Phát hiện nhiều sai phạm tài chính tại Tổng công ty cấp thoát nước Liberia

Trong bản báo cáo đệ trình lên PAC, Tổng Kiểm toán John Morlue chỉ trích Tổng công ty cấp thoát nước Liberia (LWSC) không tuân thủ các quy định về quản trị và kiểm soát nội bộ, dẫn đến nhiều sai phạm hành chính và tài chính nghiêm trọng. GAC đã xem xét các hồ sơ, chứng từ, tài liệu mua sắm trong giai đoạn từ 1/7/2006 đến 30/6/2009 mà LWSC cung cấp cho nhóm kiểm toán, từ đó phát hiện 139 chứng từ có giá trị lên tới 5,8 triệu đô la Liberia (LRD) (khoảng 676 nghìn USD) đã thanh toán mà chưa được thông qua; 177 chứng từ được kiểm tra không có giấy tờ hỗ trợ liên quan như báo giá hóa đơn nhà cung cấp, đơn đặt hàng, biên lai hay phiếu vận chuyển.

Trong suốt cuộc kiểm toán này, GAC đã lưu ý tới một số vấn đề trọng yếu. Trong đó đáng chú ý là phát hiện về số tiền 91.690 LRD và 1.294 USD mà thủ quỹ đã chi vào các khoản tạm ứng và cho vay mà không thông qua hệ thống hóa đơn, chứng từ theo thủ tục quy định.

Báo cáo của GAC cũng chỉ trích Giám đốc điều hành của LWSC vi phạm Khoản 55(b) Luật Doanh thu do không thực hiện quy định lưu giữ các chứng từ trong ít nhất 5 năm. “Giám đốc điều hành phải có nghĩa vụ pháp lý đảm bảo rằng các giao dịch tại LWSC phải được hỗ trợ và thẩm định hợp pháp bằng các giấy tờ hỗ trợ và những giấy tờ này phải được lưu giữ tối thiểu trong 5 năm”, ông John Morlue nhấn mạnh.

Ngoài ra, cuộc điều tra mà GAC thực hiện còn phát hiện một số gian lận sổ sách khác. Cụ thể, trong giai đoạn 2008-2009, LWSC đã ghi sổ khoản tiền 95 ngàn USD là tiền thuế hàng hóa và dịch vụ song trên thực tế chỉ chuyển nộp vào tài khoản doanh thu của Chính phủ 88,5 nghìn USD. Như vậy, còn khoảng 6,5 nghìn USD chưa được giải trình. Hay khi kiểm tra các chứng từ vận chuyển, LWSC đã khai khống chứng từ của Công ty Capricon International Inc về việc giao hóa chất vào ngày 15/2/2009 trong khi trên thực tế thì không có. Hay trong Báo cáo tài chính của LWSC, có nhiều số liệu báo cáo bị sai lệch, như: chi phí nhân sự được báo cáo trong giai đoạn 2007-2008 và 2008-2009 là hơn 1 triệu USD trong khi con số báo cáo thực tế trong ngân sách là 863 nghìn USD, như vậy có khoảng 147 nghìn USD là không được giải trình. Những con số này cho thấy có dấu hiệu tham nhũng xảy ra trong nội bộ quan chức LWSC.

Trong bài phát biểu trước phiên điều trần của PAC, Chủ tịch PAC ông Ben Fofana cho biết, một số quan chức của LWSC được mời đến làm nhân chứng, đồng thời trích dẫn rằng luật pháp Liberia trao quyền cho Tổng Kiểm toán tiến hành các cuộc kiểm toán và yêu cầu trách nhiệm giải trình trong các trường hợp sai phạm và không tuân thủ. Tại phiên điều trần, Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước Liberia ông Winsley S.Nanka khẳng định cuộc kiểm toán của GAC được thực hiện tuân thủ theo các chuẩn mực quốc tế cao nhất và theo đúng tuân chỉ hoạt động của tổ chức là “Thúc đẩy trách nhiệm giải trình, tính minh bạch và liêm khiết về tài chính”. Sau nhiều giờ thẩm vấn chéo trước Ủy ban, Giám đốc điều hành Hum-bo Tulay và Ban lãnh đạo LWSC được cho thời hạn một tuần để nộp các giấy tờ, chứng từ hỗ trợ theo yêu cầu của báo cáo kiểm toán đệ trình lên PAC liên quan đến các sai phạm tài chính bị phát hiện.

Cuộc kiểm toán của GAC được thực hiện trong bối cảnh Chính phủ của nữ Tổng thống Liberia Ellen Johnson Sirleaf đang đẩy mạnh các biện pháp chống tham nhũng trong nỗ lực đưa đất nước Tây Phi này từ bóng tối ra ánh sáng. Kể từ khi nhậm chức Tổng thống Liberia lần đầu năm 2006 và sau khi đắc cử lần 2 trong cuộc bầu cử năm 2011, mặc dù bị chỉ trích vì cam kết không khoan dung với tham nhũng chưa thực sự hiệu quả, nhưng nữ Tổng thống Ellen Johnson Sirleaf cũng mạnh mẽ sa thải nhiều quan chức dính bê bối, như Bộ trưởng Tư pháp vì cách xử lý quá nhẹ nhàng một vụ án tham nhũng quan trọng hay đình chỉ công tác Bộ trưởng Thông tin vì đút túi lương của nhân viên. Hay hồi năm 2012, Đích thân Tổng thống Liberia Ellen Johnson Sirleaf đã treo chức Phó Thống đốc Ngân hàng Trung ương của con trai bà là ông Charles Sirleaf cùng 45 quan chức chính phủ và địa phương khác cũng bị treo chức với một lý do là không kê khai tài sản cho cơ quan chống tham nhũng.