Đây là chia sẻ của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn khi trả lời phỏng vấn báo chí về những thành tựu và đóng góp của ngoại giao nghị viện nhân kỷ niệm 80 năm thành lập ngành Ngoại giao.
Đóng góp tích cực vào thành tựu đối ngoại của đất nước
Trong từng giai đoạn lịch sử, hoạt động đối ngoại của Quốc hội để lại dấu ấn đặc biệt, góp phần nâng cao vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.
Chỉ rõ những đóng góp của ngoại giao nghị viện, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, trong 80 năm phát triển, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Quốc hội Việt Nam đã không ngừng lớn mạnh, ngày càng thực hiện tốt hơn chức năng là cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, góp phần quan trọng vào việc thực thi hiệu quả đường lối chính sách đối ngoại của Việt Nam.
Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, lịch sử hoạt động đối ngoại của Quốc hội gắn liền với công cuộc bảo vệ và xây dựng chính quyền cách mạng của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.
Trong giai đoạn 1945-1975, giai đoạn hình thành của ngoại giao nghị viện, các hoạt động đối ngoại của Quốc hội thời kỳ này mang đậm dấu ấn cách mạng, đặt nền tảng chính trị - pháp lý và quan hệ quốc tế cho giai đoạn phát triển chuyên nghiệp và toàn diện sau này.
Trong giai đoạn 1975-1986, Việt Nam bước vào thời kỳ khôi phục, tái thiết đất nước trong điều kiện bị cấm vận, bao vây kinh tế từ phương Tây. Quốc hội khóa VI (1976-1981) là Quốc hội đầu tiên của nước Việt Nam thống nhất, đánh dấu bước chuyển lớn về thể chế và tổ chức bộ máy. Trong nhiệm kỳ này, Quốc hội đã quyết định chủ trương gia nhập Liên minh Nghị viện thế giới (IPU) và đến tháng 4/1979, được chính thức kết nạp là thành viên của IPU. Việc gia nhập IPU đánh dấu một bước quan trọng trong việc hội nhập quốc tế của Quốc hội Việt Nam gắn liền với sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Sau khi đất nước bước vào công cuộc Đổi mới, hoạt động đối ngoại của Quốc hội tiếp tục được đẩy mạnh, củng cố và mở rộng, góp phần phát huy vai trò, vị thế của Quốc hội Việt Nam trên trường quốc tế. Đến nay, Quốc hội Việt Nam đã thiết lập quan hệ nghị viện với khoảng hơn 140 quốc gia trên thế giới, tham gia làm thành viên của hầu hết các tổ chức nghị viện thế giới và khu vực, như IPU, AIPA, APPF, APF....
Trên bình diện đa phương, dấu ấn nổi bật của Quốc hội Việt Nam trong thời gian qua là việc chủ trì các hội nghị đa phương quan trọng, mang tầm cỡ quốc tế và khu vực như Đại hội đồng IPU 132 (năm 2015), Hội nghị Diễn đàn Nghị viện Châu Á - Thái Bình Dương lần thứ 26 (APPF 26) (năm 2018) và Đại hội đồng AIPA 41 (năm 2020), Hội nghị nghị sĩ trẻ toàn cầu lần thứ 9 của IPU (năm 2023), Hội nghị Ban Chấp hành APF và Diễn đàn Nghị viện hợp tác Pháp ngữ về nông nghiệp bền vững, an ninh lương thực và ứng phó với biến đổi khí hậu (01/2025)…
Xuất phát từ vị trí Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, đối ngoại Quốc hội vừa mang tính nhà nước, vừa mang tính nhân dân sâu sắc. Đối ngoại Quốc hội đóng vai trò liên thông, tranh thủ được cả lợi thế của ba trụ cột trong triển khai đối ngoại. Các hoạt động đối ngoại Quốc hội, cùng đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước, ngoại giao nhân dân đã phát huy tối đa từng thế mạnh riêng, làm đa dạng hóa, làm sâu sắc thêm quan hệ đối ngoại giữa Việt Nam và các đối tác, tạo cơ hội thúc đẩy hợp tác trên nhiều lĩnh vực quan trọng như kinh tế, văn hóa, giáo dục…
“Có thể khẳng định rằng, đối ngoại Quốc hội, đại diện cho ý chí và nguyện vọng của người dân, đã góp phần lan tỏa thông điệp về một Việt Nam năng động, thân thiện và có trách nhiệm, chủ động và tích cực, qua đó nâng cao uy tín, vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế” - Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nói.
Tiếp tục phát huy vai trò nâng cao hình ảnh, vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế
Chủ tịch Quốc hội cho biết, bối cảnh quốc tế hiện nay đang có nhiều biến động sâu sắc, vừa tạo ra cơ hội, vừa đặt ra không ít thách thức cho hoạt động đối ngoại của Quốc hội.
Trên thế giới, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng gay gắt, xu thế đa cực, đa trung tâm diễn ra rõ nét, các vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu, an ninh năng lượng, an ninh lương thực, chuyển đổi số… đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ và có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế. Trong khi đó, khu vực châu Á - Thái Bình Dương và Đông Nam Á, tiếp tục có những những diễn biến phức tạp, đan xen cả hợp tác và cạnh tranh.
Ở trong nước, sau gần 40 năm đổi mới, đất nước ta đã đạt nhiều thành tựu quan trọng, uy tín và vị thế quốc tế ngày càng được nâng cao. Tuy nhiên, yêu cầu phát triển nhanh và bền vững, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đặt ra cho đối ngoại Quốc hội những nhiệm vụ mới, nặng nề và toàn diện hơn.
Trong bối cảnh đó, mục tiêu bao trùm của đối ngoại Quốc hội, cùng đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước, đối ngoại nhân dân, là giữ vững môi trường hoà bình, ổn định, thuận lợi cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, thực hiện các nhiệm vụ chiến lược về phát triển kinh tế - xã hội; đồng thời kiên quyết, kiên trì bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, quyền chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và các lợi ích cốt lõi của ta phù hợp với luật pháp quốc tế.
Đối ngoại của Quốc hội cần tiếp tục phát huy vai trò kênh ngoại giao nghị viện, chủ động, tích cực và trách nhiệm trong việc tham gia các cơ chế hợp tác nghị viện đa phương; đồng thời tăng cường đối ngoại song phương với nghị viện các nước, nhất là các đối tác quan trọng, đối tác chiến lược.
Quốc hội cũng cần tiếp tục nâng cao chất lượng lập pháp, phê chuẩn và giám sát các điều ước quốc tế, bảo đảm hài hòa giữa lợi ích quốc gia, dân tộc với các cam kết quốc tế. Bên cạnh đó, việc đổi mới phương thức, nội dung, gắn kết chặt chẽ giữa đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân cũng là yêu cầu then chốt, giúp đối ngoại Quốc hội thực sự trở thành một trụ cột quan trọng trong tổng thể nền ngoại giao toàn diện, hiện đại của Việt Nam.
Trước những yêu cầu mới của tình hình trong nước và quốc tế, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, trọng tâm đối ngoại của Quốc hội trong kỷ nguyên mới là tiếp tục khẳng định vai trò chủ động, tích cực, có trách nhiệm, góp phần thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa của Đảng và Nhà nước.
Đặc biệt, trong bối cảnh chuyển đổi số và biến động nhanh chóng của môi trường quốc tế, Quốc hội cũng đứng trước yêu cầu phải đổi mới mạnh mẽ phương thức hoạt động đối ngoại để thích ứng với tình hình mới, bao gồm việc tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức các hoạt động, mở rộng hình thức đối thoại và trao đổi trực tuyến, nâng cao tính kịp thời và hiệu quả trong tiếp xúc, kết nối nghị viện. Bên cạnh đó, việc xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác ngoại giao nghị viện chuyên nghiệp, bản lĩnh, có khả năng sử dụng ngoại ngữ và công nghệ thành thạo, am hiểu luật pháp và thông lệ quốc tế cũng là yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động.
“Có thể nói, bằng sự đổi mới phương thức, kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, công tác đối ngoại của Quốc hội Việt Nam sẽ tiếp tục phát huy vai trò của mình, đóng góp vào thành tựu chung của Ngoại giao Việt Nam, góp phần khẳng định ngày càng rõ nét hình ảnh và vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế” - Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nói./.
.jpeg "Lực lượng Công an chi viện chiến trường miền Nam sáng ngời phẩm chất anh dũng, kiên cường")
