Hệ thống giúp ngành thuế có nguồn dữ liệu để tập trung rà soát, phân tích, phát hiện các dấu hiệu rủi ro trong việc phát hành, sử dụng hóa đơn điện tử (HĐĐT); từ đó ngăn ngừa, xử lý kịp thời theo quy định pháp luật đối với các trường hợp vi phạm về hóa đơn cũng như các hành vi gian lận, trốn thuế, hoàn thuế giá trị gia tăng (GTGT) sai quy định, góp phần tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý thuế, tạo môi trường kinh doanh lành mạnh, bình đẳng cho doanh nghiệp.
Việc triển khai HĐĐT đã đạt được những kết quả tích cực. Đến nay đã có trên 4 tỷ HĐĐT được phát hành.
Tuy nhiên, Tổng cục Thuế nhận thấy đã xuất hiện hiện tượng một số tổ chức, cá nhân gian lận trong việc phát hành, sử dụng HĐĐT nhằm chiếm đoạt tiền thuế.
Trước tình hình đó, Tổng cục Thuế đã triển khai Hệ thống phân tích cơ sở dữ liệu HĐĐT với chức năng phân tích dữ liệu HĐĐT, phục vụ cho công tác quản lý rủi ro về HĐĐT trong toàn ngành thuế.
Cụ thể, hệ thống có chức năng đối chiếu dữ liệu HĐĐT với tờ khai thuế và chức năng đánh giá tình hình sử dụng hóa đơn của người nộp thuế trong tháng.
Hệ thống cũng có khả năng đánh giá theo bộ chỉ số tiêu chí rủi ro về hóa đơn, có thể giúp cán bộ thuế phân tích nâng cao trong công tác quản lý hóa đơn như xác định giá mua bán bất thường; xác định chuỗi doanh nghiệp (DN) có phát sinh giao dịch mua bán.
Tổng cục Thuế cho biết, với công nghệ mạng Bayes, hệ thống thiết lập được chuỗi các DN có phát sinh giao dịch mua bán. Từ việc xâu chuỗi các DN có giao dịch mua bán cùng loại mặt hàng, cơ quan thuế truy được nguồn gốc của hàng hóa và giá trị gia tăng giữa các khâu.
Việc phân tích chuỗi, tìm những chuỗi có đặc điểm bất thường như chuỗi có nút đầu và nút cuối trùng nhau; chuỗi chỉ có mua, không có bán; chuỗi có nhiều DN bỏ địa điểm kinh doanh… làm cơ sở để tìm ra đầu mối nghi ngờ có hành vi mua bán hóa đơn bất hợp pháp.
Từ đó, cơ quan thuế xác định chuỗi cần phân tích chi tiết, xác định các giao dịch trong chuỗi cần phân tích chuyên sâu, kết quả có thể bổ sung vào kế hoạch thanh tra, kiểm tra.
Kết hợp phân tích chuỗi mua bán mặt hàng rủi ro, DN ở cuối chuỗi có đề nghị hoàn lớn để phát hiện các trường hợp nghi ngờ gian lận hoàn thuế.
Theo Quyền Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Mai Xuân Thành, việc thành lập Hệ thống phân tích cơ sở dữ liệu HĐĐT giúp cơ quan thuế đẩy mạnh áp dụng phân tích dữ liệu lớn (big data) và trí tuệ nhân tạo (AI) để quản lý thuế, quản lý hóa đơn góp phần kiểm soát, phát hiện nhanh người nộp thuế gian lận về hóa đơn.
Đồng thời, với việc chính thức đưa vào vận hành, triển khai “Hệ thống phân tích cơ sở dữ liệu và quản lý HĐĐT”, cơ quan thuế các cấp sẽ tập trung thực hiện rà soát, phân tích để kịp thời phát hiện các dấu hiệu rủi ro trong việc phát hành HĐĐT, giúp ngăn ngừa, xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật về hóa đơn chứng từ nói riêng và về thuế nói chung góp phần tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý thuế cũng như tạo môi trường kinh doanh lành mạnh bình đẳng cho cộng đồng DN và người nộp thuế.
Bên cạnh đó, ngành thuế tiếp tục thực hiện tuyên truyền cảnh báo đến các DN nhằm ngăn chặn, phòng ngừa việc sử dụng hóa đơn bất hợp pháp từ sớm, từ xa; chủ động triển khai các biện pháp nghiệp vụ và tăng cường công tác phối hợp với các cơ quan chức năng trong công tác quản lý HĐĐT./.
