Thái Nguyên thực hiện hiệu quả chính sách hỗ trợ giảm nghèo gắn với phát triển bền vững

Nhiều thách thức trong công tác giảm nghèo 

Sau khi sáp nhập, thực hiện chỉ đạo của tỉnh, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã tiến hành rà soát tình hình hộ nghèo, cận nghèo trên địa bàn. Đầu năm 2025, toàn tỉnh Thái Nguyên (gồm Thái Nguyên và Bắc Kạn cũ) có 23.061 hộ nghèo (chiếm 5,46%), 15.482 hộ cận nghèo (3,67%), trong đó 19.354 hộ nghèo là đồng bào dân tộc thiểu số, chiếm tới 83,93% tổng số hộ nghèo. Những con số này cho thấy tỷ lệ hộ nghèo vẫn còn cao, trong khi tiềm lực của nhiều địa phương còn hạn chế.

Thực tế tại cơ sở cho thấy, nhiều xã, đặc biệt là vùng sâu, vùng xa còn đối diện nhiều thách thức. Điển hình như xã Ngân Sơn (hợp nhất từ các xã Đức Vân, Cốc Đán và thị trấn Vân Tùng), hiện có 27 thôn, khu với hơn 1.890 hộ dân, 8.260 nhân khẩu. Địa hình chủ yếu là đồi núi xen khe suối, độ dốc lớn khiến địa phương gặp nhiều khó khăn trong phát triển kinh tế - xã hội.

Trên một số địa bàn vùng sâu, vùng xa thuộc tỉnh Thái Nguyên, hạ tầng chưa đồng bộ, nhiều thôn bản còn thiếu đường giao thông, điện, thủy lợi, nhà văn hóa, trường học… ảnh hưởng đến thu hút đầu tư và mở rộng sản xuất. Nguồn nhân lực cũng còn hạn chế khi phần lớn lao động chưa qua đào tạo nghề, khó tiếp cận công nghệ mới. Kinh tế sản xuất chủ yếu nhỏ lẻ, manh mún, chưa hình thành chuỗi giá trị và dễ bị tác động bởi biến động thị trường. Nguy cơ sạt lở, lũ ống, lũ quét cũng thường xuyên đe dọa đời sống và sinh kế của người dân.

Ngoài ra, thiên tai thường xuyên gây hư hỏng nhà cửa, ruộng vườn, khiến nhiều hộ vừa thoát nghèo lại rơi vào cảnh khó khăn. Hệ lụy là nhiều tuyến đường ở các xã phía Bắc bị sạt lở, cản trở giao thông, ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất, giao thương và đời sống.

Đáng chú ý, hiện toàn tỉnh còn 7.900 hộ thiếu việc làm; 8.976 hộ nghèo, cận nghèo có tỷ lệ người phụ thuộc trong gia đình trên 50%; hơn 5.060 hộ có trẻ em suy dinh dưỡng; 3.764 hộ chưa có bảo hiểm y tế. Tình trạng thiếu hụt cơ bản về giáo dục, nhà ở, nước sạch, vệ sinh môi trường vẫn tồn tại: 5.099 hộ nghèo và 1.460 hộ cận nghèo có thanh niên chưa qua đào tạo hoặc không có bằng cấp; 1.808 hộ có trẻ em không học đúng độ tuổi; 4.169 hộ thiếu diện tích nhà ở; 3.616 hộ chưa được tiếp cận nước sạch và 16.574 hộ chưa có nhà tiêu hợp vệ sinh. Những con số này phản ánh rõ thách thức trong giảm nghèo và nâng cao chất lượng sống cho người dân.

Triển khai đồng bộ chính sách, kiên định mục tiêu giảm nghèo bền vững

Xác định giảm nghèo bền vững là nhiệm vụ trọng tâm của cả hệ thống chính trị, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, Thái Nguyên đã và đang triển khai nhiều giải pháp. Trước hết, tỉnh chú trọng phổ biến các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về giảm nghèo với nhiều hình thức phong phú, qua đó nâng cao nhận thức, khơi dậy ý chí vươn lên của người dân, từng bước xóa bỏ tâm lý trông chờ, ỷ lại.

Một trong những thành công nổi bật được ông Nguyễn Thành Nam, Chi Cục trưởng Chi cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn tỉnh nhấn mạnh là việc triển khai hiệu quả Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát theo Công điện 102/CD-TTg ngày 6/10/2024 của Thủ tướng Chính phủ. Chỉ sau hơn một tháng, đến ngày 8/8/2025, toàn tỉnh đã hoàn thành hỗ trợ 6.953 hộ dân, trong đó 5.426 hộ được xây mới và 1.527 hộ được sửa chữa, đạt 100% kế hoạch. Đây được xem là bước tiến quan trọng trong việc cải thiện điều kiện sống, giúp người dân an cư để ổn định sản xuất và vươn lên thoát nghèo.

Tuy nhiên, để hoàn thành mục tiêu giảm nghèo bền vững đến năm 2030, Thái Nguyên vẫn còn nhiều việc phải làm. Tỉnh đã định hướng phát triển đồng bộ hạ tầng kinh tế – xã hội tại các xã khó khăn, vừa phục vụ sản xuất và đời sống dân sinh, vừa tăng khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu. Song song đó, tỉnh tiếp tục triển khai các giải pháp xây dựng cộng đồng hạnh phúc, nâng cao năng lực quản lý, tăng cường truyền thông, giám sát, đánh giá, đồng thời phát huy vai trò tích cực của cộng đồng trong quá trình thực hiện.

Theo ông Nguyễn Mỹ Hải, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, Thái Nguyên đặt trọng tâm vào việc tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp về công tác giảm nghèo. Mục tiêu giảm nghèo được lồng ghép trong chương trình phát triển kinh tế – xã hội hằng năm, nhấn mạnh vai trò và trách nhiệm của người đứng đầu. Tỉnh cũng xây dựng cơ chế quản lý, ban hành kế hoạch giai đoạn, thành lập ban chỉ đạo các cấp, đồng thời triển khai cơ chế, chính sách hỗ trợ đặc thù để bảo đảm hiệu quả và không bỏ sót đối tượng.

Công tác tuyên truyền, giáo dục và nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu, tiếp tục được coi trọng. Phong trào “Cả nước chung tay vì người nghèo – không để ai bị bỏ lại phía sau” được triển khai sâu rộng, kịp thời khen thưởng các hộ thoát nghèo tiêu biểu và các tổ chức, cá nhân có đóng góp thiết thực.

Trong nhóm giải pháp trọng tâm, tỉnh tập trung thực hiện hiệu quả chính sách hỗ trợ giảm nghèo gắn với phát triển bền vững. Các mô hình sản xuất dành cho hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, phụ nữ, đồng bào dân tộc thiểu số được khuyến khích gắn kết với doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác, hướng tới phát triển xanh, ứng dụng công nghệ số và phù hợp với đặc thù của từng địa phương.

Cùng với đó, tỉnh tăng cường trợ giúp xã hội, giáo dục nghề nghiệp và phát triển sinh kế, tạo việc làm bền vững. Tín dụng chính sách tiếp tục được mở rộng, giúp hộ nghèo có điều kiện đầu tư sản xuất, nâng cao khả năng tự chủ kinh tế. Thái Nguyên cũng đẩy mạnh chuyển đổi số trong dự báo thị trường lao động, kết nối cung – cầu, quản lý nguồn nhân lực và xây dựng cơ sở dữ liệu lao động. Qua đó, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu lao động, giảm lao động trong khu vực phi chính thức, mở rộng cơ hội việc làm ổn định.

Giảm nghèo bền vững là quá trình lâu dài, đòi hỏi nguồn lực lớn và sự phối hợp chặt chẽ. Việc Thái Nguyên kiên định mục tiêu, triển khai đồng bộ chính sách, công khai minh bạch trong quản lý nguồn lực sẽ là cơ sở quan trọng để nâng cao chất lượng sống cho người dân, đảm bảo an sinh xã hội và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trong những năm tới.