Khẳng định vai trò giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Giám sát, phản biện ngày càng đi vào chiều sâu

Trình bày Báo cáo sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (UBTUMTTQ) Việt Nam Trương Ngọc Ánh cho biết, công tác giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) và các tổ chức thành viên ngày càng đi vào chiều sâu, cụ thể hơn, chặt chẽ hơn, phát huy hiệu quả thiết thực, được cấp ủy, chính quyền ghi nhận, đánh giá cao.

Vị trí, vai trò của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp ngày càng được khẳng định, phát huy trong hệ thống chính trị và đời sống xã hội.

Với những quy định cụ thể tại Nghị quyết liên tịch số 403, công tác giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội từng bước đi vào nền nếp. Hoạt động giám sát, phản biện xã hội không ngừng mở rộng trong hệ thống Mặt trận cũng như các tổ chức chính trị - xã hội.

Số lượng, chất lượng các cuộc giám sát, phản biện xã hội ngày càng nâng lên; lĩnh vực, nội dung giám sát ngày càng đáp ứng yêu cầu bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng, những vấn đề bức xúc của nhân dân; nội dung kiến nghị sau giám sát ngày càng cụ thể, có căn cứ pháp lý.

 Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp đã tiến hành giám sát 60.463 cuộc bằng hình thức nghiên cứu, xem xét văn bản thực hiện chính sách, pháp luật của cơ quan có thẩm quyền liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân trên nhiều lĩnh vực. Từ năm 2018-2022, Ủy ban MTTQ các cấp đã tham gia giám sát với các cơ quan có thẩm quyền 159.492 cuộc (trong đó, cấp tỉnh tham gia giám sát 5.521 cuộc; cấp huyện 29.428 cuộc; cấp xã 124.543 cuộc).

Trong 5 năm qua, Ban Thường trực UBTUMTTQ Việt Nam cũng đã tổ chức được 14 hội nghị phản biện xã hội với quy mô đại biểu tham gia tương đối lớn và phản biện có chiều sâu.

Văn bản phản biện xã hội của UBTUMTTQ Việt Nam được dư luận đánh giá cao, nhiều nội dung phản biện được cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp thu và một số cơ quan, tổ chức có ý kiến phản hồi.

Nhiều nội dung cần sửa đổi, bổ sung

Bên cạnh những kết quả đạt được, bà Trương Ngọc Ánh cũng chỉ rõ những tồn tại, hạn chế trong việc thực hiện Nghị quyết liên tịch 403.

Đặc biệt, qua sơ kết 5 năm triển khai thi hành Nghị quyết liên tịch 403 cho thấy, một số nội dung của Nghị quyết cần được sửa đổi, bổ sung. Cụ thể như: bổ sung quy định cụ thể về đối tượng của phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội; bổ sung quy định cụ thể thời điểm thực hiện phản biện xã hội đối với dự thảo văn bản trong quy trình soạn thảo, ban hành văn bản quy phạm pháp luật; quy định cụ thể trách nhiệm của các cơ quan chủ trì soạn thảo phải gửi văn bản đề nghị và dự thảo văn bản đến MTTQ cùng cấp để thực hiện phản biện xã hội; trách nhiệm nghiên cứu, tiếp thu, giải trình, phản hồi ý kiến phản biện của MTTQ đối với dự án, dự thảo văn bản.

Đồng thời, cần sửa đổi, bổ sung quy định về trách nhiệm của UBTVQH và Chính phủ đối với công tác phản biện xã hội các dự án, dự thảo văn bản; sửa đổi các quy định về lập dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí bảo đảm hoạt động giám sát, phản biện xã hội của Ủy ban MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội; hướng dẫn cụ thể hóa quy định về kinh phí giám sát đầu tư của cộng đồng do HĐND xã quyết định để tạo điều kiện cho Ban giám sát đầu tư ở cộng đồng hoạt động hiệu quả hơn…

Thảo luận tại phiên họp, UBTVQH ghi nhận, đánh giá cao báo cáo của Ban Thường trực UBTUMTTQ Việt Nam. Các ý kiến cho rằng, sau 5 năm thực hiện Nghị quyết liên tịch số 403 đã góp phần nâng cao nhận thức các cấp ủy đảng, chính quyền về vị trí, vai trò giám sát, phản biện xã hội của MTTQ.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, Báo cáo cần làm nổi bật được việc giám sát và phản biện xã hội của MTTQ là một hoạt động cơ bản và là nhiệm vụ quan trọng của MTTQ, các tổ chức thành viên trong tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, xây dựng hệ thống chính trị. Đồng thời, giám sát, phản biện xã hội là một hoạt động mang tính nhân dân, tính dân chủ, tính xây dựng và tính khoa học.

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị, Chính phủ cần có báo cáo chính thức để MTTQ tổng hợp, trong đó cần đưa ra được các số liệu chứng minh cho kết quả đạt được, chưa đạt để làm căn cứ cho việc đánh giá cả định tính và định lượng về chất lượng, hiệu quả giám sát và phản biện xã hội. Đồng thời, nêu rõ những vướng mắc, khó khăn để triển khai thực hiện trong thời gian tới.

 Cũng tại phiên làm việc sáng 16/8, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, UBTVH đã cho ý kiến về Dự thảo Nghị quyết quy định việc các cơ quan thanh tra được trích một phần từ các khoản thu hồi phát hiện qua thanh tra sau khi nộp vào ngân sách nhà nước.