Không thể để giá vàng “nhảy múa”

Sáng 13/5, ngay sau khai mạc Phiên họp thứ 33, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến về Báo cáo đánh giá bổ sung kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2023, tình hình triển khai thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2024.

Chưa bao giờ giá vàng cao như hiện nay

Trình bày báo cáo thẩm tra báo cáo của Chính phủ về nội dung này, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, bên cạnh những kết quả tích cực đạt được, diễn biến tình hình kinh tế - xã hội những tháng đầu năm 2024 cũng bộc lộ những khó khăn, thách thức. Cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ quan tâm, đánh giá kỹ hơn một số vấn đề, trong đó có quản lý thị trường vàng.

"Quản lý thị trường vàng còn nhiều bất cập, giá vàng trong nước và thế giới chênh lệch lớn, tình trạng buôn lậu vàng diễn biến phức tạp" - ông Vũ Hồng Thanh nêu rõ.

Ủy ban Kinh tế nhận định thị trường vàng có nhiều biến động, chỉ số giá vàng trong nước bình quân 4 tháng đầu năm tăng 20,8% so với cùng kỳ khi giá vàng thế giới tăng cao kỷ lục.

Những bất cập của thị trường vàng cũng là vấn đề được các ủy viên UBTVQH quan tâm thảo luận tại Phiên họp.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nêu vấn đề, giá vàng “nhảy múa” vừa rồi thì công tác quản lý ra sao? “Không lẽ cứ để “nhảy múa” thế? Thị trường gì thì thị trường nhưng không thể có thị trường kiểu “nhảy múa” thế được. Tôi chưa bao giờ thấy một thị trường mà giá vàng tăng giảm rất đột biến như vậy” - Phó Chủ tịch Quốc hội nói và lưu ý về công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực này.

Đồng quan điểm, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga băn khoăn: “Chưa bao giờ giá vàng cao như hiện nay và chênh lệch với giá vàng thế giới quá cao!”.

Theo bà Nga, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cũng đã có các chỉ đạo ngành ngân hàng để quản lý thị trường vàng. Nhưng từ khi có chỉ đạo đến nay thì giá vàng lại càng tăng. Ngân hàng Nhà nước cũng đưa ra đấu thầu vàng được vài phiên nhưng giá vàng vẫn tăng đến mức đỉnh. “Cần quản lý chặt chẽ thị trường vàng, phải có bàn tay quản lý của Nhà nước để can thiệp vào thị trường” - bà Lê Thị Nga nêu quan điểm.

Cùng quan tâm vấn đề này, Trưởng Ban Công tác đại biểu thuộc UBTVQH Nguyễn Thị Thanh nêu thực tế: Tại sao lĩnh vực đầu tư tư nhân và đầu tư vàng lại có nghịch cảnh như thế? Cần đánh giá kỹ hơn vấn đề này và có giải pháp cho những vấn đề như doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường tăng cao, cầu tiêu dùng tăng thấp, tăng trưởng tín dụng tăng thấp trong khi lãi suất giảm…

“Có phải là môi trường đầu tư kinh doanh đang có vấn đề? Nguồn vốn đầu tư từ lĩnh vực tư nhân vẫn rất thấp trong khi đầu tư vào vàng lại cao như vậy, có phải là người dân không yên tâm vào đầu tư cho sản xuất? Những nội dung này cần phân tích kỹ hơn” - bà Thanh đề nghị.

Sẽ tiếp tục tăng nguồn cung để ổn định giá

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, những ngày qua, giá vàng nhảy múa lên đỉnh, điều này làm tăng chi phí nhập khẩu hàng hóa, nguyên nhập liệu… tác động đến lạm phát trong nước. Do đó, đề nghị Chính phủ chỉ đạo theo dõi sát sao diễn biến tình hình trong nước và thế giới; có phương án điều hành linh hoạt, kịp thời để cân bằng mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng và kiểm soát lạm phát.

“Đề nghị Chính phủ khẩn trương chỉ đạo rà soát, đánh giá toàn diện kết quả triển khai các giải pháp quản lý thị trường vàng để khắc phục tình trạng vàng miếng trong nước cao hơn thị trường quốc tế” - Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh.

Giải trình về vấn đề thị trường vàng và quản lý nhà nước tại Phiên họp, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Phạm Thanh Hà cho biết, trước năm 2012, do những bất cập của thị trường đặt ra yêu cầu cấp thiết phải ban hành quy định mới. Trên cơ sở đó, Nghị định số 24/2012/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh vàng (Nghị định 24) đã ra đời.

Sau khi triển khai các biện pháp quản lý thị trường vàng theo Nghị định 24, thị trường vàng đã tương đối ổn định. Tuy nhiên, trong mấy năm gần đây, cụ thể là từ năm 2019,  ảnh hưởng của dịch Covid-19 khiến kinh tế toàn cầu suy thoái, lạm phát tăng cao. Thêm nữa là căng thẳng địa chính trị giữa các quốc gia tiếp tục phát sinh và leo thang dẫn đến giá vàng quốc tế tăng mạnh, khiến giá vàng trong nước tăng theo.

Đặc biệt, từ năm 2022 trở lại đây, thị trường vàng trong nước bộc lộ sự hạn chế, cụ thể là chênh lệch giữa giá vàng miếng SJC trong nước với giá vàng quốc tế thường xuyên giữ ở mức cao.

“Nguyên nhân là do giá vàng thế giới tăng cao, giá vàng trong nước phụ thuộc vào giá vàng thế giới. Đến hôm nay, giá vàng thế giới tăng khoảng 14% so với đầu năm, trong nước, giá vàng cũng tiếp tục tăng theo giá thế giới. Thêm vào đó, nguồn cung trong nước hạn chế khiến giá vàng trong nước ở mức chênh lệch cao so với giá vàng quốc tế” - ông Phạm Thanh Hà lý giải.

Nêu giải pháp, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho biết, trước mắt, vì thị trường thiếu nguồn cung nên sẽ tiếp tục tăng cung cho thị trường. Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục tổ chức các phiên đấu thầu để tăng nguồn cung để ổn định giá cả, thu hẹp chênh lệch giữa giá vàng SJC và giá vàng quốc tế.

Ngân hàng Nhà nước cũng đã chỉ đạo các chi nhánh tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với thị trường vàng theo đúng chức năng, nhiệm vụ được giao. Đồng thời, tiếp tục triển khai công tác thanh tra đối với các doanh nghiệp, các tổ chức tín dụng có hoạt động kinh doanh, mua bán vàng miếng; chỉ đạo các doanh nghiệp kinh doanh, mua bán vàng miếng chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật như hóa đơn chứng từ về thanh toán, kiểm soát các giao dịch mua bán theo đúng quy định.

Vấn đề giá vàng được các đại biểu nhân dân rất quan tâm song phải bình tĩnh, đánh giá kỹ, làm rõ nguyên nhân để tìm được giải pháp. Phải tìm đúng bệnh mới có thuốc được”.

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái

Ngân hàng Nhà nước cũng đã có các văn bản đề nghị các Bộ Công an, Công Thương và Tài chính, Khoa học và Công nghệ phối hợp để cùng nắm tình hình, thực hiện theo chức năng, nhiệm vụ được phân công, kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm các hành vi như buôn lậu, trục lợi, đầu cơ, đẩy giá… Đồng thời, phối hợp với UBND các tỉnh để triển khai công tác quản lý thị trường trên địa bàn.

Đến hôm nay, giá vàng trong nước đã có chuyển biến giảm so với ngày 11/5. Trong tuần này, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục tổ chức 2 phiên đấu thầu vàng miếng thay vì 1 phiên như trước để tiếp tục tăng cung ra thị trường để đảm bảo nguồn cung, giảm chênh lệnh giữa giá vàng trong nước và quốc tế.

Về lâu dài, Ngân hàng Nhà nước đã trình báo cáo tổng kết Nghị định  24 và đề xuất những giải pháp để ổn định thị trường trong thời gian tới đồng thời tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành để đề xuất thêm các biện pháp phù hợp với tình hình mới để sửa Nghị định 24 - Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà thông tin.