Không nên quy định cụ thể thời gian làm việc của cán bộ công đoàn cơ sở
Về bảo đảm điều kiện hoạt động, công đoàn (Điều 27), tại khoản 2 Dự thảo Luật Công đoàn (sửa đổi) quy định: “Cán bộ công đoàn không chuyên trách được sử dụng 24 giờ làm việc trong một tháng đối với Chủ tịch, Phó Chủ tịch công đoàn cơ sở; 12 giờ làm việc trong 1 tháng đối với Ủy viên Ban chấp hành, Tổ trưởng, Tổ phó tổ công đoàn để làm công tác công đoàn và được người sử dụng lao động trả lương. Tùy theo quy mô cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp mà Ban Chấp hành công đoàn cơ sở và người sử dụng lao động thỏa thuận về thời gian tăng thêm”.
Góp ý về quy định này, đại biểu Quốc hội Trần Nhật Minh (Đoàn Nghệ An) cho biết, qua tiếp xúc cử tri là cán bộ công đoàn cơ sở về Dự thảo Luật, nhiều ý kiến cho rằng, quy định về thời gian làm việc của cán bộ công đoàn cơ sở như Luật hiện hành là hết sức bất cập, còn mang tính bình quân, chưa phù hợp với quy mô các đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp lớn, có số lượng người lao động đông.
Thực tế, việc các cán bộ công đoàn cơ sở sử dụng 12 giờ hay 24 giờ làm việc trong 1 tháng để làm công tác công đoàn như hiện nay là hết sức hạn chế. Trong khi, việc thỏa thuận của người sử dụng lao động để có thêm thời gian hoạt động của công đoàn cũng hết sức khó khăn, nhất là đối với các tổ chức, cơ quan, doanh nghiệp có đông người lao động cần có nhiều thời gian để hoạt động công đoàn.
Để giải quyết bất cập này, đại biểu Trần Nhật Minh cho rằng, không nên quy định cụ thể thời gian như Dự thảo Luật mà chỉ cần quy định nguyên tắc chung: cán bộ công đoàn không chuyên trách được bảo đảm thời gian để thực hiện nhiệm vụ công đoàn và được đơn vị sử dụng lao động trả lương. Tổng thời gian làm việc của toàn bộ cán bộ công đoàn không chuyên trách được xác định trên cơ sở tương ứng với số lượng đoàn viên công đoàn.
Đồng thời, giao Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam quy định thời gian làm việc của cán bộ công đoàn cơ sở theo quy mô của từng đơn vị, cơ quan, doanh nghiệp.
Cùng quan điểm đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương (Đoàn Ninh Thuận) đề nghị, cần rà soát, quy định cụ thể về quy mô tổ chức, số lượng cán bộ công đoàn không chuyên trách đối với từng loại tổ chức công đoàn, tránh gây gánh nặng cho đối tượng sử dụng lao động. Đồng thời, cần nghiên cứu bổ sung quy định Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam có trách nhiệm hướng dẫn thực hiện nội dung này để bảo đảm việc thực hiện giảm giờ làm việc cho cán bộ công đoàn không chuyên trách được thống nhất.
Bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của cán bộ công đoàn cơ sở
Đại biểu Hà Sỹ Huân (Đoàn Bắc Kạn) chỉ rõ, khoản 2 Điều 28 Dự thảo Luật quy định, người sử dụng lao động không được đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động, việc làm, sa thải, buộc thôi việc hoặc chuyển làm việc khác đối với cán bộ công đoàn không chuyên trách nếu không có ý kiến thỏa thuận bằng văn bản của Ban Chấp hành công đoàn cơ sở hoặc Ban Chấp hành công đoàn cấp trên trực tiếp.
Đại biểu đề nghị bỏ quy định “ý kiến thỏa thuận bằng văn bản của Ban Chấp hành công đoàn cơ sở”. Bởi lẽ, theo đại biểu, thành viên Ban Chấp hành công đoàn cơ sở là người lao động do người sử dụng lao động tuyển dụng. Việc quy định cần có văn bản thỏa thuận của Ban Chấp hành Công đoàn cơ sở, có thể sẽ không đảm bảo tính minh bạch và không thực sự phù hợp. Do đó, chỉ cần có ý kiến thỏa thuận bằng văn bản của Ban Chấp hành công đoàn trực tiếp là phù hợp.
Bên cạnh đó, khoản 3 Điều 28 quy định, trường hợp không thể trở lại làm công việc thì cán bộ công đoàn không chuyên trách được hỗ trợ tìm việc làm mới; trong thời gian gián đoạn việc làm được hỗ trợ bằng tiền theo quy định của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam.
Về quy định này, đại biểu đề nghị Cơ quan soạn thảo nghiên cứu quy định rõ chủ thể để thực hiện chi trả, hỗ trợ bằng tiền cho công đoàn không chuyên trách là công đoàn hay chủ doanh nghiệp để việc thực hiện thống nhất, rõ ràng, trách nhiệm, đồng thời quy định tỷ lệ mức hỗ trợ bằng tiền trong Dự thảo Luật.
Đồng quan điểm, đại biểu Trần Nhật Minh cho rằng, nếu quy định như khoản 2 Điều 27 dễ xảy ra trường hợp người sử dụng lao động yêu cầu hoặc ép buộc Ban chấp hành công đoàn cơ sở đồng ý thỏa thuận, gây thiệt thòi cho cán bộ công đoàn khi bị sa thải, thôi việc, từ đó dẫn đến tâm lý cán bộ công đoàn cơ sở không dám đấu tranh vì người lao động.
Theo đại biểu, việc quy định phải có ý kiến bằng văn bản của Ban chấp hành công đoàn cấp trên trực tiếp là hết sức cần thiết nhằm bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của cán bộ công đoàn cơ sở. Tuy nhiên, đại biểu cũng băn khoăn cho rằng, quy định tại Dự thảo Luật còn chung chung, chưa rõ công đoàn cấp nào có trách nhiệm bảo vệ cán bộ công đoàn cơ sở khi bị chấm dứt hợp đồng. Đại biểu đề nghị Cơ quan soạn thảo làm rõ quy định này.
“Theo tôi, nội dung này nên quy định trách nhiệm cho tổ chức công đoàn cấp trên cơ sở và sửa đổi lại như sau: "Trường hợp người lao động là cán bộ công đoàn không chuyên trách bị người sử dụng lao động chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc, buộc thôi việc hoặc sa thải trái pháp luật thì công đoàn cấp trên cơ sở có trách nhiệm yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền can thiệp. Nếu được ủy quyền thì công đoàn cấp trên cơ sở đại diện khởi kiện tại tòa án để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho cán bộ công đoàn" - đại biểu Trần Nhật Minh đề xuất./.
