Lấy người dân làm trung tâm
Ngay từ đầu nhiệm kỳ, Tỉnh ủy Quảng Ninh đã xác định giảm nghèo là trọng tâm trong chiến lược phát triển nông thôn. Nghị quyết số 06-NQ/TU ngày 17/5/2021 về phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo được ban hành đã cụ thể hóa mục tiêu này, tạo khuôn khổ pháp lý quan trọng để các cấp, các ngành triển khai đồng bộ, hiệu quả chương trình giảm nghèo gắn với xây dựng nông thôn mới.
Điểm xuyên suốt trong quá trình tổ chức thực hiện là tỉnh kiên định quan điểm lấy người dân làm trung tâm, coi người dân vừa là chủ thể, vừa là đối tượng thụ hưởng của chương trình. Nguyên tắc “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng” không chỉ được khẳng định về mặt chủ trương, mà được cụ thể hóa bằng nhiều hình thức triển khai linh hoạt, phù hợp với điều kiện từng địa phương.
Công tác tuyên truyền được đẩy mạnh, đa dạng hóa thông qua họp dân phố, hội nghị, diễn đàn đối thoại, các phương tiện truyền hình, báo chí, pano, áp phích… Qua đó, người dân hiểu rõ hơn mục đích, ý nghĩa của xây dựng nông thôn mới, nắm được quyền lợi, trách nhiệm của mình, chủ động tham gia đóng góp ý kiến và giám sát quá trình thực hiện. Sự tham gia tích cực ấy đã tạo nên sự đồng thuận xã hội rộng khắp, lan tỏa tinh thần trách nhiệm và ý thức làm chủ trong cộng đồng dân cư.
Cùng với đó, Quảng Ninh ưu tiên bố trí nguồn vốn ngân sách một cách hiệu quả, tập trung cho các dự án sát với nhu cầu thực tế của người dân; tăng cường dân vận khéo gắn với phát huy dân chủ ở cơ sở. Từ đây, nhiều hộ dân sẵn sàng đóng góp công sức, tiền của, hiến đất, cây cối, hoa màu để xây dựng hạ tầng nông thôn và cùng chính quyền giám sát tiến độ, chất lượng công trình. Những tuyến đường, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa… được hình thành và hoàn thiện không chỉ bằng nguồn lực nhà nước, mà còn bằng sự chung tay, đồng lòng của nhân dân.
Thực tiễn tại xã Đầm Hà là minh chứng sinh động. Trước đây, tuyến đường nội thôn Tân Hà xuống cấp nghiêm trọng, gây khó khăn cho việc đi lại, giao thương. Khi địa phương triển khai dự án nâng cấp, người dân đã tự nguyện hiến gần 1.500m² đất để giải phóng mặt bằng. Nhờ sự đồng thuận ấy, hơn 1,6km đường nội thôn Tân Hà đã được hoàn thiện và đưa vào sử dụng, mở ra diện mạo mới cho khu dân cư, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.
.jpg)
Đáng chú ý, Quảng Ninh coi việc lấy ý kiến hài lòng của người dân là yêu cầu bắt buộc trong xét công nhận huyện nông thôn mới và huyện nông thôn mới nâng cao. Thông qua Mặt trận Tổ quốc, người dân trực tiếp đánh giá kết quả thực hiện. Kết quả được niêm yết công khai tại nhà văn hóa, nhà sinh hoạt cộng đồng. Trong trường hợp tỷ lệ hài lòng thấp, Mặt trận Tổ quốc có thể đề xuất dừng công nhận và yêu cầu cải thiện chất lượng. Cách làm này không chỉ bảo đảm tính thực chất của danh hiệu, mà còn khẳng định vai trò giám sát của nhân dân trong xây dựng nông thôn mới.
Nhiều giải pháp đồng bộ cho nông thôn mới bền vững
Song song với việc phát huy vai trò chủ thể của người dân, tỉnh Quảng Ninh tập trung triển khai đồng bộ các chính sách nhằm duy trì kết quả giảm nghèo, nâng cao chất lượng cuộc sống và phát triển nông thôn theo hướng bền vững, toàn diện. Mục tiêu không dừng lại ở việc "thoát nghèo", mà hướng tới nâng chuẩn nghèo, bảo đảm sinh kế lâu dài và khả năng tự chủ của người dân.
Một trong những trụ cột quan trọng của chương trình là tạo năng lực tự chủ sinh kế cho người dân, hạn chế nguy cơ tái nghèo. Công nghệ số từng bước được đưa vào sản xuất nông nghiệp, giúp người dân tiếp cận thông tin, đổi mới phương thức canh tác, chủ động hơn trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Các lớp đào tạo nghề, chuyển giao kỹ thuật được tổ chức ngay tại cơ sở, góp phần hình thành tư duy sản xuất hàng hóa, nâng cao vai trò chủ động của người dân trong xây dựng và thực hiện các dự án phát triển tại địa phương.
Tỉnh cũng chú trọng khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn; hỗ trợ các mô hình sản xuất nông nghiệp công nghệ cao; phát triển sản phẩm "mỗi xã một sản phẩm" (OCOP); kết nối thị trường và khai thác tiềm năng du lịch nông thôn. Những giải pháp này không chỉ mở ra sinh kế mới, mà còn góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống người dân nông thôn.
Trước khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã ngày 01/7/2025, 13/13 huyện của tỉnh Quảng Ninh đạt chuẩn nông thôn mới, 5 huyện đạt nông thôn mới nâng cao; 91 xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó có 54/91 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, vượt 9,3% chỉ tiêu theo Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XV; 25/91 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu, vượt 2,5% chỉ tiêu theo Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XV.
Cùng với phát triển kinh tế, hạ tầng nông thôn tiếp tục được quan tâm đầu tư đồng bộ. Giao thông, thủy lợi, điện, nước sạch, thông tin liên lạc được cải thiện rõ rệt; chất lượng dịch vụ y tế, giáo dục, văn hóa, thể thao ở khu vực nông thôn, nhất là các xã vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số từng bước được nâng cao. Những điều kiện thiết yếu này tạo nền tảng quan trọng cho phát triển lâu dài, thu hẹp khoảng cách giữa nông thôn và đô thị.
Nhờ mở rộng vùng sản xuất hàng hóa, phát triển mô hình kinh tế tập thể và ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, thu nhập của người dân được cải thiện. Sự liên kết giữa nông dân - doanh nghiệp - hợp tác xã ngày càng chặt chẽ, góp phần nâng cao giá trị nông sản, tạo thêm việc làm và thúc đẩy tăng trưởng bền vững ở khu vực nông thôn.
Đời sống văn hóa - xã hội cũng có nhiều chuyển biến tích cực. Quảng Ninh chú trọng xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, vận động người dân thực hiện nếp sống văn minh, giữ gìn bản sắc dân tộc. Các thiết chế văn hóa, thể thao được đầu tư đã tạo không gian sinh hoạt cộng đồng phong phú, tăng cường gắn kết xã hội và nâng cao chất lượng đời sống tinh thần của người dân.
Từ những chủ trương đúng đắn của Đảng đến sự đồng lòng, chung sức của nhân dân, Quảng Ninh đã tạo nên những vùng quê đang mạnh mẽ "thay da, đổi thịt". Nông thôn mới không chỉ hiện hữu qua những con đường, công trình khang trang, mà còn được đo bằng niềm tin, sự hài lòng và ý thức làm chủ của người dân. Chính nền tảng ấy sẽ tiếp tục là động lực để Quảng Ninh vững bước trên hành trình xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, hiện đại./.
