Điều chỉnh hoạt động tiếp xúc cử tri thống nhất trên toàn quốc

Trình bày Tờ trình Dự thảo Nghị quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình cho biết, để các quy định về tổ chức tiếp xúc cử tri của ĐBQH và đại biểu HĐND các cấp phù hợp với việc sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, cũng như thực tiễn tổ chức và vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đòi hỏi khẩn trương xây dựng và ban hành Nghị quyết liên tịch sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết liên tịch số 72 để điều chỉnh hoạt động tiếp xúc cử tri thống nhất trên toàn quốc.

Nội dung cơ bản của Dự thảo Nghị quyết liên tịch tập trung vào sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ các quy định liên quan trách nhiệm của đại biểu HĐND, Thường trực HĐND, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam, UBND cấp huyện. Các nội dung của Dự thảo Nghị quyết bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, đã kế thừa nội dung của Nghị quyết số 72. Do đó, Dự thảo Nghị quyết đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ với các quy định pháp luật hiện hành, nhất là các quy định về tổ chức và vận hành chính quyền địa phương 2 cấp.

Dự thảo Nghị quyết liên tịch không sửa đổi, bổ sung các nội dung có yêu cầu bảo đảm tính tương thích với điều ước quốc tế có liên quan.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải cho biết, Ủy ban thống nhất với sự cần thiết ban hành Nghị quyết nhằm quán triệt chủ trương của Đảng và phù hợp với quy định của Hiến pháp, pháp luật về sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị ở Trung ương và địa phương theo mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Về nội dung cụ thể, Ủy ban Công tác đại biểu nhận thấy, việc quy định cụ thể trách nhiệm của đại biểu khi tiếp xúc cử tri phải cung cấp thông tin, giải thích các chủ trương, chính sách, quyết định của Nhà nước, Quốc hội, HĐND liên quan đến nội dung kiến nghị của cử tri là cần thiết. Tuy nhiên, điều này có thể dẫn đến khó khăn trong thực hiện, vì có nhiều vấn đề cử tri nêu có thể vượt quá trách nhiệm của ĐBQH, đại biểu HĐND. Do vậy, đề nghị quy định lại theo hướng đại biểu cung cấp thông tin, giải thích trong phạm vi trách nhiệm, quyền hạn của mình.

Bên cạnh đó, Cơ quan thẩm tra đề nghị nghiên cứu, bổ sung tại Dự thảo Nghị quyết một số quy định chưa thực sự phù hợp với thực tiễn.

Cụ thể, Khoản 3 Điều 23 Nghị quyết hiện hành quy định phải có đại diện của Thường trực HĐND cấp tỉnh tham dự Hội nghị tiếp xúc cử tri của đại biểu HĐND cấp xã. Tuy nhiên, trên thực tế, quy định này sẽ gây khó khăn, bất cập cho Thường trực HĐND cấp tỉnh vì trong nhiều trường hợp sẽ không đủ cán bộ để tham dự, nhất là trong điều kiện sau sáp nhập quy mô cấp tỉnh hiện nay lớn hơn nhiều so với trước kia.

Đối với các trường hợp tổ chức tiếp xúc cử tri trực tuyển từ 01 đơn vị hành chính cấp xã đến điểm cầu của nhiều đơn vị hành chính cấp xã khác, cần làm rõ trách nhiệm chủ trì, tham gia, cơ chế phối hợp, tổng hợp, phản hồi ý kiến, kiến nghị của cử tri, nhằm đảm bảo tính thống nhất, hiệu quả và phù hợp với xu thế phát triển hiện nay.

Phát biểu kết luận Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh nêu rõ, UBTVQH đánh giá cao sự chủ động, tích cực và phối hợp chặt chẽ của Chính phủ, Ủy ban Dân nguyện và Giám sát, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Ủy ban Công tác đại biểu và các cơ quan có liên quan trong việc phối hợp xây dựng Dự thảo Nghị quyết bảo đảm chất lượng; cơ bản tán thành với nội dung của Dự thảo Nghị quyết, các nội dung thẩm tra.

Về vấn đề ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong hoạt động tiếp xúc cử tri, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, cần quy định bảo đảm thuận lợi nhưng không tạo ra sự tùy nghi, dẫn đến phức tạp trong thực hiện; thiết kế cần chặt chẽ, bảo đảm công khai, minh bạch, tạo điều kiện cho đại biểu, cử tri theo dõi và giám sát.

Tại phiên họp, 100% Ủy viên UBTVQH có mặt biểu quyết Dự thảo Nghị quyết liên tịch sửa đổi, bổ sung Nghị quyết liên tịch số 72/2025/NQLT/UBTVQH15-CP-ĐCTUBTWMTTQVN ngày 20/2/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ và Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam quy định chi tiết việc tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND các cấp.

Cũng trong Phiên họp sáng 26/9, với 100% Ủy viên UBTVQH có mặt tán thành, UBTVQH đã thông qua Nghị quyết ban hành Quy chế làm việc mẫu của HĐND tỉnh, thành phố; Nghị quyết ban hành Quy chế làm việc mẫu của HĐND cấp xã, phường, đặc khu. Nghị quyết tạo cơ sở pháp lý đồng bộ, thống nhất trong quy trình triển khai thực hiện chức năng, nhiệm vụ của HĐND, Thường trực HĐND, các Ban của HĐND, Tổ đại biểu HĐND và đại biểu HĐND cấp tỉnh, cấp xã trên phạm vi toàn quốc, nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND trong bối cảnh tổ chức thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.