Luật Việc làm năm 2025 đã bổ sung và làm rõ các chế độ bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) so với Luật Việc làm năm 2013 (còn hiệu lực đến ngày 31/12/2025).
Cụ thể, các chế độ BHTN theo Luật mới bao gồm: Tư vấn, giới thiệu việc làm; Hỗ trợ người lao động tham gia đào tạo, nâng cao trình độ kỹ năng nghề; Trợ cấp thất nghiệp; Hỗ trợ người sử dụng lao động đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm cho người lao động.
Điểm nổi bật của Luật Việc làm năm 2025 là bổ sung, làm rõ việc hỗ trợ người sử dụng lao động để duy trì việc làm cho người lao động trong các trường hợp gặp khó khăn như thiên tai, hỏa hoạn, địch họa hoặc dịch bệnh nguy hiểm, hoặc thực hiện theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về việc di dời hoặc thu hẹp địa điểm sản xuất kinh doanh. Luật Việc làm năm 2013 không quy định cụ thể về việc hỗ trợ doanh nghiệp trong các tình huống này, mà chỉ có quy định chung về hỗ trợ kinh phí đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm.
Ngoài ra, Luật Việc làm năm 2025 còn có cơ chế linh hoạt, cho phép Chính phủ quy định việc giảm mức đóng BHTN, hỗ trợ bằng tiền hoặc các hình thức hỗ trợ khác trong trường hợp khủng hoảng, suy thoái kinh tế, thiên tai, hỏa hoạn, địch họa hoặc dịch bệnh nguy hiểm, căn cứ vào tình hình thực tế và kết dư Quỹ BHTN. Điều này không được quy định rõ ràng trong Luật Việc làm năm 2013.
Về mức hưởng trợ cấp thất nghiệp tối đa, Luật Việc làm năm 2025 giữ nguyên công thức tính mức hưởng trợ cấp thất nghiệp hằng tháng là 60% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHTN của 06 tháng gần nhất và quy định trần tối đa là không quá 05 lần mức lương tối thiểu vùng tại tháng cuối cùng đóng BHTN.
Luật Việc làm năm 2013 quy định mức hưởng tối đa không quá 05 lần mức lương cơ sở đối với người lao động hưởng lương do Nhà nước quy định hoặc không quá 05 lần mức lương tối thiểu vùng đối với người lao động đóng BHTN theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định. Quy định mới đã đơn giản hóa việc xác định mức trần.
Thời điểm hưởng trợ cấp thất nghiệp cũng đã được rút ngắn. Theo khoản 3 Điều 39 Luật Việc làm năm 2025, người lao động sẽ bắt đầu hưởng trợ cấp từ ngày làm việc thứ 11 kể từ ngày nộp đủ hồ sơ. Trước đó, khoản 3 Điều 50 Luật Việc làm năm 2013 quy định thời điểm hưởng là ngày thứ 16 kể từ ngày nộp đủ hồ sơ.
Đáng chú ý, Luật Việc làm năm 2025 nhấn mạnh nghĩa vụ của người lao động trong thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp. Luật quy định, hằng tháng, người lao động phải thông báo về việc tìm kiếm việc làm cho tổ chức dịch vụ việc làm công nơi đang hưởng trợ cấp thất nghiệp (khoản 1 Điều 40).
Chế tài đối với hành vi không thông báo cũng được quy định cụ thể hơn tại Điều 41:
- Nếu không thông báo tìm kiếm việc làm hằng tháng, người lao động sẽ bị tạm dừng hưởng trợ cấp thất nghiệp.
- Nếu sau khi bị tạm dừng mà người lao động thực hiện lại việc thông báo đúng quy định, họ sẽ được tiếp tục hưởng phần trợ cấp còn lại.
- Tuy nhiên, nếu người lao động không thông báo liên tiếp 03 tháng, họ sẽ bị chấm dứt hưởng trợ cấp thất nghiệp.
- Một điểm mới nữa là thời gian tạm dừng hưởng trợ cấp thất nghiệp sẽ không được bảo lưu.
Luật Việc làm năm 2013 cũng yêu cầu người lao động phải thông báo tìm việc hằng tháng (khoản 1 Điều 52), nhưng chỉ quy định chung việc chấm dứt nếu không thông báo đủ 03 lần liên tục (điểm e khoản 3 Điều 53), mà không có cơ chế tạm dừng hoặc tiếp tục sau khi bị tạm dừng như Luật Việc làm 2025. Luật cũ cũng không quy định rõ về thời gian không được bảo lưu trong giai đoạn tạm dừng.
