Thời khắc khánh thành và vai trò của nhà thầu Việt tại công trình trọng điểm
Từ nền móng, lắp đặt module đến căn chỉnh tua-bin thế hệ mới. Việc LILAMA đảm nhiệm và hoàn thành những hạng mục cơ khí lắp đặt khó nhất đã cho thấy vai trò không thể thay thế của bàn tay và khối óc người thợ Việt trong các công trình năng lượng công nghệ cao.
Ngày 14/12 vừa qua tại Đồng Nai, lễ Khánh thành Nhà máy điện khí LNG Nhơn Trạch 3 và Nhơn Trạch 4 diễn ra trong không khí trang trọng.
Nhơn Trạch 3&4 do Tổng công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam (PV Power) làm chủ đầu tư; liên danh LILAMA – Samsung C&T là tổng thầu EPC. Dự án có tổng mức đầu tư khoảng 1,4 tỷ USD, tổng công suất 1.624 MW, khi vận hành ổn định sẽ cung cấp hơn 9 tỷ kWh điện mỗi năm, bổ sung nguồn điện nền quy mô lớn cho hệ thống điện quốc gia, đặc biệt tại khu vực phía Nam.
Tại buổi lễ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định tổ hợp Nhà máy điện Nhơn Trạch 3 và 4 là “mảnh ghép đặc biệt quan trọng” trong bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, đặt nền móng cho thị trường điện khí LNG của Việt Nam. Thủ tướng đánh giá dự án là hình mẫu tiêu biểu về quy mô, công nghệ, tiến độ và hiệu quả đầu tư, đồng thời minh chứng cho bản lĩnh, năng lực tổ chức và điều hành của các doanh nghiệp Nhà nước trong lĩnh vực năng lượng.
Sự kiện không chỉ ghi dấu việc hai nhà máy điện khí LNG đầu tiên của Việt Nam chính thức bước vào giai đoạn vận hành thương mại mà còn mở ra nhiều vấn đề mang tính chiến lược: phát triển điện khí LNG, chuyển dịch năng lượng, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia và đặc biệt là vai trò của nhà thầu trong nước tại các công trình trọng điểm.
Trong bức tranh ấy, dấu ấn của Tổng công ty Lắp máy Việt Nam – LILAMA hiện lên rõ nét. Không ồn ào, không phô trương, những kỹ sư, công nhân lắp máy đã bền bỉ bám trụ công trường suốt hơn 5 năm, vượt qua đại dịch Covid-19, đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu và những biến động khắc nghiệt của thị trường vật tư, thiết bị. Chính trong thử thách đó, bản lĩnh và năng lực thi công của LILAMA được tôi luyện và khẳng định.
Những mũi thi công thầm lặng làm nên công trình kiểu mẫu
Nhơn Trạch 3&4 là dự án điện khí LNG đầu tiên của Việt Nam, đồng thời là một trong những công trình năng lượng phức tạp bậc nhất từng được triển khai. Ngay từ giai đoạn xử lý nền móng, quy mô và yêu cầu kỹ thuật đã đặt ra những thách thức chưa từng có.
Trên diện tích xử lý nền lên tới 258.000 m², lần đầu tiên tại Việt Nam, dự án áp dụng công nghệ cắm bấc thấm thoát nước ngang kết hợp gia tải bằng nước. Đây là giải pháp kỹ thuật đòi hỏi tính toán chính xác, tổ chức thi công chặt chẽ và sự phối hợp đồng bộ giữa các lực lượng trên công trường. Kỹ sư Lại Hải Triều - Giám đốc Ban Dự án Điện Nhơn Trạch 3&4 của LILAMA cho biết: Với LILAMA, mỗi công đoạn không đơn thuần là thi công, mà là quá trình làm chủ công nghệ, tích lũy kinh nghiệm cho những dự án lớn hơn trong tương lai.
Ở hạng mục lắp đặt hệ thống áp lực lò thu hồi nhiệt, Nhơn Trạch 3&4 tiếp tục ghi dấu là dự án đầu tiên tại Việt Nam có nhiều module áp lực khối lượng lớn, với 28 module tải trọng từ 100 đến 250 tấn. Việc tổ chức lắp đặt và thử áp hoàn thành chỉ trong vòng 8 tháng, nhanh nhất trong các dự án điện. Đâylà kết quả của sự chuẩn bị kỹ lưỡng, kỷ luật thi công nghiêm ngặt và trình độ tay nghề cao của đội ngũ kỹ sư, công nhân LILAMA.
Những mũi thi công thầm lặng ấy, dưới cái nắng gắt của công trường, đã góp phần tạo nên một công trình kiểu mẫu, nơi từng chi tiết kỹ thuật đều mang dấu ấn của “bàn tay và khối óc” người thợ lắp máy Việt Nam.
Làm chủ tua-bin thế hệ mới: Bài kiểm tra năng lực nhà thầu Việt
Nhìn lại hành trình gần 4 năm bám trụ công trường, ông Lại Hải Triều – Giám đốc Ban Dự án Điện Nhơn Trạch 3&4 của LILAMA nói với chúng tôi: Với LILAMA, mỗi công đoạn ở Nhơn Trạch 3&4 không đơn thuần là thi công một hạng mục, mà là quá trình làm chủ công nghệ, tích lũy từng kinh nghiệm cho những dự án lớn hơn trong tương lai.
Theo ông Triều, ngay từ giai đoạn xử lý nền móng, dự án đã đặt ra những thách thức chưa từng có tiền lệ tại Việt Nam. Việc lần đầu áp dụng công nghệ cắm bấc thấm thoát nước ngang kết hợp gia tải bằng nước trên diện tích hàng trăm nghìn mét vuông buộc đội ngũ kỹ sư, công nhân phải tính toán kỹ lưỡng đến từng thông số nhỏ nhất, bởi “chỉ cần sai một nhịp, cả guồng máy phía sau sẽ bị ảnh hưởng”.
Nhơn Trạch 3&4 cũng là dự án nhà máy điện sử dụng những công nghệ tiên tiến nhất tại Việt Nam tính đến thời điểm hiện nay. Trong đó, hạng mục quan trọng nhất chính là lắp đặt tua-bin – máy phát, bộ phận được coi là “trái tim” của mỗi nhà máy điện.
Theo ông Triều, “điểm găng” lớn nhất của toàn bộ quá trình thi công nằm ở công tác căn chỉnh tua-bin – máy phát. Riêng tại Nhà máy điện Nhơn Trạch 3 và Nhơn Trạch 4, cấu hình kỹ thuật có nhiều khác biệt so với các dự án trước đây: tuabin khí, tuabin cao áp và trung áp được tách thành các khối riêng biệt nhưng phải nằm đồng trục trên một đường thẳng dài hơn 70 mét.
Yêu cầu kỹ thuật đặt ra gần như tuyệt đối: toàn bộ trục dài hơn 70 mét chỉ được phép sai số 0,04 mm, thậm chí có hạng mục chỉ cho phép 0,03 mm – nhỏ hơn cả sợi tóc. Chỉ cần sai lệch rất nhỏ, toàn bộ hệ thống không thể vận hành.
Đây là những thiết bị hoàn toàn mới so với các nhà máy nhiệt điện trước đây. Với các thiết bị chính, chuyên gia nước ngoài trực tiếp hướng dẫn, giám sát và nghiệm thu theo từng bước. Tuy nhiên, người trực tiếp lắp đặt, đo đạc và căn chỉnh vẫn là kỹ sư, công nhân của LILAMA.
Ban ngày, chuyên gia nước ngoài làm việc theo ca 8 tiếng. Ban đêm, nhiều khu vực trên công trường Nhơn Trạch 3&4 vẫn “sáng đèn”. Kỹ sư, công nhân LILAMA miệt mài bên bản vẽ, tài liệu kỹ thuật, vừa đọc hướng dẫn, vừa đối chiếu từng chi tiết kết cấu máy để lắp đặt cho đúng chuẩn. Chính trong những đêm trắng ấy, tay nghề và tri thức của người thợ lắp máy Việt Nam được bồi đắp từng chút một.
Giữ nghề, giữ người – sức mạnh không thể thay thế của LILAMA
Ở thời điểm cao nhất, trên công trường Dự án Nhà máy điện Nhơn Trạch 3&4 có hơn 3.200 lao động của LILAMA, gồm kỹ sư thiết kế, công nhân cơ khí, tổ hàn, tổ căn chỉnh… Mỗi người là một mắt xích quan trọng trong guồng máy khổng lồ của dự án.
Tuy nhiên, đi cùng với những công trình ngày càng hiện đại là bài toán giữ chân nguồn nhân lực tay nghề cao, nỗi trăn trở kéo dài nhiều năm của LILAMA. Theo ông Lại Hải Triều, lực lượng thợ đảm nhiệm các hạng mục khó như căn chỉnh trục tuabin, hàn chính xác, lắp đặt thiết bị phức tạp hiện nay phần lớn đều đã trên 40 tuổi; thậm chí có những người đã ngoài 60 nhưng vẫn trực tiếp bám trụ công trường. Đây cũng chính là lực lượng làm nên năng lực cốt lõi, khác biệt và không thể thay thế của LILAMA trong các dự án năng lượng công nghệ cao.
Tại Nhơn Trạch 3&4, hình ảnh kỹ sư Hồ Văn Hiền (60 tuổi), người đã gắn bó với LILAMA hơn 40 năm là minh chứng sinh động cho giá trị của bàn tay và khối óc người thợ lắp máy Việt Nam. Gần tuổi nghỉ hưu, ông Hiền vẫn đảm nhiệm công tác lắp đặt và căn chỉnh tua-bin khí, máy phát và tua-bin hơi, hạng mục được coi là “xương sống” của dự án, nơi mà kinh nghiệm, bản lĩnh nghề nghiệp và sự chính xác gần như tuyệt đối quyết định sự thành bại của toàn bộ tổ máy.
Đặc biệt, công tác căn chỉnh trục đơn dài hơn 70 mét, với sai số cho phép chỉ 0,03 mm, kéo dài liên tục khoảng 20 ngày, đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên nhẫn và trình độ tay nghề ở mức rất cao. Trong suốt quá trình ấy, ông Hiền không chỉ trực tiếp thực hiện công việc, mà còn “cầm tay chỉ việc”, truyền lại từng kinh nghiệm quý báu cho lớp kỹ sư trẻ ngay tại công trường. Chính từ những con người như vậy, năng lực thi công của LILAMA không chỉ được duy trì, mà còn được tiếp nối và bồi đắp qua từng thế hệ.
Ở tuổi 60, kỹ sư Hồ Văn Hiền vẫn có mặt suốt ngày đêm tại công trường. “Có lúc phải đo cả chục lần, zoom từng vạch nhỏ. Nhưng khi máy chạy êm, anh em chỉ nhìn nhau cười – mọi mệt nhọc đều tan biến,” ông Hiền kể.
Đằng sau nụ cười ấy là những tháng năm bám trụ công trường giữa nắng gắt, mưa lớn, bùn lầy. Không ai than vãn, bởi họ hiểu: mỗi chi tiết được làm chuẩn là thêm một bước để Việt Nam làm chủ công nghệ năng lượng hiện đại.
Nhơn Trạch 3&4: Minh chứng cho năng lực nội sinh của ngành cơ khí Việt Nam
Phát biểu tại lễ khánh thành, Tổng giám đốc LILAMA Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh: “Đối với LILAMA, Nhơn Trạch 3&4 không chỉ là một dự án, mà là phép thử lớn đối với năng lực thi công của người Việt Nam trong lĩnh vực điện – khí công nghệ cao”. Theo ông, việc làm chủ nhiều hạng mục phức tạp, bảo đảm chất lượng, an toàn và tiến độ đã khẳng định trình độ, bản lĩnh và sự trưởng thành của đội ngũ kỹ sư, công nhân LILAMA.
Tổng giám đốc LILAMA Nguyễn Văn Hùng cho biết, Nhơn Trạch 3&4 trải qua rất nhiều khó khăn. Từ những ngày đầu, dự án chịu ảnh hưởng nặng nề của đại dịch Covid-19, đến giai đoạn thị trường vật tư – thiết bị toàn cầu biến động, rồi khủng hoảng Biển Đỏ làm gián đoạn chuỗi cung ứng, mọi khó khăn tưởng chừng trở thành rào cản không thể vượt qua nổi. Nhưng với LILAMA, đó lại là động lực để khẳng định bản lĩnh của mình. LILAMA đã huy động nhanh chóng lực lượng kỹ sư, công nhân lành nghề, triển khai thi công liên tục trên nhiều mũi; Làm chủ các hạng mục phức tạp, đòi hỏi tính chính xác, an toàn và tiêu chuẩn quốc tế khắt khe; ứng dụng linh hoạt các giải pháp kỹ thuật, xử lý kịp thời các vướng mắc để bảo đảm tiến độ.
“Và trên hết, chúng tôi đã giữ vững cam kết chất lượng, để mỗi hạng mục được hoàn thành đều mang dấu ấn của sự tận tâm và chuyên nghiệp” - Tổng giám đốc LILAMA Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh.
Đây không chỉ là thành công của dự án, mà còn là minh chứng cho năng lực thi công của Việt Nam trong các công trình năng lượng quy mô lớn, đặc biệt đối với công nghệ tuabin khí thế hệ mới.
Theo báo cáo gửi Hội đồng nghiệm thu Nhà nước, toàn bộ các hạng mục chính của Nhơn Trạch 3&4 đã hoàn thành đúng tiến độ. LILAMA cùng các đơn vị phối hợp đã thực hiện thành công chuỗi quy trình chạy thử, chạy tin cậy và vận hành liên tục, đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt.
Thành công của Nhơn Trạch 3&4 không chỉ đánh dấu bước trưởng thành của một dự án điện khí LNG quy mô lớn, mà còn đặt ra những vấn đề có ý nghĩa chính sách đối với phát triển ngành năng lượng và công nghiệp cơ khí – lắp máy trong nước. Công trình này cho thấy, khi được tin tưởng giao những hạng mục cốt lõi, phức tạp và đòi hỏi tiêu chuẩn quốc tế khắt khe, nhà thầu Việt Nam hoàn toàn có thể làm chủ công nghệ, tổ chức thi công hiệu quả và bảo đảm chất lượng, tiến độ tại các dự án năng lượng trọng điểm quốc gia.
Trong bối cảnh Việt Nam đang triển khai hàng loạt dự án điện khí LNG, năng lượng tái tạo và hạ tầng quy mô lớn, bài học từ Nhơn Trạch 3&4 càng trở nên rõ nét: mạnh dạn trao cơ hội cho doanh nghiệp trong nước không chỉ giúp giảm phụ thuộc vào các nhà thầu EPC quốc tế, mà còn tạo điều kiện để tích lũy kinh nghiệm, nâng cao tay nghề và nuôi dưỡng năng lực nội sinh của nền kinh tế.
Tổng giám đốc LILAMA Nguyễn Văn Hùng: “Đây chính là minh chứng cho năng lực thi công của Việt Nam trong các công trình năng lượng quy mô lớn, đặc biệt đối với công nghệ tua-bin khí thế hệ mới. LILAMA sẽ tiếp tục đóng vai trò là công cụ của đất nước trong việc làm đối trọng với các nhà thầu EPC quốc tế khi tham gia đấu thầu các dự án năng lượng trọng điểm của Việt Nam”.
Khi Nhơn Trạch 3&4 đã chính thức khánh thành và hòa vào hệ thống điện quốc gia, vấn đề đặt ra không còn là nhà thầu Việt có làm được hay không, mà là có đủ niềm tin và cơ chế để giao việc hay không. Trao việc cho nhà thầu Việt, vì thế, không phải là sự ưu ái, mà là một lựa chọn chiến lược nhằm từng bước hiện thực hóa mục tiêu tự chủ công nghệ và bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.
Những dấu mốc kỹ thuật tiêu biểu tại Nhơn Trạch 3&4
- Diện tích xử lý nền: 258.000 m²; lần đầu áp dụng công nghệ cắm bấc thấm thoát nước ngang kết hợp gia tải bằng nước tại Việt Nam.
- 28 module áp lực lò thu hồi nhiệt, tải trọng 100–250 tấn; hoàn thành lắp đặt và thử áp trong 8 tháng – nhanh nhất trong các dự án điện.
- Lắp đặt tua-bin khí thế hệ 9HA.02 của GE – thiết bị thứ 10 và 11 trên thế giới.
- Cấu hình đồng trục dài hơn 70 m, yêu cầu sai số < 0,04 mm.
- Công suất thiết kế 812 MW/tổ máy; thử nghiệm vượt tải đạt 824 MW.
- Tốc độ tăng tải 61,5 MW/phút; thời gian khởi động nhanh nhất trong các nhà máy điện tại Việt Nam.
