Băn khoăn việc đặt một trung tâm tài chính tại 2 thành phố

Thu hút dòng vốn quốc tế phục vụ cho việc thực hiện thành công 3 đột phá chiến lược

Tại phiên thảo luận, đa số ĐBQH tán thành việc ban hành Nghị quyết về TTTC quốc tế tại Việt Nam, nhằm thu hút dòng vốn quốc tế phục vụ cho việc thực hiện thành công 3 đột phá chiến lược cũng như các động lực tăng trưởng truyền thống và động lực tăng trưởng mới; phát triển dịch vụ tài chính cao cấp, thử nghiệm và quản lý các thị trường mới do thực tiễn đặt ra. Đồng thời, hình thành nguồn nhân lực chất lượng cao; kết nối với kinh tế thế giới và nâng tầm vị thế của Việt Nam trên thị trường tài chính toàn cầu; góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế đất nước…

việc đặt một TTTC quốc tế ở 2 thành phố khác nhau cần hết sức cân nhắc. Vì như vậy, sẽ phải đầu tư xây dựng hạ tầng song song ở cả hai nơi, trong khi diện tích và nguồn lực của Việt Nam có hạn.

Đại biểu Nguyễn Quang Huân

Đại biểu Nguyễn Quang Huân (Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương) cho rằng, việc hình thành TTTC quốc tế là điều kiện rất cần thiết, giúp Việt Nam có thể "cất cánh" cùng sự phát triển của tài chính quốc tế. Theo đại biểu, các nhà đầu tư tài chính và chuyên gia đều tin rằng, với tốc độ phát triển kinh tế và vị trí địa lý thuận lợi, Việt Nam hoàn toàn có tiềm năng xây dựng một TTTC tầm cỡ khu vực, thu hút sự quan tâm của giới đầu tư và tài chính quốc tế.

Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, việc đặt một TTTC quốc tế ở 2 thành phố khác nhau cần hết sức cân nhắc. Vì như vậy, sẽ phải đầu tư xây dựng hạ tầng song song ở cả hai nơi, trong khi diện tích và nguồn lực của Việt Nam có hạn. Mặt khác, việc chia sẻ hệ sinh thái tài chính giữa hai địa phương cũng không dễ dàng. “Cần tính toán kỹ về khả năng liên kết với TTTC quốc tế, cân nhắc yếu tố địa lý và định hướng phát triển vùng. Từ đó, mới có thể lựa chọn địa điểm phù hợp, cũng như tính toán chi phí đầu tư” - ĐBQH tỉnh Bình Dương đề nghị.

Cũng băn khoăn về việc lập một TTTC quốc tế tại 2 thành phố, đại biểu Nguyễn Văn Thân (Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình) cho rằng, trong bối cảnh hiện nay, điều kiện hạ tầng, nguồn nhân lực và các yếu tố kỹ thuật của chúng ta vẫn còn nhiều hạn chế. Trên thế giới cũng có rất nhiều TTTC ra đời rồi thất bại, ít TTTC thành công, do đó, việc đầu tư dàn trải là rất rủi ro. Do đó, nên bắt đầu từ một địa điểm, làm thật tốt, nếu thành công thì sau đó mở rộng cũng chưa muộn. Còn nếu triển khai mà không có nhà đầu tư tham gia thì hậu quả sẽ rất lớn.

ĐBQH Tạ Văn Hạ - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội cũng băn khoăn về mô hình phát triển TTTC ở Việt Nam. Theo đại biểu, Việt Nam đi sau trong phát triển TTTC, nên có lợi thế và rút kinh nghiệm từ phát triển của các nước đi trước.

Nhận định thực tế hạ tầng cơ sở, công nghệ và tài chính của Việt Nam còn hạn chế; nguồn nhân lực, chuyên gia giỏi về tài chính chưa nhiều... đại biểu Tạ Văn Hạ đề xuất, chỉ nên tập trung xây dựng một trung tâm tài chính, đặt tại TP. Hồ Chí Minh. “Chúng ta nên tập trung nguồn lực xây dựng một TTTC quốc tế có tầm trong khu vực. TP Hồ Chí Minh hội đủ nền tảng, điều kiện để triển khai” - đại biểu Tạ Văn Hạ khẳng định.

Trong khi TTTC quốc tế hàng đầu trên thế giới ra đời từ hàng trăm năm trước; còn chúng ta vừa đóng tàu, vừa ra khơi, trong khi chưa có kinh nghiệm cả về đóng tàu và chống chịu sóng gió nơi đại dương. Vì vậy, cần cân nhắc lại cách làm “một trung tâm - hai điểm đến”.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (Đoàn ĐBQH. TP Hồ Chí Minh) nhấn mạnh, chủ trương xây dựng TTTC quốc tế tại Việt Nam là vấn đề “bàn làm, không bàn lùi”, song cần phải tính hết tác động của 4 yếu tố: Điểm mạnh, điểm yếu, thời cơ và nguy cơ.

Theo đại biểu, việc thành lập và vận hành TTTC quốc tế giống như chúng ta bước vào một chuyến hải hành ra khơi mà chúng ta chưa từng trải qua. Trong khi TTTC quốc tế hàng đầu trên thế giới ra đời từ hàng trăm năm trước; còn chúng ta vừa đóng tàu, vừa ra khơi, trong khi chưa có kinh nghiệm cả về đóng tàu và chống chịu sóng gió nơi đại dương. Vì vậy, cần cân nhắc lại cách làm “một trung tâm - hai điểm đến”.

Theo đó, TP. Hồ Chí Minh đã có hệ sinh thái tài chính quốc tế, tuy chưa phát triển nhưng đứng đầu các địa phương. Khi hợp nhất với tỉnh Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, 2 địa phương đã có hoạt động tài chính quốc tế khá cao, điều này phù hợp cho việc ra đời TTTC quốc tế. “Nguồn lực của chúng ta có hạn, tùy theo tình hình, kinh nghiệm thành lập và hoạt động của TTTC quốc tế tại TP. Hồ Chí Minh, sau đó chúng ta sẽ thành lập TTTC quốc tế ở Đà Nẵng” - đại biểu đề xuất.

Chính phủ sẽ có có cơ chế giám sát chặt chẽ

Giải trình cuối phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, trước khi trình Quốc hội, Ban soạn thảo tham khảo ý kiến các chuyên gia, các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Theo đánh giá của nhiều nhà đầu tư, nhiều cơ chế cơ chế ưu đãi của dự thảo Nghị quyết xây dựng TTTC quốc tế tại Việt Nam thậm chí vượt trội so với các TTTC quốc tế khác trên thế giới. Một số chính sách như: Quản lý ngoại hối, cơ chế giải quyết tranh chấp sẽ mở cửa có lộ trình, có kiểm soát do tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Về việc đặt TTTC tại hai nơi là TP. Hồ Chí Minh và TP. Đà Nẵng, ông Thắng khẳng định, đề xuất này dựa trên cơ sở tận dụng những tiềm năng, thế mạnh và sự khác biệt của hai nơi. Theo đó, TTTC quốc tế đặt tại TP. Hồ Chí Minh sẽ phát triển thị trường vốn; hệ thống ngân hàng; thị trường tiền tệ; cơ chế thử nghiệm sandbox; về Fintech, đổi mới sáng tạo trong giao dịch tài chính; sàn giao dịch chuyên biệt; nền tảng giao dịch vốn; xây dựng sàn giao dịch hàng hóa, hàng hóa phái sinh; các dịch vụ chuỗi cung ứng khu vực, trung tâm logistics.

TTTC khu vực tại Đà Nẵng sẽ phát triển tài chính xanh, tài chính thương mại, doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, các hoạt động xuyên biên giới gắn với khu thương mại tự do, thử nghiệm có kiểm soát một số mô hình mới như tài sản số, tiền số, thu hút các quỹ đầu tư và phát triển các startup cung cấp các dịch vụ tiêu dùng, du lịch, thương mại, logistics.

Dự thảo quy định có 3 cơ quan giám sát hoạt động của với TTTC quốc tế là: Cơ quan điều hành TTTC quốc tế, cơ quan giám sát và cơ quan giải quyết tranh chấp tại TTTC quốc tế. Trong giai đoạn đầu vận hành, năng lực của cơ quan giám sát có thể chưa đáp ứng được yêu cầu, các Bộ, ngành sẽ phải tham gia giám sát một phần (Chính phủ sẽ ban hành Nghị định quy định cụ thể để tránh chồng chéo, nâng cao hiệu quả giám sát). Về lâu dài, sẽ nâng cao hiệu quả để cơ quan giám sát của TTTC quốc tế có thể hoạt động độc lập.

“Việc thành lập TTTC quốc tế là rất cần thiết để đất nước tăng tốc phát triển, song đây là vấn đề chưa có tiền lệ. Trên thế giới, các nước khi thành lập TTTC quốc tế cũng phải đối mặt với nhiều rủi ro: Nguy cơ rút vốn, nguy cơ đầu cơ, thổi giá, bong bóng tài sản… Tuy nhiên, Chính phủ đã lường trước những rủi ro, do đó sẽ có có cơ chế giám sát chặt chẽ” - Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng khẳng định./.