Biên chế công đoàn thấp, chưa theo kịp nhu cầu thực tiễn
Đây là thông tin được ông Ngọ Duy Hiểu - Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam chia sẻ tại hội nghị thông tin với báo chí về tình hình Công đoàn và dự án Luật Công đoàn (sửa đổi).
Tại hội nghị, đồng chí Ngọ Duy Hiểu nhấn mạnh, hiện nay cơ chế cấp ủy địa phương giao biên chế cho tổ chức Công đoàn nằm trong gói biên chế được cấp trên giao cho khối Đảng, Mặt trận Tổ quốc và đoàn thể chính trị - xã hội đã bộc lộ nhiều bất cập.
Một trong những vấn đề nổi bật là sự không đồng bộ về biên chế trong cùng một cấp công đoàn. Ở những nơi có đông đoàn viên và người lao động, số lượng biên chế lại ít hơn so với những nơi ít đoàn viên. Bên cạnh đó, còn có sự chênh lệch giữa công tác cán bộ với việc bảo đảm nguồn tài chính khi cấp ủy phân bổ biên chế nhưng công đoàn lại phải đảm bảo lương.
Trong bối cảnh tổ chức của người lao động tại các doanh nghiệp cạnh tranh với tổ chức Công đoàn, cùng với quá trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng và sự phát triển nhanh chóng về số lượng doanh nghiệp, người lao động và đoàn viên công đoàn, nhiệm vụ của công đoàn trở nên đặc thù và nặng nề hơn. Tuy nhiên, biên chế của công đoàn lại rất thấp so với các tổ chức chính trị - xã hội khác.
“Đơn cử như tại Thành phố Tân Uyên (tỉnh Bình Dương) có khoảng 96.000 đoàn viên, 554 công đoàn cơ sở nhưng chỉ có 4 cán bộ Công đoàn trên cơ sở. Tức là, mỗi cán bộ công đoàn này phụ trách chăm lo trên 100 cơ sở, gần 25.000 đoàn viên. Đó là khối lượng công việc khổng lồ” – Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam nêu dẫn chứng.
Như vậy, tổng số biên chế cấp ủy địa phương giao cho công đoàn đang thấp hơn so với nhu cầu tối thiểu của tổ chức Công đoàn là 780 biên chế.
Tổng hợp báo cáo của các liên đoàn lao động tỉnh, thành phố, tổng số biên chế công đoàn địa phương được các tỉnh ủy, thành ủy tạm giao năm 2024 là 5.119 biên chế. Theo tính toán của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, căn cứ vào số lượng đoàn viên và công đoàn cơ sở, tổng số biên chế tối thiểu cần thiết cho các cấp công đoàn tại địa phương là 5.899 biên chế.
Đồng chí Ngọ Duy Hiểu trăn trở: Thực tiễn cán bộ công đoàn cơ sở đa số hoạt động kiêm nhiệm, chịu sự chi phối từ chủ doanh nghiệp do họ là người lao động được chủ doanh nghiệp tuyển dụng và trả lương. Do đó, yêu cầu cán bộ Công đoàn tại doanh nghiệp có tiếng nói độc lập, mạnh mẽ, quyết liệt là khó.
“Cởi trói” quy định về sử dụng cán bộ công đoàn
Dẫn kinh nghiệm từ một số quốc gia, đặc biệt là Trung Quốc, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết, theo quy định, doanh nghiệp có từ 200 công nhân trở lên có thể bố trí cán bộ công đoàn chuyên trách (Điều 14). Tuy nhiên, nếu áp dụng ở Việt Nam, việc bố trí công chức không khả thi do không đủ biên chế. Do đó, cán bộ này nên là hợp đồng lao động để thuận lợi xử lý các vấn đề về cán bộ và trả lương, phù hợp với mặt bằng tiền lương trong doanh nghiệp.
“Cán bộ công đoàn chuyên trách tại các doanh nghiệp đông công nhân do công đoàn quản lý và trả lương sẽ đảm bảo tiếng nói độc lập, mạnh mẽ của cán bộ công đoàn trong việc đại diện, bảo vệ quyền lợi người lao động” - đồng chí Ngọ Duy Hiểu nói.
Trong bối cảnh số lượng đoàn viên liên tục tăng và xuất hiện cạnh tranh công đoàn, việc cho phép công đoàn tuyển chọn và sử dụng lao động hợp đồng cho các nhiệm vụ chuyên môn giúp đáp ứng nhu cầu về nhân sự, đảm bảo hoàn thành các nhiệm vụ ngày càng phức tạp. Đồng thời, điều này tạo sự linh hoạt trong việc bố trí cán bộ, đặc biệt tại các doanh nghiệp, với ưu tiên bố trí cán bộ làm nhiệm vụ chuyên môn ở các vị trí việc làm không trọng yếu, không liên quan đến bí mật nhà nước và tổ chức công đoàn.
Việc quy định Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam xây dựng định mức, khung tiêu chí xác định số lượng cán bộ công đoàn chuyên trách là cán bộ, công chức, viên chức để trình cơ quan có thẩm quyền quyết định cũng đáp ứng chủ trương của Đảng tại Nghị quyết số 02-NQ/TW ngày 12/6/2021 của Bộ Chính trị: “Nghiên cứu, đề xuất cơ chế giao biên chế cho công đoàn hợp lý, bảo đảm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ và tình hình thực tế”.
Đồng thời, bảo đảm sự phối hợp chặt chẽ giữa Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và các cơ quan quản lý biên chế, nhằm xác định tính hợp lý trong việc phân bổ biên chế.
Vấn đề biên chế dành cho cán bộ Công đoàn cũng là chủ đề nhận được quan tâm lớn trong quá trình xây dựng dự thảo Luật Công đoàn (sửa đổi) dự kiến sẽ được Quốc hội xem xét và thông qua tại kỳ họp thứ 8, diễn ra trong tháng 10 và 11/2024.
Theo đồng chí Ngọ Duy Hiểu, trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, dự thảo Luật Công đoàn (sửa đổi) được xem là cần thiết để đáp ứng các yêu cầu của tình hình mới.
Điều này không chỉ giúp đảm bảo quyền lợi cho người lao động Việt Nam, mà còn góp phần giúp Công đoàn Việt Nam phát triển vững mạnh trong môi trường cạnh tranh quốc tế./.
Nhiều nội dung mới trong Dự thảo Luật Công đoàn (sửa đổi):
Dự thảo Luật Công đoàn (sửa đổi) nêu ra nhiều nội dung và đề xuất mới, trong đó có việc hoàn thiện cơ chế tài chính công đoàn và quy định mức đóng kinh phí công đoàn trong bối cảnh mới, nhằm đảm bảo tính minh bạch, công khai và đáp ứng yêu cầu của hội nhập quốc tế.
Dự thảo Luật Công đoàn (sửa đổi) đã bổ sung các quy định mới về kiểm tra, thanh tra và kiểm toán công đoàn nhằm tăng cường giám sát của các cơ quan chức năng, đảm bảo việc sử dụng kinh phí công đoàn được thực hiện một cách minh bạch và hiệu quả...
