Ảnh: ST
Tín dụng - động lực cho tăng trưởng
Nhìn lại kinh tế Việt Nam năm 2024, các chuyên gia cho rằng, mặc dù những yếu tố nội tại có sự phục hồi nhưng tăng trưởng GDP vẫn chủ yếu dựa vào các yếu tố bên ngoài như xuất khẩu, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI)…
Thế nhưng, năm 2025, nhiều yếu tố bên ngoài không thuận lợi: Tăng trưởng kinh tế của Mỹ và Trung Quốc dự báo sẽ giảm so với năm 2024. Những thay đổi về chính sách thương mại của Mỹ sẽ tạo nhiều áp lực cho thị trường tài chính…Do vậy, Việt Nam bắt buộc phải thúc đẩy các yếu tố bên trong như: đầu tư tư nhân, đầu tư công, tiêu dùng nội địa… nếu muốn đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế.
Trong bối cảnh các kênh huy động vốn trung, dài hạn như chứng khoán, trái phiếu vẫn còn những vấn đề phải củng cố, theo các chuyên gia, tín dụng ngân hàng cần tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy các yếu tố nội tại của nền kinh tế.
Tới thăm và giao nhiệm vụ cho NHNN dịp đầu Xuân Ất Tỵ năm 2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu ngành ngân hàng phải góp phần quan trọng thúc đẩy tăng trưởng. Tại Hội nghị Thường trực Chính phủ làm việc với các ngân hàng thương mại vừa qua, một lần nữa, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu ngành ngân hàng tiết giảm chi phí, hy sinh một phần lợi nhuận để giảm lãi suất cho vay, hỗ trợ nền kinh tế, người dân, doanh nghiệp. Đặc biệt, tín dụng ngân hàng phải góp phần làm mới 3 động lực tăng trưởng là đầu tư, tiêu dùng, xuất khẩu và thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới.
Thúc đẩy tín dụng để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế - yêu cầu đó còn liên tiếp được thể hiện rõ nét trong các nghị quyết, chỉ thị của Chính phủ và NHNN dịp đầu năm nay, gần nhất là Công điện số 19/CĐ-TTg ngày 24/02/2025 gửi Thống đốc NHNN về việc tăng cường thực hiện các giải pháp giảm lãi suất. Để làm tròn trọng trách hỗ trợ tăng trưởng, ngành ngân hàng với vai trò huyết mạch của nền kinh tế phải có những tính toán phù hợp.
Sẵn sàng tâm thế hỗ trợ tăng trưởng
Thực tế cho thấy, năm 2023, GDP tăng trưởng gần 7% thì tăng trưởng tín dụng ở mức 14,55%; năm 2024, GDP tăng trưởng 7,09% thì tín dụng tăng trưởng 15,08%. Như vậy, theo tính toán của NHNN, trung bình tăng trưởng tín dụng 2% sẽ giúp tăng trưởng GDP 1%.
Năm 2025, Quốc hội đã điều chỉnh mục tiêu tăng trưởng kinh tế lên 8%, Chính phủ cũng thể hiện quyết tâm hiện thực hóa mục tiêu này. Để góp phần hỗ trợ tăng trưởng, NHNN dự kiến tín dụng tăng khoảng 16%. Thậm chí, nếu tăng trưởng kinh tế đến 10% thì tín dụng phải ở mức 18-20%. “Mức tăng trưởng phấn đấu năm nay làm tiền đề cho giai đoạn sau. Chúng tôi xác định đây là nhiệm vụ rất nặng nề” - Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú từng khẳng định trước báo giới.
NHNN sẽ tiếp tục chỉ đạo các tổ chức tín dụng triển khai các gói tín dụng lớn, trong đó có gói tín dụng thủy sản 100.000 tỷ đồng, gói hỗ trợ nhà ở 120.000 tỷ đồng.
Để góp phần hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, tại Chỉ thị số 01/CT-NHNN về tổ chức thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm của ngành ngân hàng trong năm 2025, Thống đốc NHNN yêu cầu hướng tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên và các động lực tăng trưởng kinh tế; chủ động đầu tư tín dụng vào các dự án, công trình trọng điểm; tạo điều kiện để Ngân hàng Chính sách xã hội thực hiện các chương trình, chính sách tín dụng theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ…
Mới đây, ngày 25/02, triển khai chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, NHNN đã tổ chức cuộc họp trực tuyến về thực hiện các giải pháp ổn định mặt bằng lãi suất tiền gửi, cùng tìm giải pháp tiết giảm chi phí hoạt động, sẵn sàng chia sẻ một phần lợi nhuận để giảm lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ người dân, doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng, thúc đẩy phát triển sản xuất kinh doanh.
Chỉ tiêu tăng trưởng tăng trưởng tín dụng 2025 được giao là 16 %. Đến ngày 18/02/2025, dư nợ tín dụng toàn hệ thống đạt 15,62 triệu tỷ đồng, tăng 0,02% so với tháng 12/2024, tăng 16,35% so với cùng kỳ, trong khi cùng kỳ 2024 lại giảm 1,01% so với tháng 12/2023.
Góp phần vào việc thực hiện mục tiêu này, nhiều ngân hàng đã đưa ra những cam kết tăng trưởng tín dụng mạnh mẽ với mức tăng trưởng từ 15 đến 20% tùy từng ngân hàng. Đồng thời, một số ngân hàng còn cam kết triển khai các gói tín dụng ưu đãi nhằm hỗ trợ doanh nghiệp và hộ gia đình; hỗ trợ các doanh nghiệp tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu…
Có thể thấy, bài toán mang tính định hướng từ phía NHNN cùng với những cam kết của các tổ chức tín dụng cho thấy ngành ngân hàng đã sẵn sàng tâm thế đẩy vốn ra nền kinh tế, tích cực hỗ trợ tăng trưởng.
Bài toán cân đối giữa các mục tiêu
Thế nhưng, theo các chuyên gia, một vấn đề cũng cần lưu ý, khi Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng cao, đi liền với đó là lo ngại về lạm phát. Lường trước được nguy cơ lạm phát, cùng với việc điều chỉnh mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% năm 2025, Chính phủ đã trình Quốc hội điều chỉnh lạm phát bình quân tăng lên 4,5-5% (cao hơn mức 4% các năm gần đây).
Trong khi đó, điều hành chính sách tiền tệ nói chung và chính sách tín dụng nói riêng không chỉ hỗ trợ tăng trưởng mà còn phải góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định giá trị đồng tiền Việt Nam. Nhiệm vụ này cũng không kém phần quan trọng, đòi hỏi NHNN phải luôn theo sát diễn biến của thị trường.
Số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 01/2025 tăng 0,98% so với tháng trước. So với cùng kỳ năm 2024, CPI tháng 01/2025 tăng 3,63%; lạm phát cơ bản tăng 3,07%. Con số này tăng lên so với dự báo của một số tổ chức. Thế nhưng, theo bà Yun Liu - chuyên gia kinh tế phụ trách thị trường ASEAN, Bộ phận Nghiên cứu toàn cầu Ngân hàng HSBC, đây chưa phải là dấu hiệu đáng lo ngại, mặc dù vậy, diễn biến của lạm phát vẫn cần được NHNN theo dõi chặt chẽ để có định hướng điều hành tín dụng phù hợp.
NHNN sẽ theo dõi sát diễn biến tình hình kinh tế thế giới và trong nước, chủ động đưa ra giải pháp, công cụ với thời điểm, liều lượng hợp lý để có thể góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, ổn định thị trường tiền tệ và hoạt động ngân hàng, đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng. Đây là một nhiệm vụ rất quan trọng, nền tảng cho sự tăng trưởng bền vững của nền kinh tế.
Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng
Mặt khác, giới phân tích quan ngại tăng trưởng tín dụng mạnh rất dễ tạo ra lạm phát bởi lượng tiền rất lớn được bơm ra nếu không chảy vào khu vực sản xuất thực thì điều này sẽ dẫn đến nguy cơ lạm phát và nhiều hệ lụy khác đối với nền kinh tế cũng như ngành ngân hàng.
“Kinh nghiệm quá khứ cho thấy, rủi ro bong bóng tài sản sẽ khó kiểm soát hơn, kéo theo đó là nguy cơ nợ xấu tăng lên đe dọa an toàn hệ thống ngân hàng Việt Nam. Đó là các vấn đề cần được quan tâm khi mở rộng tín dụng”, TS. Nguyễn Trí Hiếu - chuyên gia tài chính, ngân hàng - khuyến cáo.
Trao đổi với phóng viên Báo Kiểm toán, TS. Võ Trí Thành - chuyên gia kinh tế - cho rằng: Bơm tiền có thể hỗ trợ tăng trưởng. Tuy nhiên, điều cần lưu ý là tăng trưởng nhanh nhưng phải bền vững, muốn bền vững thì phải gắn với ổn định vĩ mô, phải nhờ nhiều hơn vào năng suất lao động và công nghệ.
Một vấn đề nữa từng được các chuyên gia nhiều lần cảnh báo là dư nợ tín dụng/GDP của Việt Nam hiện đã ở mức hơn 130%. Theo ông Phan Lê Thành Long - CEO AFA Group, tỷ lệ dư nợ tín dụng toàn hệ thống so với GDP danh nghĩa ngày càng tăng cho thấy tăng trưởng GDP được hỗ trợ chủ yếu bởi tín dụng ngân hàng. Thế nhưng, điều mà ông Long lưu ý là sự cân đối giữa tăng trưởng cao và chất lượng tín dụng, đồng tiền phải được đầu tư một cách có hiệu quả thì chất lượng tăng trưởng mới đảm bảo và không gây ra hệ lụy./.
.jpeg "Tăng cường các giải pháp giảm lãi suất")