Chương trình Nhà ở xã hội của TP.Hà Nội giai đoạn 2011-2014: Kỳ II: Kế hoạch phát triển phải dựa trên đối tượng và nhu cầu
Hoạt động của Ngành - Ngày đăng : 08:05, 25/06/2015
(BKTO) - Trên cơ sở đánh giá trọng yếu, rủi ro, KTNN đã đưa ra 5 mục tiêu kiểmtoán cụ thể cho cuộc kiểm toán Chương trình NOXH của TP.
Kế hoạch phát triển NOXH của TP.Hà Nội cần dựa trên cơ sở thu thập, tổng hợp, nghiên cứu và phân tích các thông tin về đối tượng và nhu cầu. Ảnh: T.S
Bất cập về căn cứ để xây dựng mục tiêu
Chủ trương của UBND TP.Hà Nội năm 2009 về việc triển khai Chương trình phát triển nhà ở cho học sinh, sinh viên, nhà ở cho công nhân khu công nghiệp và người thu nhập thấp (Văn bản số 5505) và Chương trình của Thành ủy năm 2011 về đẩy mạnh công tác quy hoạch, xây dựng và quản lý đô thị TP.Hà Nội giai đoạn 2011-2015 (Chương trình 06) đều đặt mục tiêu đến năm 2015, TP.Hà Nội xây dựng được 15.500 căn hộ cho người thu nhập thấp. Căn cứ xây dựng mục tiêu là tỷ lệ lao động có nhu cầu rất cấp bách về nhà ở trong số lao động thuộc khu vực Nhà nước và dự báo dân số TP.Hà Nội đến năm 2015. Theo đó, TP.Hà Nội dự báo dân số của Hà Nội năm 2015 khoảng 7,2 triệu người; tổng số lao động trong khu vực Nhà nước trên địa bàn chiếm khoảng 18% dân số, tương đương khoảng 1,3 triệu người; 25% số lao động này có nhu cầu về nhà ở, ước tính là 325.000 căn, trong đó có 5% lao động có nhu cầu rất cấp bách về nhà ở (tương đương 15.500 căn). Tuy nhiên, kết quả kiểm toán cho thấy không có tài liệu thuyết minh cơ sở xác định các tỷ lệ 18%; 25% và 5% nêu trên.
Bên cạnh đó, theo kết quả tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009, số hộ gia đình có điều kiện diện tích nhà ở dưới 5m2/người trên địa bàn thành phố là 42.232 hộ. Đồng thời, để xây dựng Chương trình phát triển nhà ở, trong năm 2011, thành phố đã lập Báo cáo tổng quan điều tra, khảo sát đánh giá thực trạng về nhà ở và dự báo nhu cầu nhà ở đến năm 2030 nhưng số liệu trong báo cáo chuyên đề “Đánh giá thực trạng về nhà ở thu nhập thấp và dự báo nhu cầu về nhà ở thu nhập thấp trên địa bàn TP.Hà Nội” cũng không thay đổi so với mục tiêu tại Văn bản 5505 và Chương trình 06.
Vì thế, Dự thảo Chương trình phát triển nhà ở được HĐND thành phố thông qua (tháng 7/2013) và trình Thủ tướng Chính phủ vẫn giữ nguyên mục tiêu phát triển NOXH đến năm 2015. Nhưng khi đóng góp ý kiến cho bản Dự thảo này, Bộ Xây dựng đã căn cứ vào báo cáo ngày 30/11/2013 của Sở Xây dựng TP.Hà Nội là “trên địa bàn TP.Hà Nội có tổng số 14 dự án nhà ở cho người thu nhập thấp đã được chấp thuận và cho phép triển khai, dự kiến đến năm 2015 sẽ hoàn thành và đưa vào sử dụng 8.668 căn hộ, đồng thời với các dự án được phép chuyển đổi từ nhà ở thương mại sang NOXH đến năm 2015, tổng số căn hộ NOXH sẽ có trên 19.200 căn hộ” để đề nghị UBND TP.Hà Nội điều chỉnh tăng chỉ tiêu về nhà ở thu nhập thấp lên khoảng 20.000 căn cho phù hợp với số lượng căn hộ thực tế trên thị trường. Căn cứ theo nội dung góp ý này, tại Quyết định số 996/QĐ-TTg ngày 19/6/2014, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt mục tiêu phát triển NOXH của TP.Hà Nội đến năm 2015 là xây dựng khoảng 1.800.000m2 sàn, tương đương 20.000 căn hộ.
Nhu cầu và nguồn lực
KTNN kết luận, việc xác định mục tiêu phát triển NOXH đến năm 2015 của TP.Hà Nội bước đầu đã căn cứ vào đánh giá về nhu cầu và dữ liệu thống kê nhưng còn nhiều điểm chưa phù hợp. Chẳng hạn như xuất phát điểm của mục tiêu chỉ hướng đến nhóm đối tượng lao động thuộc khu vực Nhà nước, chưa xem xét kết quả điều tra về dân số và nhà ở năm 2009. Ngoài ra, trong các năm từ 2011 đến 2013, Sở Xây dựng đã có các văn bản gửi các cơ quan, ban, ngành trên địa bàn thành phố để tổng hợp số liệu, nhu cầu về NOXH. Tuy nhiên, các thông tin về nhu cầu nhà ở do Sở Xây dựng thu thập chưa được xem xét để điều chỉnh mục tiêu của Chương trình phát triển nhà ở cho phù hợp. Việc xác định và điều chỉnh mục tiêu chỉ dựa trên số lượng nguồn cung hiện có của các dự án, không cân nhắc các giải pháp có thể để rút ngắn khoảng cách cung - cầu là chưa hợp lý. Do đó, KTNN nhấn mạnh, cần phải cân đối mục tiêu trên cơ sở xem xét cả hai yếu tố: nhu cầu và nguồn lực, bởi nếu chỉ dựa trên cơ sở nguồn lực thì có thể đảm bảo tính khả thi trong tổ chức thực hiện, nhưng không đáp ứng được các mục tiêu an sinh xã hội.
Bên cạnh đó, KTNN cũng chỉ ra rằng, trước khi Chương trình phát triển nhà ở được phê duyệt, Hà Nội không thực hiện xây dựng Kế hoạch phát triển NOXH hàng năm theo quy định hiện hành. Sau đó, Chương trình phát triển nhà ở tuy đã xác định lộ trình thực hiện cho từng năm thuộc giai đoạn 2012-2015 nhưng việc xây dựng Chương trình phát triển nhà ở chậm (tháng 11/2013 mới trình Chính phủ, tháng 6/2014 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt) đã hạn chế vai trò định hướng, hướng dẫn cho khâu tổ chức thực hiện Chương trình trong giai đoạn 2011-2015.
Xuất phát từ thực tế này, KTNN đã kiến nghị UBND TP.Hà Nội chỉ đạo Sở Xây dựng khi xây dựng Kế hoạch phát triển NOXH hàng năm và giai đoạn tiếp theo cần dựa trên cơ sở thu thập, tổng hợp, nghiên cứu và phân tích các thông tin về đối tượng và nhu cầu về NOXH. Đồng thời xem xét cân đối giữa nhu cầu và nguồn lực thực hiện để xác định được mục tiêu phát triển NOXH phù hợp. Hơn nữa, kế hoạch phát triển NOXH cần đưa ra giải pháp cụ thể để thực hiện các cơ chế khuyến khích đặc thù của thành phố đối với các dự án NOXH.
HỒNG THOAN