Đề nghị giao Chính phủ hướng dẫn việc xây dựng vị trí việc làm

Thảo luận tại Hội trường các đại biểu Quốc hội nhấn mạnh, đây là một đạo luật quan trọng điều chỉnh đời sống nghề nghiệp của hơn 2,2 triệu viên chức cả nước. Chính vì vậy, mỗi quy định dù nhỏ cũng tác động sâu sắc đến đời sống, tâm tư, niềm tin của họ. Trong phiên thảo luận, quy định về hợp đồng làm việc, bảo đảm quyền lợi và phát huy năng lực viên chức nhận được nhiều ý kiến quan tâm của đại biểu Quốc hội.

Đề nghị giao Chính phủ hướng dẫn việc xây dựng vị trí việc làm

Khoản 2 Điều 3 quy định thực hiện tuyển dụng, sử dụng quản lý viên chức theo vị trí việc làm và căn cứ vào hợp đồng lao động. Đây là một nội dung đổi mới được các Đại biểu tán thành nhằm hoàn thiện khuôn khổ pháp lý quản trị đội ngũ cung ứng dịch vụ công theo vị trí việc làm.

Phát biểu tại Hội trường, Đại biểu Đặng Bích Ngọc (Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ) đánh giá: Đây là quy định mới, phù hợp với xu thế cải cách khu vực công, đảm bảo thống nhất, đồng bộ với phương thức quản lý cán bộ, công chức quy định tại Luật Cán bộ, công chức, góp phần tạo cơ sở pháp lý để thực hiện trả lương theo vị trí việc làm.

Tuy nhiên, theo Đại biểu thời gian qua, các cơ quan, tổ chức khi xây dựng vị trí việc làm đơn vị mình cũng chưa thật sự khoa học, việc xác định vị trí việc làm vẫn mang tính hình thức, chưa thật sự hiệu quả, đáp ứng yêu cầu để làm căn cứ cho việc tuyển dụng, sử dụng và quản lý. Do đó, Đại biểu Đặng Bích Ngọc đề nghị dự thảo luật nên có điều khoản giao cho Chính phủ hướng dẫn việc xây dựng vị trí việc làm trong các đơn vị sự nghiệp công lập đảm bảo sát thực, khoa học, sát với yêu cầu nhiệm vụ của các cơ quan, đơn vị, góp phần tăng cường tính minh bạch, công bằng trong công tác cán bộ, tiếp tục nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập, nâng cao chất lượng dịch vụ công, đáp ứng nhu cầu phát triển ngày càng cao trong giai đoạn hiện nay.

Cần siết cơ chế kiểm soát, phòng chống tham nhũng khi mở rộng quyền cho viên chức

Một trong những nội dung mới, cũng nhận được nhiều ý kiến của đại biểu Quốc hội là quy định mở rộng quyền của viên chức, cho phép họ được ký hợp đồng thực hiện hoạt động nghề nghiệp, tham gia góp vốn, điều hành doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ sở giáo dục, y tế, tổ chức nghiên cứu khoa học ngoài công lập.

Đánh giá cao tinh thần cởi mở, tạo điều kiện cho viên chức phát huy năng lực, Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn ĐBQH Hải Phòng) cho rằng, đây là quy định tiến bộ, phù hợp với xu hướng phát triển, góp phần tận dụng “chất xám” và trình độ chuyên môn của đội ngũ viên chức trong khu vực tư nhân.

Việc mở rộng quyền này, theo đại biểu, sẽ khuyến khích viên chức chủ động hơn trong công việc, tạo động lực để họ đóng góp nhiều hơn cho xã hội.

Tuy nhiên, cùng với việc mở rộng quyền này cần siết chặt các quy định về cơ chế kiểm soát, phòng chống tham nhũng. Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cho rằng nếu quy định như Dự thảo Luật có thể tiềm ẩn một số nguy cơ xung đột lợi ích giữa vị trí công tác trong khu vực công và khu vực tư (đặc biệt là khi viên chức là người giữ chức vụ quản lý của cả 2 đơn vị trong và ngoài công lập hoạt động cùng một lĩnh vực), dẫn tới việc lợi dụng chức vụ trong khu vực công để trục lợi cho đơn vị mình quản lý ở khu vực tư.

Vì vậy, cần có quy định không cho phép viên chức quản lý tham gia quản lý, điều hành các cơ sở kinh doanh, hoạt động tư nhân thuộc cùng lĩnh vực đang công tác; quy định cơ chế kê khai, minh bạch, giám sát và giải trình hoạt động góp vốn, tham gia quản lý của viên chức tại khu vực tư, đặc biệt là đối với viên chức quản lý.

Đồng quan điểm, Đại biểu Cao Thị Xuân (Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hoá) tán thành quy định về việc viên chức được quyền ký hợp đồng thực hiện hoạt động nghề nghiệp và hoạt động kinh doanh. Theo đại biểu, quy định như vậy nhằm tận dụng năng lực, kinh nghiệm chuyên môn trong hoạt động nghề nghiệp của viên chức để đóng góp cho xã hội, đặc biệt là các công việc đòi hỏi chuyên môn cao trong lĩnh vực y tế, giáo dục, đồng thời, tăng thu nhập chính đáng cho viên chức. Điều này cũng phù hợp với chủ trương chung, xu thế chung trong việc cải cách, đổi mới để phát huy tối đa mọi nguồn lực cho phát triển đất nước.

Tuy nhiên, Đại biểu Cao Thị Xuân cũng cho biết, nếu so sánh với luật hiện hành, dự thảo luật đã mở rộng quyền, cụ thể hơn các quyền nhưng có vẻ lại thiếu đi sự chặt chẽ trong việc bảo đảm nguyên tắc là phải hoàn thành mọi nhiệm vụ, trách nhiệm của một viên chức nhà nước trước khi tham gia các công việc bên ngoài. “Nói cách khác nếu không có cơ chế giám sát chặt chẽ thì có thể dẫn đến hệ lụy đó là nhiệm vụ chính lại trở thành phụ, chất lượng dịch vụ công cơ bản thiết yếu không được bảo đảm”. Nêu quan điểm như vậy, Đại biểu Cao Thị Xuân đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát kỹ lưỡng để bổ sung các quy định nhằm tránh được các rủi ro như trên và nếu cần thiết thì giao Chính phủ quy định chi tiết để có thể có thêm thời gian tính toán cho các biện pháp được xây dựng bảo đảm tính khả thi, hiệu lực, hiệu quả trong quản lý đội ngũ viên chức.

Dành cơ chế đặc thù đối với người dân tộc thiểu số ở vùng đặc biệt khó khăn

Tại khoản 4 Điều 3 quy định: “có chính sách ưu đãi trong tuyển dụng người có tài năng, người dân tộc thiểu số (DTTS), người có công với cách mạng vào làm viên chức”. Theo đại biểu Đặng Bích Ngọc, điều này thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước đối với đồng bào các dân tộc thiểu số.

Đại biểu Đặng Bích Ngọc cho biết: thực tiễn cho thấy, quy trình tuyển dụng viên chức luôn có sự cạnh tranh rất lớn giữa các ứng viên. Tuy nhiên, để khuyến khích, động viên cũng như có cơ chế tạo điều kiện cho con em là người DTTS ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, người DTTS rất ít người có cơ hội trở thành viên chức thì cũng phải dành cho họ những cơ chế, chính sách đặc biệt đặc thù. Bởi lẽ, những người dân tộc sống ở vùng sâu, vùng xa họ đã gắn bó lâu đời với cuộc sống, văn hóa; là nguồn lao động ổn định, lâu dài đối với những khu vực đặc biệt khó khăn.

Do đó, việc tạo cơ chế hỗ trợ, ưu tiên đặc biệt để thu hút đối với người DTTS ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn có ý nghĩa quan trọng, giúp con em các gia đình ở đó có điều kiện, có khả năng tiếp cận thi vào các vị trí việc làm phù hợp.

Với cách phân tích như trên, Đại biểu Đặng Bích Ngọc đề nghị khoản 5 Điều 16 về nguyên tắc tuyển dụng viên chức đề nghị bổ sung cụm từ vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, các dân tộc rất ít người vào sau cụm từ “người dân tộc thiểu số” đảm bảo cơ chế, chính sách ưu đãi đặc thù cho những người DTTS ở các địa bàn thật sự khó khăn, khuyến khích tạo điều kiện cho con em được tuyển dụng vào phục vụ tại địa phương.