Cụ thể hóa các chính sách phát triển báo chí theo hướng đặc thù, khả thi
Luật Báo chí (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 10 gồm 4 chương, 51 điều. So với Luật hiện hành, Luật có những điểm mới cơ bản như: xác định rõ các loại hình báo chí trong bối cảnh mới; bổ sung các chính sách phát triển báo chí và bảo đảm nguồn lực thực hiện, từ cơ chế tài chính đến đầu tư hạ tầng và ưu đãi thuế theo hướng khả thi hơn; làm rõ điều kiện hoạt động báo chí, cơ chế cấp phép và tổ chức bộ máy; xác định cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, văn phòng đại diện, phóng viên thường trú.
Đồng thời, Luật quy định cụ thể về thẻ nhà báo, trách nhiệm pháp lý đối với nội dung thông tin; quyền yêu cầu cải chính, gỡ bỏ thông tin vi phạm trên các nền tảng; hoàn thiện quy định về quản lý hoạt động báo chí trên không gian mạng và ứng dụng công nghệ mới, bao gồm việc điều chỉnh hành vi ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI).
Luật cũng đã bổ sung, cụ thể hóa các chính sách phát triển báo chí theo hướng mang tính đặc thù, khả thi, phù hợp với bối cảnh chuyển đổi số. Ví dụ, theo Luật, ưu đãi về thuế cho báo chí được quy định tại Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp; theo đó, báo chí được hưởng mức thuế suất là 10%, thay vì chỉ có báo chí in được hưởng mức thuế suất là 10% còn các loại hình báo chí khác phải chịu mức thuế suất là 20% như trước đây.
Về đầu tư cho báo chí, Luật quy định Nhà nước đầu tư có trọng tâm, trọng điểm trong các lĩnh vực đào tạo, bồi dưỡng nhân lực về chuyên môn, nghiệp vụ, phát triển nguồn nhân lực chuyển đổi số báo chí và quản lý hoạt động báo chí, nghiên cứu khoa học, ứng dụng công nghệ hiện đại cho các cơ quan báo chí. Luật cũng quy định Nhà nước đầu tư nền tảng số báo chí quốc gia; công cụ số để thực hiện giám sát hoạt động báo chí trên không gian mạng; chính sách nhà nước đầu tư hạ tầng dữ liệu báo chí số và phát triển nguồn nhân lực chuyển đổi số báo chí.
Về hỗ trợ tài chính cho báo chí thực hiện nhiệm vụ chính trị, công ích, Luật Báo chí (sửa đổi) quy định chính sách nhà nước về giao nhiệm vụ, đặt hàng, đấu thầu và hỗ trợ cước vận chuyển, chi phí đăng tải, truyền dẫn, phát sóng để báo chí phục vụ nhiệm vụ chính trị, an ninh, quốc phòng, văn hóa, thông tin, tuyên truyền về tình trạng khẩn cấp, thông tin đối ngoại, truyền thông chính sách, phục vụ thiếu niên, nhi đồng, người khiếm thính, khiếm thị, đồng bào vùng dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, vùng sâu, vùng xa, miền núi, biên giới, hải đảo và các nhiệm vụ trọng yếu khác.
Bên cạnh đó, Luật chính thức quy định về cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện là cơ quan báo chí có nhiều loại hình báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc, có cơ chế đặc thù về tài chính theo quy định của Chính phủ. Quy định này giúp các cơ quan báo chí lớn có nền tảng pháp lý vững chắc hơn để hợp nhất, phát triển mạnh mẽ trên nhiều nền tảng.
Điều kiện để báo chí hoạt động chuyên nghiệp, hiệu quả hơn
Trao đổi với báo giới, các đại biểu Quốc hội tán thành cao việc Quốc hội thông qua Luật Báo chí (sửa đổi) với nhiều quy định mới nêu trên. Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (Đoàn TP. Hải Phòng) khẳng định, thời gian qua, các cơ quan báo chí đã phát huy mạnh mẽ vai trò, sứ mệnh của mình, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
“Trong các đợt bão lũ vừa qua, báo chí, truyền thông đã phát huy rất tốt vai trò của mình, bám sát hiện trường, truyền tải, cập nhật thông tin tới cộng đồng. Cùng với đó, các cơ quan báo chí cũng đã tích cực quyên góp hỗ trợ người dân bị thiên tai, thể hiện rõ tinh thần trách nhiệm và tính nhân văn của mình. Hay như trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, các cơ quan báo chí cũng đã tham gia tích cực, phát hiện được nhiều vụ việc tiêu cực. Ngay trong kỳ họp của Quốc hội, các cơ quan báo chí đã truyền tải cho cử tri rất nhiều thông điệp từ nghị trường một cách nhanh nhất” - đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn dẫn chứng.
Nhấn mạnh sự cần thiết phải tạo nguồn lực để các cơ quan báo chí thực hiện nhiệm vụ của mình một cách rõ ràng, minh bạch, đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn bày tỏ tán thành cao với các quy định về đầu tư của Nhà nước, hỗ trợ tài chính cho báo chí tại Luật Báo chí (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua. Đại biểu tin tưởng rằng, việc Quốc hội thông qua Luật sẽ tạo khung pháp lý quan trọng để các cơ quan báo chí hoạt động thuận lợi nhất, phát huy tốt hơn nữa vai trò, sứ mệnh của mình, đóng góp tích cực vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội.
Theo đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (Đoàn Lâm Đồng), quy định về cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện là chính sách rất mới trong Luật Báo chí, sẽ góp phần mở rộng sự phát triển của báo chí trong thời gian tới, là điều kiện để báo chí hoạt động chuyên nghiệp hơn, hiệu quả hơn. Đại biểu kỳ vọng, với khung pháp lý mới rộng mở hơn, báo chí sẽ phát huy vai trò của mình, chuyển tải kịp thời, chính xác các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước tới đồng bào, cử tri; đồng thời báo chí cũng là kênh thông tin quan trọng để chuyển tải ý kiến của nhân dân, cử tri đến các cơ quan chức năng nhằm kịp thời sửa đổi những vướng mắc, bất cập, đưa cơ chế, chính sách dễ dàng đi vào cuộc sống.
Cũng theo đại biểu Trịnh Thị Tú Anh, trong bối cảnh hiện nay, hoạt động báo chí trên không gian mạng là xu thế tất yếu. Với các quy định chặt chẽ trong Luật Báo chí, các nhà báo cần rèn luyện bản lĩnh chính trị của mình, thấy được trách nhiệm của mình trong hoạt động báo chí trên không gian mạng. Bên cạnh kỹ năng báo chí, các nhà báo cần tự trang bị cho mình những kiến thức, kỹ năng liên quan đến an ninh mạng để bảo vệ chính mình và đồng nghiệp cũng như góp phần hiệu quả phát huy vai trò của báo chí cách mạng./.
