Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi cơ cấu cây trồng
Trong những năm gần đây, các địa phương trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã và đang chủ động triển khai nhiều giải pháp đồng bộ để nâng cao giá trị nông sản và gia tăng sản lượng. Theo đó, nhiều địa phương trong tỉnh đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao và chuyển đổi cơ cấu cây trồng.
Cụ thể, nhiều công nghệ đã được ứng dụng vào trong sản xuất nông nghiệp như: ứng dụng công nghệ viễn thám và GIS (Hệ thống thông tin địa lý) vào việc quản lý vùng trồng mía nguyên liệu tại Công ty cổ phần mía đường Lam Sơn (huyện Thọ Xuân) giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và quản lý vùng trồng một cách chính xác. Các địa phương trong tỉnh đã ứng dụng công nghệ máy bay không người lái trong phun thuốc bảo vệ thực vật cho cây trồng, giảm công lao động, bảo vệ sức khỏe con người. Lắp đặt hệ thống cảm biến nhiệt độ, độ ẩm để điều khiển chế độ đóng mở cửa thông gió, điều khiển chế độ bón phân, tưới nước phù hợp cho cây trồng trong nhà lưới. Các huyện Hoằng Hóa, Hà Trung lắp đặt thử nghiệm hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI) để đo đạc, thu thập dữ liệu phát thải khí nhà kính trong sản xuất lúa...
Ngoài ra, trên cơ sở định hướng của ngành, các địa phương đã đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng theo hướng giảm dần các loại cây trồng truyền thống, thay thế bằng các loại cây có năng suất, chất lượng, giá trị kinh tế cao và phù hợp với nhu cầu thị trường, thích ứng với biến đổi khí hậu. Đồng thời, tăng cường liên kết giữa doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác và các hộ nông dân để tổ chức sản xuất nông nghiệp quy mô lớn, công nghệ cao, hình thành các vùng nguyên liệu, tạo điều kiện thuận lợi thu hút thêm các doanh nghiệp vào chế biến, tiêu thụ nông sản, nhất là nông sản xuất khẩu. Nhiều mô hình sản xuất mới, như trồng rau màu trong nhà kính, nuôi cá đặc sản..., đang được nhân rộng, mang lại hiệu quả kinh tế cao và góp phần nâng cao thu nhập cho người dân cũng như thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành nông nghiệp Thanh Hóa.
Bên cạnh chuyển đổi mô hình sản xuất, Thanh Hóa cũng tập trung vào tích tụ, tập trung đất đai để sản xuất quy mô lớn. Dự kiến trong năm 2025, tỉnh sẽ tích tụ thêm hơn 4.300 ha đất nông nghiệp, nâng tổng diện tích đất tích tụ trong giai đoạn 2021-2025 lên trên 33.800 ha. Đây là điều kiện quan trọng để đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới tổ chức sản xuất, nâng cao chất lượng và khả năng cạnh tranh của nông sản Thanh Hóa.
Hướng đến nền nông nghiệp xanh
Bên cạnh việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao và chuyển đổi cơ cấu cây trồng, thời gian gần đây, nhiều hộ dân trên địa bàn Thanh Hóa đã áp dụng mô hình nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn vào quá trình sản xuất. Nhờ đó, sản phẩm làm ra không những sạch, an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng mà còn góp phần bảo vệ môi trường.
Theo đó, nhiều hộ dân, hợp tác xã, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đã đầu tư phát triển sản xuất nông nghiệp an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ và theo hướng hữu cơ trong các lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản.
Đến nay, toàn tỉnh có hơn 15ha cây trồng được chứng nhận đạt tiêu chuẩn hữu cơ; gần 6.000ha diện tích cây trồng sản xuất theo hướng hữu cơ. Năm 2024, ngành nông nghiệp đã triển khai thí điểm dự án “Tạo tín chỉ carbon trong sản xuất lúa” vụ thu, với diện tích trên 90ha tại xã Yên Phong (Yên Định) đã giảm được 4,84 tấn CO2, tương đương 4,84 tín chỉ carbon/1 ha. Vụ xuân 2025, ngành nông nghiệp tiếp tục mở rộng dự án thí điểm sản xuất lên 1.200ha lúa tạo tín chỉ carbon tại 10 xã trên địa bàn huyện Yên Định.
Ngoài ra, Sở Nông nghiệp và Môi trường hợp tác với Nhật Bản xây dựng và thực hiện dự án “Giảm phát thải khí nhà kính và xây dựng tín chỉ carbon trong sản xuất lúa tại tỉnh Thanh Hóa”. Thời gian thực hiện từ năm 2024 đến năm 2033, với quy mô diện tích năm 2025 là 200ha, đến năm 2030 mở rộng đạt 50.000ha...
Trong lĩnh vực chăn nuôi, các địa phương trong tỉnh cũng đẩy mạnh phát triển theo chuỗi giá trị khép kín và chăn nuôi theo chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Nhiều tổ chức, cá nhân cùng liên kết với nhau để chăn nuôi và tiêu thụ sản phẩm theo hợp đồng.
Đối với lĩnh vực lâm nghiệp, toàn tỉnh đã được cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững đạt 36.418,73ha tại các huyện Thạch Thành, Quan Sơn, Quan Hóa, Lang Chánh, Thường Xuân, Vĩnh Lộc, Cẩm Thủy, Như Xuân, Như Thanh.
Tại các địa phương ven biển, các cơ sở nuôi tôm sú, nuôi tôm thẻ chân trắng trong ao lót bạt ngoài trời đang được chuyển sang đầu tư xây dựng nuôi tôm thẻ chân trắng trong nhà màng, nhà lưới với diện tích khoảng 220ha, năng suất đạt từ 30 - 50 tấn/ha/vụ; các mô hình nuôi cá biển, cá nước ngọt trên hồ chứa bằng lồng HDPE đang phát huy hiệu quả, ổn định trong điều kiện biến đổi khí hậu.
Theo Lãnh đạo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Thanh Hoá, chuyển đổi xanh trong nông nghiệp là quá trình tập trung vào việc áp dụng các phương pháp và công nghệ tiên tiến vào sản xuất, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường trong nông nghiệp. Mục tiêu chính của chuyển đổi xanh trong ngành nông nghiệp là giảm thiểu phát thải khí nhà kính, sử dụng hiệu quả tài nguyên tự nhiên và tăng cường khả năng chống chịu của hệ thống nông nghiệp trước biến đổi khí hậu. Mục tiêu đến năm 2030, toàn tỉnh mở rộng diện tích sản xuất trồng trọt giảm phát thải, tạo tín chỉ carbon trên cây lúa 30.000ha, cây mía 8.000ha.
Để đạt được mục tiêu đó, Chi cục đang tích cực tham mưu cho Sở Nông nghiệp và Môi trường đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, ứng dụng và chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, công nghệ tiên tiến vào sản xuất, gia tăng giá trị nông sản, tăng tỷ lệ phụ phẩm nông nghiệp được tái sử dụng, tái chế, bảo vệ môi trường, thúc đẩy quá trình chuyển đổi nông nghiệp xanh, phát thải thấp.
Cùng với đó là xây dựng các cơ chế, chính sách hỗ trợ thu hút người dân, hợp tác xã và doanh nghiệp đầu tư vào chuyển đổi số và nông nghiệp xanh. Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hướng dẫn người dân, hợp tác xã và doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp liên kết vùng phát triển hệ sinh thái kinh tế tuần hoàn, giảm thiểu phát thải khí nhà kính trong trồng trọt, chăn nuôi đến chế biến tạo nên một vòng tròn khép kín tổng thể, tích hợp đa giá trị./.
