Gian lận bị bỏ qua...
Cuộc kiểm toán là một phần trong kế hoạch điều tra do DFFE thực hiện, được ủy quyền cho Hãng kiểm toán Morar Incorporated tiến hành và đã phát hiện hàng loạt sai phạm nghiêm trọng, đặc biệt trong công tác tổ chức đấu thầu tại Bộ với các công ty dịch vụ an ninh. Cuộc kiểm toán được tiến hành sau khi DFFE nhận được cáo buộc về việc Công ty Dephethogo, một công ty an ninh tư nhân tại tỉnh Tây Bắc của Nam Phi, không tuân thủ nhiều quy định liên quan đến việc dự thầu cung cấp dịch vụ an ninh và có các hành vi mờ ám, bất thường để được ký kết các hợp đồng đấu thầu giá trị lớn.
Gói thầu cung cấp dịch vụ an ninh của Bộ Lâm nghiệp, Thủy sản và Môi trường Nam Phi trị giá 163 triệu Rand đã được trao cho 3 nhà thầu; trong đó, riêng Công ty Dephethogo được ký kết các hợp đồng chiếm phần lớn trong cả gói thầu, trị giá 144 triệu Rand.
Hãng kiểm toán Morar đã chỉ ra rằng, Dephethogo đã trúng thầu với hợp đồng giá trị hơn 140 triệu Rand Nam Phi (tương đương 7,62 triệu USD). Tuy nhiên, Công ty này đã thực hiện nhiều hành vi gian lận để được ký hợp đồng cung cấp gói thầu thực hiện các dịch vụ an ninh cho 65 đơn vị trực thuộc DFFE trong 3 năm. Dephethogo đã sử dụng tài liệu, chứng chỉ giả mạo trong hồ sơ dự thầu và xuất ra hàng loạt hóa đơn. Các hóa đơn, chứng từ cho thấy, Công ty đã được Bộ thanh toán tổng số tiền là 106 triệu Rand.
Hãng kiểm toán Morar cho biết thêm, các thành viên của Ủy ban Đánh giá đấu thầu của DFFE, một ủy ban nội bộ phụ trách đánh giá tất cả các hồ sơ dự thầu được nộp, đã lơ là và không sát sao trong công tác kiểm tra, giám sát khiến nhiều tài liệu, chứng chỉ giả mạo không được phát hiện kịp thời. Báo cáo kiểm toán cho rằng, Ủy ban này cần kiểm tra chặt chẽ và sớm phát hiện các chứng chỉ giả mạo của Dephethogo ngay từ thời điểm Công ty nộp hồ sơ dự thầu. Chứng chỉ không có xác nhận hợp lệ của cơ quan có thẩm quyền nhưng vẫn dễ dàng lọt qua cuộc đấu thầu để Công ty được ký kết và thanh toán những khoản tiền lớn.
Kiểm toán viên cũng phát hiện ra rằng, Ủy ban Đánh giá đấu thầu đã ưu ái cho Công ty Dephethogo trong quá trình đánh giá kết quả công việc, một số lĩnh vực dịch vụ được đánh giá quá cao so với thực tế. Những kết luận Dephethogo đã được sửa đổi tích cực hơn so với các đánh giá ban đầu. Nhờ đó, Dephethogo đã vượt qua các cuộc đánh giá mang tính quyết định giúp Công ty tiếp tục được cung cấp dịch vụ an ninh cho Bộ.
Trước khi cuộc kiểm toán trên được thực hiện, các quan chức của DFFE đã 2 lần đưa ra lời cảnh báo đối với Ủy ban Đánh giá đấu thầu liên quan đến các cáo buộc không tuân thủ quy định. Tuy nhiên, Ủy ban này vẫn tiếp tục để xảy ra các hành vi sai phạm kéo dài.
…gây hậu quả nghiêm trọng
Ngoài những phát hiện trên, cuộc kiểm toán cũng chỉ ra nhiều vấn đề bất cập khác trong quá trình Dephethogo cung cấp dịch vụ an ninh cho Bộ. Dephethogo bị chỉ trích không tuân thủ quy định về việc đảm bảo đủ số lượng phòng điều hành ở các địa điểm có nhân sự hoạt động, về việc đảm bảo số lượng nhân sự; không có đủ giấy phép sở hữu vũ khí; không đảm bảo an toàn và quyền lợi cho nhân viên; nhân sự sử dụng rượu, bia trong giờ làm việc; vắng mặt trái quy định, không kiểm soát được tội phạm...
Báo cáo kiểm toán kết luận, Ủy ban Đánh giá đấu thầu cũng như DFFE đã vi phạm Đạo luật Quản lý tài chính công khi không phát hiện được những hành vi sai phạm nghiêm trọng, vẫn thanh toán cho một nhà cung cấp dịch vụ gian lận trong khi không có khả năng hoàn thành những thỏa thuận trong hợp đồng đã ký kết với Bộ.
Trước những sai phạm đáng lên án trên được chỉ ra tại Bộ, Hãng kiểm toán Morar nhấn mạnh rằng, các thành viên của Ủy ban Đánh giá đấu thầu phải đối mặt với hình thức kỷ luật nghiêm khắc vì những hành vi bất cẩn trong quá trình đánh giá đấu thầu, gây ra hậu quả nghiêm trọng. Hiện, Chủ tịch Ủy ban và các thành viên đã phải đối mặt với những biện pháp kỷ luật nội bộ.
Sau khi những sai phạm trên bị phát hiện, DFFE đã được đề nghị giải trình về những vấn đề nổi cộm, bao gồm lý do tại sao các khoản thanh toán vẫn được thực hiện cho Dephethogo sau khi giấy tờ giả mạo của Công ty bị phát hiện và hủy bỏ. Tuy nhiên, Ban lãnh đạo và người phát ngôn của Bộ chưa cung cấp bất kỳ phản hồi nào. Sau khi báo cáo kiểm toán được công bố, DFFE đã bổ sung thông tin, hoàn tất cuộc điều tra và hủy bỏ hợp đồng trị giá hàng triệu Rand với lý do chính là Dephethogo sử dụng chứng chỉ giả và không hoàn thành nghĩa vụ theo hợp đồng.
Các kiểm toán viên cho biết, họ sẽ tiếp tục làm việc với các lãnh đạo của DFFE có liên quan đến vụ gian lận đấu thầu quy mô lớn như trên để điều tra rõ hơn về việc phê duyệt thanh toán chưa tuân thủ quy định và những sai phạm khác tại đây./.
(Theo Allafrica và GroundUp)
