Ứng dụng phần mềm trong Kiểm toán: Lợi ích và hiệu quả thiết thực
Hoạt động của Ngành - Ngày đăng : 16:25, 16/01/2020
(BKTO) - Chia sẻ kinh nghiệm ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong kiểm toán công tác quản lý đất đai, các kiểm toán viên (KTV) của KTNN khu vực XII đã chỉ ra nhiều lợi ích và hiệu quả thiết thực từ việc áp dụng thành công các phần mềm.
Sáng kiến nảy sinh từ yêu cầu thực tiễn
Năm 2019, KTNN khu vực XII thực hiện kiểm toán Chuyên đề “Công tác quản lý, sử dụng đất đai của các công ty nông, lâm nghiệp trực thuộc UBND tỉnh Gia Lai và đất đai tại đô thị giai đoạn 2014-2018 của tỉnh Gia Lai” và Chuyên đề “Hoạt động xây dựng và quản lý sử dụng vốn đầu tư Dự án Cơ sở hạ tầng kỹ thuật bên trong và bên ngoài hàng rào khu công nghiệp Nhân Cơ”. Để thực hiện tốt 2 cuộc kiểm toán này, các KTV đã nghiên cứu, tìm tòi và đưa vào áp dụng các phần mềm, ứng dụng phân tích bản đồ, gồm: Phần mềm Global Mapper và ứng dụng Map Tiler đối với nội dung kiểm toán công tác quản lý đất đai đô thị và giải phóng mặt bằng.
Nhóm ứng dụng phần mềm và cũng là những KTV tham gia 2 cuộc kiểm toán cho biết: Phần mềm Global Mapper là phần mềm xử lý dữ liệu GIS (Geographic Informa- tion System - Hệ thống thông tin địa lý), cung cấp chức năng lập bản đồ nâng cao, do đó sử dụng rất hiệu quả trong việc đọc và phân tích dữ liệu số về Bản đồ quy hoạch sử dụng đất, Kế hoạch sử dụng đất và Bản đồ địa chính. Bên cạnh đó, ứng dụng Map Tiler cho phép người dùng đọc các file bản đồ số tích hợp lên bản đồ vệ tinh, cùng với công nghệ GPS giúp hỗ trợ định vị để xác định ranh giới các thửa đất và hiện trạng đất đai trên thực tế so với quy hoạch sử dụng đất. Các chương trình này được cài đặt trên máy tính và trên điện thoại di động thông minh nên rất thuận lợi cho KTV khi thực hiện nhiệm vụ kiểm toán, giúp tiết kiệm thời gian kiểm toán, số liệu hóa được kết quả kiểm toán, đảm bảo sự chính xác, tránh bỏ sót kết quả kiểm toán và góp phần tạo được sự đồng thuận về kết quả kiểm toán của đơn vị được kiểm toán.
Việc áp dụng kết hợp 2 phần mềm trên giúp mang lại hiệu quả cao trong việc kiểm toán công tác lập và quản lý quy hoạch sử dụng đất, công tác đền bù giải phóng mặt bằng. Đơn cử, đối với việc kiểm toán công tác đền bù giải phóng mặt bằng, cách thức sử dụng phần mềm, ứng dụng được thực hiện theo các bước sau:
Bước 1: Thu thập các file mềm về bản đồ địa chính, hồ sơ địa chính trước thời điểm thực hiện công tác bồi thường giải phóng mặt bằng; file mềm bản đồ địa chính, hồ sơ địa chính phục vụ công tác thu hồi đất tại dự án;
Bước 2: Kiểm tra đảm bảo tính đồng nhất về cơ sở toán học, hệ quy chiếu của các bản đồ địa chính trên (cùng hệ tọa độ VN-2000). Trường hợp không cùng hệ quy chiếu thì phải chuyển đổi về cùng hệ quy chiếu, tuy nhiên, trường hợp này thường dẫn đến có sai số;
Bước 3: Sử dụng phần mềm Global Mapper để mở các bản đồ địa chính trên, vì cùng cơ sở toán học và cùng hệ quy chiếu nên các bản đồ này sẽ chồng, ghép nối với nhau. Đối soát lại với thực tế bằng sử dụng chức năng tích hợp bản đồ vệ tinh, có thể trích xuất bản đồ tổng (sau khi đã chồng, ghép các bản đồ địa chính trên) để sử dụng trên điện thoại di động qua ứng dụng Map Tiler phục vụ công tác kiểm tra thực địa tại hiện trường. Trên cơ sở so sánh giữa bản đồ địa chính mà địa phương đang quản lý và bản đồ địa chính phục vụ công tác thu hồi đất, KTV xác định được các phần diện tích chồng lấn với đất sông ngòi, đất đang được Nhà nước quản lý và đất vắng chủ;
Bước 4: Đối soát lại các hồ sơ địa chính (bản đồ địa chính đo vẽ bằng tay hoặc với hệ tọa độ Hà Nội - 72, sổ mục kê, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho các hộ có diện tích chồng lấn) trước khi địa phương thực hiện lập dữ liệu quản lý đất đai để xác định tính pháp lý của các diện tích chồng lấn trên.
Lợi ích và hiệu quả thiết thực
Khi thực hiện kiểm toán Chuyên đề: “Công tác quản lý, sử dụng đất đai của các công ty nông, lâm nghiệp trực thuộc UBND tỉnh Gia Lai và đất đai tại đô thị giai đoạn 2014-2018 của tỉnh Gia Lai”, các KTV đã sử dụng các phần mềm nêu trên để đối chiếu giữa Bản đồ quy hoạch sử dụng đất và Bản đồ kế hoạch sử dụng đất, từ đó phát hiện ra việc chênh lệch số liệu lập kế hoạch sử dụng đất hằng năm.
Việc áp dụng phần mềm đem lại hiệu quả do trước đây, việc kiểm toán công tác quy hoạch được thực hiện kiểm tra đối chiếu trên bản đồ giấy sẽ rất khó khăn, mất nhiều thời gian đi đối chiếu các lô thửa, ranh giới và các phát hiện kiểm toán còn mang tính nhỏ lẻ. Khi sử dụng phần mềm, Đoàn kiểm toán đã phát hiện một số trường hợp lập kế hoạch sử dụng đất hằng năm không phù hợp với quy hoạch sử dụng đất, dẫn đến việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không phù hợp với quy hoạch sử dụng đất. Qua đó, KTNN đã kiến nghị địa phương kiểm tra, rà soát làm rõ nguyên nhân và xử lý trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan.
Các KTV của KTNN khu vực XII tiếp tục áp dụng các phần mềm trên tại cuộc kiểm toán Chuyên đề Hoạt động xây dựng và quản lý sử dụng vốn đầu tư Dự án Cơ sở hạ tầng kỹ thuật bên trong và bên ngoài hàng rào khu công nghiệp Nhân Cơ. Việc áp dụng phần mềm hiệu quả hơn do trước đây chỉ sử dụng các bản đồ địa chính giấy và bản đồ quy hoạch xây dựng bằng giấy của Dự án nên rất khó kiểm tra, so sánh giữa ranh giới của khu vực thu hồi, nhất là định lượng được kết quả kiểm toán. Qua kiểm toán, các KTV đã phát hiện có hiện tượng bồi thường về đất đối với diện tích đất thuộc quản lý của Nhà nước, đất sông ngòi, đất vắng chủ... Qua đó, KTNN đã kiến nghị UBND tỉnh Đắk Nông chỉ đạo Thanh tra tỉnh thực hiện thanh tra để làm rõ và xử lý sai phạm theo quy định của pháp luật. Nhóm ứng dụng phần mềm cho biết, hiện nay, cơ sở dữ liệu về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và hồ sơ địa chính được thiết kế đồng nhất theo quy định của Bộ Tài nguyên và Môi trường, do đó, các phần mềm xử lý dữ liệu nói trên có thể đưa vào áp dụng đối với các cuộc kiểm toán về đất đai trong toàn Ngành.
Bài và ảnh: THÙY ANH