Thương mại điện tử khó xây dựng lòng tin với người tiêu dùng
Chất vấn Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, đại biểu Nguyễn Minh Hoàng (Đoàn TP. Hồ Chí Minh) cho biết, TMĐT đang thúc đẩy nền kinh tế số nước ta. Tuy nhiên, hoạt động TMĐT thời gian qua đang bị các đối tượng lợi dụng để kinh doanh, buôn bán hàng giả, hàng cấm, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, thậm chí lợi dụng TMĐT để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản. Các hành vi vi phạm ngày càng tinh vi và khó lường cả về quy mô lẫn địa bàn hoạt động, nhất là tại các thành phối lớn. Đặc biệt, hoạt động TMĐT trên mạng xã hội hiện nay rất phức tạp.
“Đề nghị Bộ trưởng cho biết, trong thời gian tới, để hạn chế và ngăn chặn hoạt động TMĐT và hành vi vi phạm, hướng tới phát triển TMĐT lành mạnh và bảo vệ được quyền lợi của người tiêu dùng, Bộ trưởng sẽ triển khai các giải pháp như thế nào? Việc triển khai thu thuế đối với TMĐT trên mạng xã hội như thế nào?” - đại biểu nêu câu hỏi.
Cùng quan tâm đến vấn đề này, đại biểu Dương Minh Ánh (Đoàn TP. Hà Nội) cho rằng, một trong những hạn chế của TMĐT là khó xây dựng lòng tin của người tiêu dùng. Trong đó, vấn đề về bảo mật và an toàn thông tin cá nhân, các trường hợp vi phạm dữ liệu cá nhân và gian lận thương mại khiến cử tri lo lắng, do dự khi tiến hành thanh toán trực tuyến. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết giải pháp về vấn đề trên.
Trả lời chất vấn của các đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên thừa nhận, chúng ta đang phải đối mặt với ba thách thức lớn trong phát triển TMĐT. Đó là, người tiêu dùng phải đối mặt với mất an toàn dữ liệu cá nhân; hàng giả, hàng kém chất lượng, tính an toàn thấp chưa được kiểm soát chặt chẽ đã và đang bao vây, sẵn sàng đổ bộ vào nước ta, ảnh hưởng tới cả doanh nghiệp sản xuất cũng như người tiêu dùng và thách thức về thất thu thuế.
Bộ trưởng cho biết, tình trạng lộ lọt thông tin cá nhân, mua bán, chiếm đoạt dữ liệu cá nhân trên môi trường mạng tuy không phổ biến nhưng thời gian qua Bộ Công Thương đã nhận diện rõ vấn đề này. Bộ đã nghiên cứu tham mưu Chính phủ trình Quốc hội ban hành Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 và Nghị định số 55 /2024/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật; trong đó có bổ sung nhiệm vụ tổ chức và cá nhân trong việc bảo vệ thông tin của người tiêu dùng, như phải xây dựng quy tắc bảo vệ thông tin, bảo đảm an toàn, an ninh của người tiêu dùng.
“Ngày 01/7/2024, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng có hiệu lực, hy vọng sẽ góp phần khắc phục tình trạng trên” - Bộ trưởng nói.
Bên cạnh đó, Bộ Công Thương sẽ phối hợp với Bộ Công an xây dựng Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, bảo đảm các quy định của pháp luật toàn diện các lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực TMĐT. Đồng thời, đẩy mạnh truyền thông về các quy định mới của pháp luật; yêu cầu các tổ chức cá nhân kinh doanh xây dựng quy tắc bảo mật thông tin; yêu cầu sàn giao dịch điện tử công khai chính sách bảo vệ thông tin cá nhân của người tiêu dùng.
Về giải pháp chống hàng giả bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Bộ trưởng cho biết, Bộ đã thường xuyên khuyến nghị đến người sản xuất trong nước chủ động nâng cao chất lượng sản phẩm; đẩy mạnh thực hiện cuộc vận động người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam, nhất là trên môi trường TMĐT.
Bộ Công Thương cũng đã triển khai đề án chống hàng giả bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong TMĐT và triển khai cơ chế trực tuyến 24/7 để tiếp nhận phản ánh của người tiêu dùng cả nước.
“Riêng trong năm 2023, đã tiếp nhận và gỡ bỏ hơn 18.000 sản phẩm và chặn hơn 5.000 gian hàng vi phạm các quy định của pháp luật hiện hành. Tăng cường kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ về nguồn gốc xuất xứ, tránh hàng giả, hàng kém chất lượng qua TMĐT” - Bộ trưởng thông tin.
Kết nối, liên thông dữ liệu để chống thất thu thuế
Liên quan đến vấn đề thu thuế đối với TMĐT, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên thông tin, theo thống kê, năm 2023, doanh số giao dịch trên TMĐT là gần 21 tỷ USD. Việc nộp thuế trong lĩnh vực này theo thống kê là gần 100 nghìn tỷ đồng, tăng 16,1% so với năm 2022.
“Tuy nhiên, không thể phủ nhận tình trạng còn thất thu thuế trong lĩnh vực này. Qua theo dõi, 4 sàn TMĐT lớn trên thế giới đang giao dịch ở nước ta mỗi tháng giao dịch khoảng 1 tỷ USD hàng nhập khẩu, điều này đồng nghĩa với việc có một khoản thuế lớn bị thất thu”– Bộ trưởng nhìn nhận.
“Bộ Công Thương sẽ chủ động phối hợp với các Bộ, ngành, tham mưu Chính phủ xem xét, ban hành nghị định về quản lý hải quan đối với hoạt động xuất nhập khẩu qua TMĐT. Theo đó, tách bạch giữa hàng hóa thông thường với hàng hóa TMĐT để tăng cường quản lý người bán nước ngoài qua kênh này. Đồng thời, tham mưu Chính phủ xem xét bãi bỏ quy định miễn thuế giá trị gia tăng với hàng hóa nhập khẩu giá trị nhỏ để tránh tình trạng nhập khẩu qua TMĐT cạnh tranh với hàng trong nước và trốn thuế”- Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nêu giải pháp.
Năm 2022, chúng ta thu được 83 nghìn tỷ đồng; năm 2023 thu được 97 nghìn tỷ đồng; 5 tháng đầu năm 2024 thu được 50 nghìn tỷ đồng từ TMĐT. Hiện nay có 96 nhà cung cấp nước ngoài, trong đó có Facebook, Google, Microsoft, Tiktok… đã thực hiện đăng ký và nộp thuế trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Tài chính. Đến nay, các tổ chức này đã nộp 15,6 nghìn tỷ đồng tiền thuế liên quan đến TMĐT.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc
Bộ trưởng cũng thông tin, hiện nay, Bộ Công Thương tích cực phối hợp với ngành thuế và Bộ Tài chính chia sẻ dữ liệu của hơn 900 website và gần 300 ứng dụng sàn giao dịch TMĐT để thực hiện rà soát và tăng cường quản lý thuế.
“Thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục hoàn thiện cơ sở dữ liệu dùng chung về TMĐT chia sẻ liên thông với các Bộ, ngành liên quan để phục vụ công tác quản lý thuế và hải quan” - Bộ trưởng nói.
Cùng với đó, khẩn trương hoàn thành kết nối hệ thống giữa cơ quan chức năng của Bộ Công Thương và Tổng cục Thuế để trao đổi dữ liệu các website ứng dụng TMĐT bán hàng và website cung cấp dịch vụ TMĐT trong tháng 6/2024; tăng cường phối hợp với Bộ Công an trong áp dụng định danh điện tử cho người bán trên sàn giao dịch TMĐT để tăng cường hiệu quả quản lý, chống thất thu thuế. Đồng thời, tích cực thanh kiểm tra, xử lý vi phạm các doanh nghiệp, hộ kinh doanh và cá nhân hoạt động trên TMĐT không kê khai thuế.
Thông tin thêm về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, thời gian qua, Bộ Tài chính đã chỉ đạo quyết liệt trong việc thực hiện thu thuế trên sàn TMĐT và tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn người nộp thuế; mở Cổng Thông tin điện tử của sàn TMĐT xuyên biên giới.
Bộ Tài chính cũng phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Thông tin và Truyền thông, Ngân hàng nhà nước, Bộ Công an trong việc kết nỗi dữ liệu dân cư, sàn TMĐT, tài khoản tổ chức, cá nhân.
“Sắp tới, Bộ Tài chính đẩy mạnh thực hiện đồng bộ các giải pháp thu thuế trên TMĐT cũng như các giao dịch điện tử, trong đó trọng tâm là thu thuế tại TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội. Bộ cũng đã gửi công văn đề nghị các tỉnh chỉ đạo cơ quan thuế và hỗ trợ để thực hiện thu thuế trên sàn TMĐT, đảm bảo tính công bằng trong thực hiện nghĩa vụ thuế” - Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nhấn mạnh.
