Góp ý Dự thảo Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân: Đảm bảo hiệu quả giám sát là vấn đề then chốt
Đối nội - Ngày đăng : 07:10, 27/08/2015
(BKTO) - Dù đã trình Quốc hội (QH) thảo luận lầnđầu tại kỳ họp thứ 9, được Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến tạiphiên họp thứ 40 vừa qua và đã được bổ sung, chỉnh sửa, song tại Hội nghị đạibiểu QH chuyên trách cho ý kiến vào Dự thảo Luật Hoạt động giám sát của QH và HĐNDchiều ngày 24/8, nhiều đại biểu vẫn bày tỏ băn khoăn về những quy định thiếu cụthể nhằm đảm bảo hiệu quả giám sát trong Dự thảo Luật.
Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Bình Nguyễn Ngọc Phương phát biểu ý kiến tại Hội nghị. Ảnh: TTXVN
Tại Hội nghị, khi đề nghị các đại biểu cần đặc biệt quan tâm đến kết quả giám sát, hậu quả pháp lý của giám sát, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh, kết quả giám sát là vấn đề trọng tâm, mấu chốt của dự luật này là vấn đề then chốt quyết định đến hiệu quả giám sát, nhưng nội dung này chưa được Dự thảo Luật quy định rõ ràng. Theo Chủ tịch Quốc hội, sau giám sát có thể có hai kết quả là kiến nghị và kết luận giám sát. Đối với việc ra kiến nghị, chủ thể bị giám sát sẽ phải nghiên cứu, tiếp thu và trả lời về những nội dung kiến nghị cũng như việc áp dụng các kiến nghị cho chủ thể giám sát. Đối với việc ra kết luận, chủ thể giám sát sẽ phải chịu trách nhiệm về tính chính xác của những nội dung trong kết luận của mình và chủ thể bị giám sát sẽ buộc phải thực hiện những kết luận đó.
Với quan điểm cho rằng, vấn đề quan trọng của Dự thảo Luật là phải tìm ra giải pháp để nâng cao hiệu lực, hiệu quả của giám sát; phải khắc phục được tình trạng giám sát nặng tính hình thức, giám sát kiểu “cưỡi ngựa xem hoa” như dư luận vẫn đánh giá, theo đại biểu Bùi Mạnh Hùng - Phó Trưởng đoàn Đại biểu QH tỉnh Bình Phước, Dự thảo Luật chưa làm được điều quan trọng này. “Việc giám sát chưa đổi mới, ngay cả khái niệm giám sát cũng chưa rõ. Luật là giám sát nhưng các điều trong Dự thảo Luật chủ yếu là xem xét, thậm chí là xem xét báo cáo chứ không xem xét thực tiễn, như vậy là không đúng bản chất của giám sát” - đại biểu Bùi Mạnh Hùng đánh giá. Từ đó, đại biểu Hùng đề xuất, Dự thảo Luật cần bổ sung quy định về chức năng kiểm tra, nghĩa là giám sát phải kiểm tra thực tế, có kiểm tra mới đánh giá, kết luận được vấn đề. Nếu không kiểm tra thì sẽ khó có kết luận chính xác, thậm chí còn tiếp tay cho sai phạm…!
Cùng quan điểm trên, đại biểu Đỗ Văn Đương (TP. HCM) nhận xét: Thời gian qua, giám sát vẫn nặng về nghe báo cáo nên khó thấy được khuyết điểm, vấn đề thực sự. Do đó, để đảm bảo hiệu quả giám sát, Dự thảo Luật cần quy định về các phương thức giám sát theo trình tự như: nghe báo cáo, trực tiếp nghiên cứu hồ sơ vụ việc và đến tận nơi xem xét, lập biên bản… có như vậy mới ra được kết luận.
Cũng theo đại biểu Đương, sau khi giám sát thì phải ban hành kết luận và cho phép bên chịu sự giám sát được giải trình; khi đã chấp nhận kết luận thì buộc phải thi hành, trái lại thì phải bị xử lý nghiêm. Hình thức thứ hai là kiến nghị. Hình thức thứ ba là ra nghị quyết, nêu rõ hiệu lực, thời hạn thực hiện và báo cáo kết quả. “Kiến nghị, kết luận phải cụ thể rõ ràng đúng - sai, không chung chung và chủ thể giám sát phải chịu trách nhiệm trước kết luận của mình” - Đại biểu Đương nói.
Đại biểu Trương Văn Vở (Đồng Nai) đề xuất, để hiệu quả giám sát được nâng cao thì báo cáo giám sát phải nói rõ trách nhiệm, đặc biệt là trách nhiệm cá nhân người đứng đầu và thời gian khắc phục các vấn đề báo cáo đặt ra.
Bổ sung quyền giám sát của Tổ đại biểu HĐND
Để nâng cao hiệu quả giám sát của HĐND, tại Hội nghị, việc bổ sung quy định về thẩm quyền giám sát của Tổ đại biểu HĐND cũng nhận được sự quan tâm của các đại biểu. Theo báo cáo của UBTVQH, quy định này hiện vẫn còn hai loại ý kiến khác nhau. Tuy nhiên, UBTVQH nhận thấy, trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương vừa được QH thông qua đã quy định về thẩm quyền giám sát của Tổ đại biểu HĐND cấp tỉnh, cấp huyện và coi đây là chủ thể giám sát độc lập. Do đó, đề nghị QH cho bổ sung vào Dự thảo Luật chủ thể giám sát là Tổ đại biểu HĐND và bổ sung một số quy định về giám sát của Tổ đại biểu HĐND cấp tỉnh, cấp huyện để bảo đảm thống nhất với Luật Tổ chức chính quyền địa phương.
Tán thành việc bổ sung quy định này, đại biểu Đỗ Văn Đương nêu lên thực tế giám sát của Tổ đại biểu HĐND quận theo kiến nghị của cử tri tại TP.HCM, sau khi giám sát kiến nghị được thực hiện rất tốt. Do đó, đại biểu cho rằng, việc quy thẩm quyền giám sát của Tổ đại biểu HĐND sẽ rất hiệu quả.
Các đại biểu Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình), Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng) cũng cho rằng, việc đưa quy định về thẩm quyền giám sát của Tổ đại biểu HĐND vào Dự thảo Luật này là hoàn toàn hợp lý, bởi một đại biểu có quyền giám sát thì Tổ đại biểu cũng phải có thẩm quyền này. Hơn nữa, quy định này sẽ giúp phát huy vai trò tích cực của Tổ đại biểu HĐND trong hoạt động giám sát.
Các ý kiến thảo luận tại Hội nghị là cơ sở để Ban soạn thảo tiếp tục chỉnh sửa, hoàn thiện Dự thảo Luật, trình QH xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 10 sắp tới.
ĐĂNG KHOA