Nigeria: Gian lận hệ thống trong tiêu hủy tiền mặt khiến lạm phát gia tăng

Trụ sở CBN tại thành phố Lagos. Ảnh: TK

Đầu tháng 6 vừa qua, EFCC đã khởi tố một số quan chức cấp cao của CBN và một số cán bộ ngân hàng thương mại bị bắt giữ do có liên quan đến vụ gian lận lên đến 8 tỷ Naira Nigeria (40 triệu USD). Cuộc bắt giữ diễn ra chỉ vài ngày sau khi Tổng thống 72 tuổi Muhammadu Buhari tuyên thệ nhậm chức hôm 29/5/2015 với cam kết đẩy mạnh cuộc chiến chống tham nhũng và coi đó là ưu tiên hàng đầu trong suốt nhiệm kỳ. Tân Tổng thống khẳng định, sẽ không khoan nhượng cho những đối tượng có hành vi tham nhũng, vốn là vấn nạn của Nigeria đang tàn phá nền kinh tế lớn nhất Tây Phi này.

Vụ gian lận này được đưa ra ánh sáng sau khi cuộc kiểm toán nội bộ về hoạt động tiêu hủy tiền mặt trên quy mô toàn quốc với toàn bộ 37 chi nhánh của ngân hàng theo lệnh của Thống đốc Ngân hàng Trung ương Godwin Emefiele được thực hiện hồi tháng 9/2014. Trong diễn biến của cuộc điều tra, các kiểm toán viên đã phát hiện một vụ gian lận mang tính hệ thống được thực hiện nhiều năm liền với thủ đoạn tinh vi. Vụ việc này ngay sau đó đã được báo cáo lên EFCC để tiếp tục điều tra và xử lý.

Ông Wilson Uwujaren - phát ngôn viên của EFCC, cho biết: Những quan chức ngân hàng này đã bị bắt do không thực hiện theo đúng các chỉ dẫn về tiêu hủy số tiền cũ có giá trị hàng tỷ Naira. Đây là một trong những hành vi gian lận kinh tế nghiêm trọng. Họ đã trà trộn những tờ giấy báo được cắt xén cẩn thận thành hình đồng Naira có cùng kích thước vào những thùng chứa đồng Naira cũ. Sau đó nhân viên ngân hàng hủy những cọc giấy báo, còn tiền cũ quay trở lại nền kinh tế để tiếp tục lưu thông. Bằng thủ đoạn này, 6 quan chức của CBN đã chiếm đoạt hơn 8 tỷ Naira, tương đương 40 triệu USD.

EFCC khẳng định hành vi gian lận của nhóm cựu quan chức đã diễn ra trong nhiều năm. Theo đó, hành vi phạm tội này không gây tổn thương cho một cá nhân cụ thể nào, nhưng làm hại cả nền kinh tế, bởi nó khiến lạm phát gia tăng. Cảnh sát cũng tiến hành bắt giữ 16 cán bộ quản lý các ngân hàng thương mại Zenith, FCMB, Wema Bank, Access Bank, First Bank, Skye Bank, Ecobank và Sterling Bank, do bị cáo buộc là đồng phạm tham gia âm mưu biển thủ cùng 6 quan chức sai phạm của CBN.

Sau khi có kết luận của các cuộc điều tra nội bộ, những quan chức liên quan, tùy mức độ vi phạm, đã bị sa thải hoặc đình chỉ vô thời hạn ngay lập tức vào cuối tháng 10/2014, đồng thời được bàn giao cho EFCC để tiếp tục điều tra và xử lý.

Được biết, CBN thường xuyên thu hồi những đồng tiền bị rách hoặc cũ nát đang lưu hành về để thay thế bằng những đồng tiền mới. Đồng nội tệ Naira của Nigeria đã bị giảm 8,5% giá trị từ hồi đầu năm sau khi giá dầu, sản phẩm xuất khẩu chủ lực của quốc gia có trữ lượng dầu mỏ lớn nhất châu Phi này, giảm mạnh, khiến CBN buộc phải điều chỉnh phá giá hồi tháng 02/2015 nhằm cứu vãn dự trữ ngoại hối của quốc gia đang sụt giảm. Theo EFCC, vụ bê bối trên vẫn đang tiếp tục được điều tra, xử lý.