Tăng bội chi, nới trần nợ công để huy động vốn
Phát biểu thảo luận tại phiên họp chiều 09/11, đại biểu Hà Đức Minh (Lào Cai) đề xuất, trong thời gian tới, việc triển khai thực hiện các mục tiêu kép cần đạt được 5 mục tiêu cụ thể: linh hoạt các phương án phòng, chống dịch và kiềm chế sự lây lan của dịch bệnh, nâng cao khả năng chữa trị cho hệ thống y tế; bảo đảm việc làm cho người dân và ổn định hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN; khởi động lại các hoạt động kinh tế sau phong tỏa, giãn cách; xây dựng lại một cấu trúc kinh tế có khả năng chống chịu tốt trước thảm họa; tăng cường khả năng đối phó với các thảm họa trong tương lai.
 |
| Đại biểu Hà Đức Minh phát biểu thảo luận. Ảnh: quochoi.vn |
Để hiện thực hóa 5 mục tiêu này, đại biểu Hà Đức Minh cho rằng, nguồn lực là yếu tố tiên quyết. Bởi, nền kinh tế đang phải chịu tác động rất lớn từ sự bùng phát của đợt dịch Covid-19 lần thứ 4, trong khi năng lực chống chịu của nền kinh tế thì có hạn. Nếu tình trạng này tiếp tục kéo dài thì cú sốc đối với tăng trưởng và tính ổn định của nền kinh tế sẽ rất khó lường trong thời gian tới.
Đại biểu đề xuất có thể tăng thêm mức bội chi ngân sách. Theo đó, bội chi NSNN năm 2021 là gần 344 nghìn tỷ đồng, bằng 4% GDP; dự kiến phương án đang trình ra Quốc hội năm 2022 là gần 373 nghìn tỷ đồng, cũng bằng khoảng 4% GDP. Trong khi đó tổng chi đầu tư phát triển năm 2022 dự kiến tối thiểu là 526 nghìn tỷ đồng. Tính toán dư địa bội chi theo Luật NSNN còn khoảng ít nhất là 153 nghìn tỷ đồng.
“Vì vậy, đề nghị Quốc hội nghiên cứu, xem xét tăng bội chi ngân sách thêm khoảng 100.000 tỷ đồng vì cũng bằng khoảng 1% GDP để có thêm nguồn lực thực hiện các mục tiêu nêu trên mà NSNN vẫn được giữ trong giới hạn an toàn. Việc tăng bội chi ngân sách nên thực hiện ngắn hạn là khoảng 3 năm từ năm 2022 đến 2024 và cần phải đặt trong chương trình tổng thể, phục hồi về phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao năng lực nội tại” - đại biểu đề xuất.
Bên cạnh đó, đại biểu cũng đề nghị có thể nới trần nợ công lên từ 50 - 52% GDP, có thể kéo dài trong 3 năm. Bởi, hiện nay trần nợ công của nước ta quy định ở mức khoảng 60% GDP nhưng trên thực tế chỉ mới đạt khoảng 44 - 45% GDP. "Như vậy là hoàn toàn có thể nới nợ công để có thể tiếp tục huy động vốn để vừa chống dịch vừa hỗ trợ DN và người dân" - đại biểu Hà Đức Minh nhấn mạnh.
Thận trọng để tránh rủi ro cho an ninh tài chính quốc gia
Tranh luận với đề xuất tăng trần nợ công lên 50 - 52% GDP của đại biểu Hà Đức Minh, đại biểu Nguyễn Hữu Toàn (Lai Châu) cho rằng, mức tăng này sẽ khiến dư nợ công đến năm 2025 tăng gấp 2 lần so với đầu nhiệm kỳ, tạo ra rủi ro rất lớn cho an ninh tài chính quốc gia. Bởi 2 lý do:
Thứ nhất, nhìn vào số nợ công của năm 2021 và đang chuẩn bị cho năm 2022, dư nợ công khoảng 44% GDP. Nhìn tỷ lệ thì thấp nhưng là do bước vào năm 2021 chúng ta đã điều chỉnh GDP tăng hơn 1 triệu tỷ đồng, tương đương với mức tăng 25%. Như vậy, mẫu số tăng lên, số dư nợ tuyệt đối không giảm, mức độ tăng nợ vẫn còn, do đó, đây là vấn đề cần hết sức quan tâm.
 |
| Đại biểu Nguyễn Hữu Toàn phát biểu tranh luận tại phiên thảo luận. Ảnh: quochoi.vn |
Bên cạnh đó, thời gian qua nợ công tăng đều và liên tục qua các năm. Trong giai đoạn 2011-2015, tốc độ tăng nợ bình quân là 18,1%/năm. Nhận thức được điều đó, đến giai đoạn 2016-2020, Quốc hội, Chính phủ đặt ra mục tiêu ưu tiên kiểm soát nợ công để bảo đảm an ninh tài chính và các cân đối vĩ mô, cho nên, tốc độ tăng nợ công được rút xuống còn trên 6,54 % và trong kế hoạch tài chính 5 năm hiện nay đã xác định tăng khoảng 11%.
"Nếu tăng trần nợ công lên đến 51% vào năm 2025 thì dư nợ công lúc đó khoảng 6,5 triệu tỷ đồng, tăng gấp 2 lần so với đầu nhiệm kỳ. Do đó, phải hết sức thận trọng. Tôi đồng ý sẽ phải có một chương trình phục hồi kinh tế nhưng cần phải tính toán dư địa tài chính, dư địa về chính sách tiền tệ hết sức cân nhắc để tránh rủi ro cho phát triển nền kinh tế bền vững trong những giai đoạn sau” - đại biểu Nguyễn Hữu Toàn nêu quan điểm.
Giải trình làm rõ thêm vấn đề này tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc khẳng định, dư địa cho nợ công không còn nhiều. Bởi vì trong giai đoạn 2016-2020 tổng vay của Chính phủ là 1.852.000 tỷ đồng, giai đoạn năm 2021-2025 chúng ta đã biểu quyết dự kiến vay là 3.068.000 tỷ đồng, tức là gấp 1,7 lần so với giai đoạn trước.
Theo tính toán, nợ công của năm 2025 gấp 1,6 lần so với năm 2020, có nghĩa là nợ công đến năm 2025 theo đánh giá là khoảng 45,6% GDP nhưng là GDP mới. Nếu chúng ta tính theo GDP cũ là nằm ở 57,9%, tức là đã vượt ngưỡng 55%. Nợ Chính phủ giai đoạn 2021-2025 là 41,8% nhưng nếu chúng ta đánh giá theo GDP cũ thì là 53,1%, có nghĩa cũng vượt ngưỡng 45%.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết, Bộ Tài chính rất ủng hộ các gói kích cầu của Chính phủ để đảm bảo thúc đẩy kinh tế phát triển sau đó quay trở lại thu ngân sách và tăng bội chi trong năm nay, sau đó mới giảm bội chi trong các năm sau, như vậy trong cả giai đoạn chúng ta vẫn đảm bảo được. “Bộ Tài chính đang tham mưu cho Chính phủ gói kích cầu bằng hỗ trợ lãi suất mỗi năm khoảng 20.000 tỷ đồng, 2 năm khoảng 40.000 tỷ đồng. Như vậy, nếu hỗ trợ 4% thì chúng ta có 1 triệu tỷ đồng đưa vào nền kinh tế, sau đó thì thúc đẩy, tạo việc làm, thúc đẩy sản lượng, giảm bội chi ngân sách vào những thời kỳ sau” - Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh./.
Đ. KHOA
