Với sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng, sự quyết liệt trong chỉ đạo điều hành của chính quyền và sự chung tay của toàn xã hội, công tác giảm nghèo đã đạt được những kết quả nổi bật, góp phần củng cố niềm tin và tạo động lực phát triển địa phương.
Những mô hình, dự án giúp người dân thoát nghèo
Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia và các cơ chế, chính sách giảm nghèo, tỉnh đã tập trung huy động, bố trí và sử dụng hiệu quả các nguồn lực. Trong giai đoạn 2021-2025, hơn 300 mô hình giảm nghèo và dự án phát triển sản xuất phù hợp với điều kiện của từng vùng đã được triển khai, thu hút sự tham gia của 12.176 hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo và hộ khó khăn vào các hoạt động sinh kế bền vững, như chăn nuôi bò cái sinh sản, trồng trọt thích ứng biến đổi khí hậu và nghề phụ trợ gia đình.
Đa số các địa phương đều triển khai thực hiện dự án mô hình giảm nghèo hỗ trợ phát triển sản xuất cộng đồng. Các dự án, mô hình gắn với quy hoạch phát triển sản xuất và thích ứng với biến đổi khí hậu; chủ yếu tập trung thực hiện mô hình "chăn nuôi bò cái sinh sản" phù hợp với đặc điểm khí hậu, địa hình ở khu vực nông thôn, khả năng tham gia thực hiện của hộ nghèo, hộ cận nghèo.
Đáng chú ý, tỉnh hỗ trợ xây dựng và nhân rộng hơn 20 mô hình giảm nghèo hiệu quả, đồng thời phê duyệt và triển khai hàng trăm dự án hỗ trợ phát triển sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và du lịch cộng đồng, tạo điều kiện để người dân không chỉ được giúp đỡ mà còn tự chủ trong phát triển kinh tế.
Tỷ lệ nghèo đa chiều toàn tỉnh Quảng Ngãi đến cuối năm 2024 là 7,93%, tương ứng 42.568 hộ nghèo. Theo kế hoạch đến cuối năm 2025, tỷ lệ hộ nghèo trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi giảm từ 4,27% xuống còn 1,86%, ước thực hiện năm 2025 đạt chỉ tiêu so với kế hoạch.
Người dân không còn chỉ nhận hỗ trợ mà đã biết khai thác, sử dụng, nhân rộng mô hình sản xuất. Khi tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm sâu, đó không chỉ là kết quả của đầu tư hạ tầng hay chính sách tín dụng, mà còn là thành quả của sự thay đổi nhận thức. Người dân nhiều nơi đã chủ động tìm sinh kế mới. Những đồi keo xanh, những đàn gà hồi sinh sau dịch bệnh, những con trâu đầu tư bằng vốn vay - tất cả đang trở thành vốn liếng để các hộ bền bỉ thoát nghèo.
Thành quả này không chỉ là con số thống kê, mà phản ánh thay đổi thực chất trong đời sống người dân: nhiều hộ gia đình đã có việc làm ổn định, thu nhập tăng lên và khả năng tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản được cải thiện rõ rệt. Việc tiếp cận thông tin, kiến thức sản xuất, đào tạo nghề và vốn tín dụng ưu đãi đã giúp người dân chủ động hơn trong sinh kế, tránh lệ thuộc hoàn toàn vào hỗ trợ trực tiếp từ Nhà nước.
Giảm nghèo thông tin gắn với nâng cao năng lực con người
Một trong những điểm nhấn của công tác giảm nghèo ở Quảng Ngãi là sự tập trung vào giảm nghèo về thông tin, giúp người dân, nhất là tại vùng cao, tiếp cận kịp thời chủ trương, chính sách và kỹ năng sống. Việc này có ý nghĩa quan trọng trong quá trình chuyển đổi tư duy từ “trông chờ hỗ trợ” sang chủ động phát triển. Tiểu dự án Giảm nghèo về thông tin (thuộc Chương trình Mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững) được xem là bước đột phá trong cách tiếp cận công tác giảm nghèo.
Việc triển khai tiểu dự án Giảm nghèo về thông tin đã tạo điều kiện cho người dân tiếp cận chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, đặc biệt là những vấn đề gắn liền với đời sống sinh kế. Người dân cũng được cập nhật kiến thức mới, tiếp cận các thành tựu khoa học kỹ thuật để áp dụng vào sản xuất. Qua đó, từng bước nâng cao dân trí, khơi dậy ý thức tự lực, tự cường trong cộng đồng dân cư
Bà Huỳnh Thị Thu Thủy - Phó Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Ngãi
Nếu trước đây, hộ nghèo thường gặp khó khăn vì thiếu vốn, thiếu kỹ thuật sản xuất, thì nay, họ được trao thêm “chìa khóa” là thông tin giúp người dân thay đổi nhận thức, nắm được các thông tin, chính sách và học hỏi những mô hình hay, cách làm tốt, từ đó, nâng cao nhận thức và quyết tâm vươn lên thoát nghèo.
Những lớp tập huấn về kỹ năng sản xuất, tiếp cận thị trường, kiến thức khởi nghiệp và ứng dụng khoa học – kỹ thuật trong sản xuất nông nghiệp đã thu hút đông đảo người dân tham gia, góp phần đổi mới cách tiếp cận sinh kế bền vững. Thông qua các hoạt động tuyên truyền, tập huấn và kết nối thông tin, người dân các địa phương đã tiếp cận được nhiều kiến thức thiết thực về kỹ thuật sản xuất, thị trường tiêu thụ nông sản cũng như chính sách hỗ trợ của Nhà nước. Nhờ đó, nhiều hộ gia đình đã mạnh dạn thay đổi phương thức sản xuất, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, mở rộng quy mô làm ăn, cải thiện thu nhập và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Có thể thấy rằng, ở nhiều xã miền núi Quảng Ngãi, thông tin đã trở thành động lực để người dân tự tin thay đổi. Hoạt động phổ biến chính sách giảm nghèo tới từng thôn, khu dân cư thông qua hệ thống tuyên truyền cơ sở đã tạo bước chuyển biến tích cực trong nhận thức, giúp hàng nghìn hộ chủ động lập kế hoạch sản xuất, tiếp cận vốn vay ưu đãi và xây dựng mô hình kinh tế phù hợp với điều kiện địa phương.
Tỉnh đã tổ chức 10 lớp tập huấn với hơn 2.300 lượt cán bộ xã được trang bị kỹ năng làm truyền thông cơ sở, vận hành thiết bị và xây dựng bản tin phù hợp với người dân ít tiếp xúc công nghệ; những lớp học này không chỉ cung cấp kỹ thuật nghiệp vụ mà còn giúp cán bộ hiểu cách truyền đạt thông tin trực quan, gần gũi - yếu tố quyết định để chính sách đi vào thực tế.
Trên phương diện truyền thông đại chúng, Chương trình được triển khai mạnh mẽ với 63 chuyên mục truyền hình, 78 chuyên mục phát thanh, 66 chuyên trang báo in, 58 video clip và nhiều bài viết trên báo điện tử. Các sản phẩm đều có chung mục tiêu, như đưa thông tin giảm nghèo đến từng nhóm đối tượng, theo ngôn ngữ và hình thức mà họ dễ đón nhận nhất.
Hướng tới phát triển bền vững, không để ai bị bỏ lại phía sau
Các thành tựu giảm nghèo đạt được trong giai đoạn 2021–2025 không chỉ thể hiện ở tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh mà còn ở chất lượng cuộc sống của người dân từng bước được nâng cao. Công tác giảm nghèo đã thực sự gắn với giải quyết việc làm, phát triển kỹ năng nghề, cải thiện điều kiện tiếp cận dịch vụ y tế, giáo dục, bảo hiểm y tế và các dịch vụ xã hội khác.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, dịch bệnh và các tác động từ thị trường, tỉnh tiếp tục đẩy mạnh lồng ghép giảm nghèo với các chiến lược phát triển bền vững, chú trọng nâng cao năng lực tự lực tự cường của người dân, đặc biệt tại các khu vực khó khăn và vùng dân tộc thiểu số.
Giảm nghèo bền vững ở Quảng Ngãi đã và đang được thực hiện một cách hệ thống, toàn diện và hướng tới mục tiêu phát triển bền vững. Thành quả đạt được trong giai đoạn 2021-2025 không chỉ là minh chứng cho những nỗ lực của chính quyền địa phương và cộng đồng, mà còn là nền tảng vững chắc để xác lập mục tiêu phát triển cao hơn trong giai đoạn tới - nơi mọi người dân đều có cơ hội phát triển, không ai bị bỏ lại phía sau./.
