Khi các cường quốc cần học hỏi các nước bé hơn

Đối ngoại - Ngày đăng : 16:58, 20/05/2020

(BKTO) - Trong cơn bão đại dịch Covid-19, một điều bất ngờ là quốc gia lớn mạnh nhất về kinh tế và hệ thống y tế lại kiểm soát dịch bệnh khó khăn hơn các quốc gia nhỏ bé khác, trong đó có Việt Nam.


                
   

Người dân Việt Nam chấp hành đeo khẩu trang khi ra đường

   

Washington Post nhận định, đại dịch Covid-19 đã làm thay đổi vị thế của nhiều quốc gia trên phạm vi toàn cầu.

Mỹ, Anh và Nga - 3 trong số các cường quốc có nền tảng mạnh mẽ nhất, hiện tại vẫn đang là những ổ dịch lớn và có số ca tử vong nhiều nhất thế giới. Nhiều quốc gia có nền kinh tế phát triển khác cũng đang vất vả ứng phó với đại dịch vì những nước đi sai lầm từ ban đầu. Trung Quốc thì vẫn đang trong trạng thái phòng thủ với nhiều lời chỉ trích nhắm vào việc thiếu minh bạch trong thông tin và để đại dịch lan rộng.

Ngược lại, những nước nhỏ vốn bị đánh giá là dễ tổn thương hơn, lại đang có được sự công nhận của thế giới với những thành công trong cách chính phủ và người dân đối phó với dịch bệnh. Theo Yanzhong Huang - thành viên cấp cao tại Hội đồng quan hệ đối ngoại của Mỹ: "Các cường quốc hùng mạnh nhất cần phải học tập những nước nhỏ hơn".

Và đây là 6 quốc gia có thể xem là minh chứng cho điều này.

Georgia

Khi cơn bão Covid-19 điên cuồng càn quét tại nước láng giềng Nga, tình hình tại Georgia lại khá ổn định. Quốc đảo chỉ có 3,75 triệu dân này hiện tại có số ca nhiễm dưới 700 người với 12 trường hợp tử vong, và nhận được lời khen ngợi từ Tổ chức y tế thế giới (WHO).
                
   

Xe buýt và taxi ngừng hoạt động tại Tbilisi, Georgia

   

Thành công trên đến từ những hành động kịp thời của chính phủ, chẳng hạn như sớm thiết lập trạm kiểm tra nhiệt độ tại các sân bay ngay từ tháng 1/2020, đồng thời giới hạn các chuyến bay quốc tế. Với việc số ca nhiễm mới đang ngày một giảm dần, Georgia hiện đang trên đà tái mở cửa. Theo David Bakradze - đại sứ của Georgia tại Hoa Kỳ, văn phòng của ông đang nhận được nhiều đơn đăng ký kinh doanh và du lịch từ người Mỹ.

Ông Bakradze cũng chia sẻ, việc nước này có diện tích nhỏ cũng giúp cho Georgia dễ kiểm soát tình hình dịch bệnh trong nước. Bên cạnh đó đất nước này đã từng bị phong tỏa rất nhiều lần kể từ khi Liên Xô sụp đổ, nên hầu hết các công dân đều đã quen với việc bị cách ly, các lệnh cấm du lịch hay các biện pháp kiểm soát xã hội.

Việt Nam

Ngay cả trong số các quốc gia sớm ngăn chặn dịch bệnh thành công tại châu Á, Việt Nam vẫn là một trường hợp đặc biệt. Không mạnh về kinh tế như Hàn Quốc, không phát triển nhanh như Singapore, và cũng chẳng thể so sánh với Trung Quốc, nhưng đến thời điểm hiện tại, Việt Nam mới có 324 ca nhiễm và chỉ còn 60 trường hợp đang được điều trị. Đã 34 ngày, Việt Nam không ghi nhận ca nhiễm mới trong cộng đồng. Việt Nam cũng là một trong những quốc gia hiếm hoi chưa ghi nhận bất kỳ trường hợp tử vong nào vì Covid-19.

Các chuyên gia Mỹ thực sự ấn tượng với thành quả này. "Việt Nam đã thực hiện những biện pháp đầy mẫu mực để kiểm soát Covid-19" - trích lời Matthew Moore - chuyên gia từ Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh CDC (Hoa Kỳ) chi nhánh tại Hà Nội. Ông Moore cũng chỉ ra rằng Việt Nam đã đẩy mạnh quy mô xét nghiệm, cũng như truy dấu ca nhiễm một cách triệt để. Chưa kể, Việt Nam còn "thực hiện chiến dịch truyền thông diện rộng để xây dựng sự ủng hộ của công chúng".Thời điểm hiện tại, Việt Nam đang tìm cách thúc đẩy nền kinh tế hồi phục sau khi giao thương quốc tế đang dần dịch chuyển ra khỏi Trung Quốc.

Ghana

Khi dịch bệnh bắt đầu lan rộng ra toàn thế giới, nhiều chuyên gia lo ngại khu vực châu Phi phía cuối sa mạc Sahara có thể nằm trong số những quốc gia bị thiệt hại nặng nề nhất thế giới. Nhưng sau hơn ba tháng, một số quốc gia châu Phi vẫn cho thấy tình hình khả quan hơn hẳn so với Bắc Mỹ và châu Âu.

Tại Ghana - một quốc gia Tây Phi với khoảng 30 triệu dân, chính phủ đã xét nghiệm cho hơn 161.000 người và xác nhận 5600 ca nhiễm, với 28 trường hợp tử vong. Đây là tỉ lệ xét nghiệm cao thứ 2 toàn châu Phi, và điều này cho phép nhà chức trách lần vết dịch bệnh rất nhanh, thậm chí xác định được ổ dịch tại nhà máy chế biến cá - nơi có bệnh nhân siêu lây nhiễm khiến 533 người mắc bệnh.

Thậm chí, WHO đang nghiên cứu một số kỹ thuật của Ghana, bao gồm phương pháp tiết kiệm thời gian trong xét nghiệm bằng cách xét nghiệm nhiều mẫu máu cùng với nhau và sẽ chỉ được xử lý riêng nếu phát hiện kết quả dương tính.

Theo Osman Dar - giám đốc Chương trình Sức khỏe Toàn cầu tại Chatham House (Vương Quốc Anh), Ghana được hưởng lợi nhờ cơ cấu dân số trẻ, với chỉ 3% người già trên 65 tuổi. Tuy nhiên, quan chức Ghana cho biết mấu chốt của vấn đề nằm ở việc họ chủ động sử dụng ngân quỹ để kìm hãm dịch bệnh, thay vì trông chờ vào viện trợ quốc tế.

Ngoài Ghana, nhiều nước châu Phi khác cũng đã có hành động dứt khoát. Nam Phi đã huy động hàng ngàn y tá, trong khi Senegal nhanh chóng phát minh ra bộ dụng cụ chẩn đoán 1 USD có thể phát hiện ra coronavirus mới trong 10 phút. Nhiều quốc gia khác đã hành động đồng thời, vừa ban hành lệnh cấm nhập cảnh và lệnh giới nghiêm du lịch dưới sự hướng dẫn của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh châu Phi

Costa Rica

Costa Rica là quốc gia Mỹ Latin đầu tiên xác nhận có ca nhiễm virus corona vào ngày 6/3. Sau 2 tháng, quốc gia 5 triệu dân đã dần nới lỏng phong tỏa, với tổng cộng dưới 850 ca nhiễm và 10 trường hợp tử vong. Họ trở thành hình mẫu chống dịch lý tưởng trong khu vực.

Juliana Martinez-Franzoni - Phó giáo sư Đại học Costa Rica, đã chia sẻ hai yếu tố chính giúp đất nước đạt được thành công. Yếu tố đầu tiên là nhờ vào hệ thống chăm sóc sức khỏe mạnh mẽ và thống nhất. Hai là việc chính phủ rất linh động trong cung cấp dịch vụ hỗ trợ. "Người dân tin tưởng chính phủ, tin tưởng chính quyền địa phương sẽ giúp họ vượt qua khủng hoảng".

Costa Rica không giống như các quốc gia khác ở Nam Mỹ. Đất nước này có một hệ thống chăm sóc sức khỏe toàn diện, với các dịch vụ bao gồm nước và điện chưa được tư nhân hóa. Mặc dù xã hội còn tồn tại nhiều vấn đề bất bình đẳng và tỉ lệ nghèo đói cao, những thể chế cơ bản này đã giúp đất nước đối phó và ngăn chặn hiệu quả sự lây lan của Covid-19.

Lebanon

Khi đại dịch xảy ra, Lebanon phải hứng chịu một cuộc khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng và các cuộc biểu tình chính trị. Với dân số chưa đến 7 triệu người, nhưng đã có tới một triệu người tị nạn Syria và Palestine - đây là thách thức rất lớn với chính quyên Lebanon.

Tuy nhiên, hành động ứng phó nhanh của chính quyền trước dịch bệnh đã giúp họ thoát khỏi viễn cảnh tồi tệ nhất. Lebanon bắt đầu phong tỏa chỉ 1 tuần sau khi ca nhiễm đầu tiên xuất hiện vào tháng 2. Việc hành động sớm đã giúp họ giữ được số ca nhiễm chỉ hơn 900, với 26 trường hợp tử vong.

Vào giữa tháng Năm, khi nền kinh tế bị trì trệ, chính phủ đã quyết định hủy bỏ dãn cách xã hội. Tuy nhiên, chỉ 4 ngày sau đó, khi hơn 100 ca nhiễm mới được ghi nhận, đất nước này lại đóng cửa một lần nữa để tiến hành truy tìm nguồn gốc các ca bệnh.

New Zealand

Ngày 23/3, thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern phát lời cảnh báo rằng, toàn quốc chỉ có 48h để chuẩn bị cho đợt phong tỏa cấp độ 4 - cũng là mức cao nhất. "Chúng ta đang có 102 ca nhiễm, nhưng nước Ý trước kia cũng vậy" - trích lời của thủ tướng Ardern khi đó.

Sau đó 6 tuần, vào cuối tháng 4/2020, New Zealand dần nới lỏng phong tỏa. Đất nước 5 triệu dân có tổng cộng 1498 ca nhiễm với 21 trường hợp tử vong. Trong tuần qua, lần đầu tiên đất nước không có bất kỳ ca nhiễm mới nào kể từ thời điểm tiến hành phong tỏa.

Thành công này được ghi nhận là do một phần rất lớn công sức của chính phủ với các biện pháp kịp thời và phù hợp. Cũng chính vì vậy mà vào tháng trước, xếp hạng tín nhiệm của thủ tướng Ardern đã tăng lên tới 65%.
AN CHI(Theo Washington Post)