Tại phiên họp ngày 14/10, Hội đồng thẩm định đã được nghe Báo cáo của đại diện Bộ Giao thông vận tải (GTVT); Báo cáo thẩm tra của Liên danh tư vấn thẩm tra gồm Công ty TNHH Tư vấn và Xây dựng Đại học Giao thông vận tải - Công ty TNHH Evo mc - Công ty Ove Arup & Partners Hong Kong Limited - Công ty cổ phần Tư vấn Xây dựng và Thương mại Hưng Phú; Báo cáo kết quả thẩm định của Tổ chuyên gia thẩm định liên ngành.
Trên cơ sở đó, Hội đồng thẩm định đã thảo luận và kết luận, trong quá trình thẩm định Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án, Bộ GTVT đã lập Đề án chủ trương đầu tư xây dựng đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam báo cáo Ban cán sự Đảng Chính phủ trình Bộ Chính trị và Ban chấp hành Trung ương thông qua chủ trương đầu tư Dự án, trước khi Hội đồng thẩm địnhhoàn thành việc thẩm định như các dự án quan trọng quốc gia khác và đã dược Bộ Chính trị và Ban Chấp hành trung ương đã có ý kiến thống nhất chủ trương đầu tư Dự án.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, ngày 04/10/2024, Cơ quan thường trực Hội đồng thẩm định đã nhận được hồ sơ Dự án (theo phương thức đầu tư công), trong đó, hồ sơ Dự án sau hoàn chỉnh đã có một số thay đổi cơ bản. Cụ thể: Kết quả dự báo nhu cầu vận tải điều chỉnh tăng nhu cầu vận tải hành khách; phương thức vận tải chuyển từ vận tải hành khách sang vừa vận tải hành khách vừa chở hàng hóa; tải trọng trục nâng từ 17 tấn/trục thành 22,5 tấn/trục.
Đáng chú ý, tổng mức đầu tư Dự án được nâng từ 58 tỷ USD thành 67,34 tỷ USD; thay đổi mô hình quản lý vận hành khai thác; chuyển từ đầu tư theo phương thức PPP sang đầu tư công; tiến độ đầu tư Dự án giảm 10 năm và bổ sung các cơ chế đặc biệt…
Để bảo đảm tiến độ, chất lượng Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án, Hội đồng thẩm định đề nghị Bộ GTVT nghiên cứu kỹ Báo cáo kết quả thẩm định của Tổ chuyên gia TĐLN, Báo cáo thẩm tra của Tư vấn thẩm tra, ý kiến của các thành viên Hội đồng, ý kiến thẩm định của các Bộ, ngành liên quan, tiếp thu tối đa và khẩn trương hoàn thiện Hồ sơ Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án - Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nêu rõ.
Trong đó, về hồ sơ Dự án, trên cơ sở các kết luận của Bộ Chính trị, Ban Chấp hành trung ương và Thường trục Chính phủ, Bộ GTVT cần tiếp thu, rà soát kỹ và bổ sung đầy đủ trong nội dung hồ sơ Dự án bảo đảm chất lượng và hiệu quả.
Về dự báo nhu cầu vận tải, Bộ phải rà soát kỹ về số liệu dự bảo nhu cầu vận tải (hành khách, hàng hoá) trên hành lang Bắc - Nam bảo đảm sự tin cậy và phù hợp, tương đồng với các dự án trên thế giới.
Trong bước tiếp theo, Bộ GTVT cần tiếp tục phối hợp với các địa phương có tuyến đường sắt tốc độ cao đi qua rà soát, điều chỉnh hướng tuyến, vị trí nhà ga của Dự án, nhất là các vị trí có lợi thế kết nối với các đầu mối giao thông lớn, các khu kinh tế...
Về hướng tuyến, vị trí của nhà ga, Bộ cần giải trình rõ việc tiếp thu chỉ đạo của Thường trực Chính phủ tại Thông báo số 458/TB-VPCP ngày 06/10/2024, đặc biệt là các yếu tố về kỹ thuật hướng tuyến phải thẳng nhất có thể để giảm chi phí (nhất là đoạn tuyến qua tỉnh Nam Định), bảo đảm tốc độ khai thác cho các đoàn tàu, tạo không gian phát triển mới, tránh các khu dân cư, đô thị lớn nhưng phải có phương án kết nối phù hợp, thuận tiện để kết nối ngắn nhất đến sân bay, cảng biển lớn; thuận tiện liên kết hành lang Đông - Tây và kết nối với các tuyến đường sắt Trung Quốc, Lào, Campuchia.
Cũng theo Chủ tịch Hội đồng thẩm định, về tốc độ khai thác, Bộ GTVT cần thuyết minh kỹ các yêu cầu kỹ thuật của tuyến đường với tốc độ thiết kế 350 km/h trong việc khai thác tàu hàng container. Về quy mô nhà ga, cần thuyết minh làm rõ quy mô nhà ga đáp ứng các nhu cầu hoạt động phụ trợ như bãi đỗ xe, kết nối với các phương tiện giao thông khác..., diện tích tối thiểu theo thông lệ quốc tế; các ga phải tính toán, xác định diện tích đủ lớn phù họp, bảo đảm tầm nhìn chiến lược lâu dài để phát triển đầy đủ dịch vụ, hiện đại, khai thác hiệu quả tối đa nguồn lực đất đai và không gian phát triển mới...; ngoài ra, xem xét không xác định quy mô tối đa của nhà ga theo ý kiến của một số địa phương.
Về sơ bộ tổng mức đầu tư, cần rà soát tổng mức đầu tư Dự án trên cơ sở nguyên tắc tính đúng, tính đủ và phù họp với quy định của pháp luật tại bước lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi.
Đối với một số nội dung khác, Hội đồng thẩm định yêu cầu Bộ GTVT rà soát tổng thể số liệu nêu trong hồ sơ Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án với các tài liệu (Tờ trình của Bộ GTVT, Báo cáo thẩm định nội bộ...); làm rõ, tăng cường khả năng nội địa hóa, làm chủ công nghệ đường sắt tốc độ cao; tiếp tục nghiên cứu, đánh giá lợi thế của hình thức đầu tư công so với các hình thức khác, nhất là đối với các đoạn không có ưu thế phát triển đường sắt; làm rõ tính khả thi của việc thực hiện Dự án theo đúng tiến độ, thời gian thực hiện Dự án.
Bên cạnh đó, rà soát, cập nhật bổ sung phương án thiết kế bảo đảm tuân thủ các yêu cầu quy định tại Quyết định số 891/QĐ-TTg ngày 22/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch hệ thống đô thị và nông thôn thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 trong đó yêu cầu: “Quy hoạch đô thị lớn gắn với giao thông công cộng (TOD), chú trọng khai thác không gian ngầm, phát triển các đô thị vệ tinh giảm tải cho đô thị trung tâm”; và các yêu cầu quy định tại Quyết định số 1769/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Cùng với yêu cầu Bộ GTVT khẩn trương hoàn thiện Hồ sơ Dự án, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng giao Cơ quan thường trực Hội đồng hoàn thiện dự thảo Báo cáo kết quả thẩm định trên cơ sở hồ sơ giải trình bổ sung, hoàn thiện của Bộ GTVT và gửi xin ý kiến biểu quyết của các thành viên Hội đồng trong ngày 16/10/2024.
"Các thành viên Hội đồng thẩm định nghiên cứu, có ý kiến biểu quyết và gửi về Bộ Kế hoạch và Đầu tư trước 12h ngày 17/10/2024. Trên cơ sở ý kiến biểu quyết của Hội đồng, giao Cơ quan thường trực của Hội đồng hoàn thiện Báo cáo kết quả thẩm định của Hội đồng, trình Chủ tịch Hội đồng ký trình Chính phủ trong ngày 17/10/2024" - Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng yêu cầu./.
