Nhà nước chi phối (ACV) thực hiện. Trong tổng số 4,194 tỷ USD vốn của ACV đầu tư vào dự án, dự kiến ACV phải đi vay khoảng 2,628 tỷ USD.
Ủy ban Kinh tế nhận thấy, theo quy định tại Điều 41 của Luật Quản lý nợ công thì Dự án đầu tư xây dựng Cảng HKQT Long Thành thuộc đối tượng được bảo lãnh Chính phủ; nếu được Chính phủ bảo lãnh thì khoản vay này sẽ được tính vào nợ công. Do đó, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ báo cáo thêm về khả năng cấp bảo lãnh đối với khoản vay này để có cơ sở đánh giá đầy đủ, chính xác tác động của phương án huy động vốn đối với nợ công. Mặt khác, ACV là DN do Nhà nước chi phối, nên dù huy động vốn dưới hình thức nào thì Nhà nước vẫn có trách nhiệm trong việc xử lý khi có rủi ro đối với phần vốn nhà nước tại DN, do đó, kể cả việc Chính phủ không cấp bảo lãnh đối với khoản vay này thì cũng cần có sự giám sát chặt chẽ của cơ quan có thẩm quyền đối với hoạt động vay, sử dụng vốn vay của ACV.
Ngoài ra, cũng cần cân nhắc về khả năng huy động vốn của ACV vì phải đồng thời thực hiện đầu tư mở rộng Cảng hàng không Tân Sơn Nhất cũng như các cảng hàng không khác trên cả nước. Đồng thời cần làm rõ năng lực tài chính đối với nguồn vốn của VATM.
Ủy ban Kinh tế tán thành quy mô giai đoạn 1 của Dự án và việc sử dụng diện tích đất dùng chung 480ha…
Thảo luận Tổ về dự án này, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Giang Đặng Quốc Khánh cho rằng, hai đơn vị hàng không được giao nhiệm vụ triển khai dự án cũng là hai DNNN. Về bản chất vốn của DN này vẫn là nguồn vốn từ NSNN nên phải được quản lý và giám sát chặt chẽ, nếu không tình trạng đội vốn sẽ xảy ra. DN cũng phải chịu trách nhiệm về tính hiệu quả của dự án, vì vậy cần phải làm rõ bài toán lỗ, lãi.
Cũng liên quan đến vấn đề huy động vốn cho dự án, đại biểu Đặng Thế Vinh (Hậu Giang) nêu quan điểm: Dự án Cảng HKQT Long Thành là công trình quan trọng quốc gia, có liên quan đến quốc phòng, an ninh quốc gia nên việc lựa chọn nhà đầu tư cần phải hết sức thận trọng, chặt chẽ. Do vậy, việc huy động các nguồn lực từ DN để thực hiện là cần thiết, vừa không tác động đến nợ công vừa tăng cường năng lực, kinh nghiệm cho các DN trong nước khi thực hiện các dự án lớn. Việc Chính phủ đề xuất ACV là nhà đầu tư cũng có phần hợp lý. Tuy nhiên, trong trường hợp chỉ định ACV và VATM thực hiện đầu tư dự án thì vấn đề cần quan tâm là DN phải bảo đảm năng lực tài chính do lượng vốn cần thiết là khá lớn.
Cũng tại phiên thảo luận Tổ, đại biểu Vũ Trọng Kim (Hải Dương) đề nghị Chính phủ quan tâm tới vấn đề đầu cơ bất động sản khi triển khai dự án. Ông lưu ý cần có giải pháp, làm sao để tiền đền bù đến tận tay người đã sử dụng đất chứ không để giới đầu cơ trục lợi. Vì vậy, vào thời điểm này và trong quá trình triển khai dự án, không cho giao dịch đất đai còn việc canh tác của người dân thì vẫn được tiến hành bình thường.
Đại biểu Nguyễn Văn Sơn (Hà Tĩnh) cũng lo lắng, mỗi lần có quy hoạch, triển khai các dự án đều có nỗi lo về đất đai, thậm chí chưa xin chủ trương dự án, đất đai đã phức tạp. Chính vì vậy, khi xây dựng sân bay Long Thành cần phải khoanh lại để hạn chế tối đa tình trạng đầu cơ về đất…/.
MINH ANH