 |
| Nguồn: PwC Việt Nam |
Công nghệ mang đến những cảm nhận tích cực nhưng cũng đầy lo ngại
Số liệu của Tổng cục Thống kê Việt Nam năm 2019 cho thấy: Có khoảng 13 triệu người thuộc Thế hệ Z (Gen Z - từ 15 tới 24 tuổi). Dự kiến, đến năm 2025, Gen Z sẽ chiếm khoảng 1/3 lực lượng trong độ tuổi lao động tại Việt Nam và sẽ có ảnh hưởng lớn tới thị trường lao động trong nước.
Theo Báo cáo “Thế hệ Z đã sẵn sàng cho kỷ nguyên số?” của PwC, Gen Z Việt Nam có cảm nhận tích cực về công nghệ. Trên 80% Gen Z tham gia khảo sát cho biết họ lạc quan rằng công nghệ sẽ cải thiện triển vọng công việc.
Tuy nhiên, cũng có tới 11% bày tỏ lo ngại về tác động của công nghệ tới việc làm trong tương lai, đây là kết quả kém lạc quan nhất trong các thế hệ tham gia vào lực lượng lao động. Theo đó, ba mối quan ngại lớn nhất là: công nghệ sẽ khiến vai trò của họ trở nên thừa thãi (51%), không có năng lực phù hợp (26%), không thể học các kỹ năng phù hợp (12%).
Gia nhập lực lượng lao động trong thời kỳ công nghệ thay đổi nhanh chóng, Gen Z Việt Nam phải đối mặt với khoảng cách kỹ năng ngày càng lớn trước những yêu cầu liên tục phát triển của thị trường lao động.
Bên cạnh đó, có thể nhận thấy mối liên hệ giữa trình độ học vấn hay kỹ năng của những người tham gia khảo sát với mức độ lạc quan của họ về ảnh hưởng của công nghệ tới tương lai việc làm. Cụ thể, 62% Gen Z Việt Nam không hoặc chưa có bằng cấp tin rằng tự động hóa mang lại nhiều rủi ro hơn là cơ hội, trong khi chỉ 47% Gen Z có bằng cấp và trình độ kỹ thuật tin vào điều này.
 |
| Nguồn: PwC Việt Nam |
Báo cáo của PwC còn cho thấy Gen Z Việt Nam có cái nhìn cân bằng hơn so với các thế hệ trước về vai trò của các bên liên quan trong việc nâng cao kỹ năng nghề nghiệp. Theo đó, 50% người được hỏi cho rằng phát triển kỹ năng là hành trình của mỗi cá nhân, đồng thời 46% cho biết họ kỳ vọng DN và Chính phủ sẽ có vai trò quyết định trong việc hỗ trợ người lao động nâng cao kỹ năng nghề.
Ngoài ra, Gen Z đón nhận các phương thức làm việc linh hoạt một cách tích cực và đang là lực lượng lao động từ xa hiệu quả nhất. 80% Gen Z dự đoán làm việc từ xa sẽ trở thành thông lệ mới và 57% cho biết họ cảm thấy hiệu quả khi làm việc tại nhà, đây tỷ lệ cao nhất ghi nhận trong các nhóm thuộc độ tuổi lao động.
 |
| Nguồn: PwC Việt Nam |
“Các tổ chức sẽ cần áp dụng một tư duy khác để thu hút và giữ nhân tài Gen Z tại Việt Nam, những người sẽ sớm trở thành động lực phát triển cho lực lượng lao động cũng như nền kinh tế. Đặc biệt, kết quả khảo sát nhấn mạnh sự cấp thiết đối với các tổ chức trong việc sẵn sàng đáp ứng những nhu cầu đặt ra bởi mô hình làm việc từ xa về văn hóa lẫn cơ sở hạ tầng, trong khi cân nhắc các bước để giảm thiểu rủi ro an ninh mạng.”, ông Quách Thành Châu - Lãnh đạo Nguồn nhân lực tại PwC Việt Nam - nhận xét.
Hành trang cho thế hệ Z trong tương lai
Theo các chuyên gia của PwC, các nhà cung cấp dịch vụ giáo dục nói chung và các trường đại học nói riêng đóng vai trò rất quan trọng. Đây là nơi mà hệ thống giáo dục trước đây tập trung vào sự xuất sắc trong học tập, còn bây giờ sẽ chuyển trọng tâm sang hợp tác với cộng đồng DN và các ngành công nghiệp để xác định lại sự sẵn sàng nghề nghiệp và trao quyền cho sinh viên với các kỹ năng phù hợp cho một loạt vai trò mới.
DN và các nhà cung cấp dịch vụ giáo dục cần tìm cơ hội để hợp tác với nhau, chẳng hạn như: Cung cấp các khóa học đào tạo mang tính vi mô/ngắn hạn nhằm nâng cao khả năng phát triển năng lực, ưu tiên các chương trình dạy nghề và giáo dục đại học “đúng lúc” (just in time) hơn là “phòng bị” (just in case), nâng cao hệ thống bằng cấp chứng chỉ, phát triển mô hình học tập linh hoạt để phù hợp với mô hình làm việc linh hoạt, tăng cường tính chặt chẽ của chương trình đào tạo và phát triển trong DN.
Bên cạnh đó, ngành giáo dục cũng cần xem vấn đề tương lai của việc làm như một động lực để phát triển và bình thường hóa thói quen học tập suốt đời cho tất cả mọi người. Theo đó, cần mở rộng quy mô cung cấp học tập tự định hướng và các văn bằng chứng chỉ cho chương trình trực tuyến nhằm phục vụ cho công tác học tập suốt đời, xây dựng cầu nối giữa các hệ thống văn bằng chứng chỉ quốc gia để các năng lực được công nhận trên toàn cầu, kết nối các trường học trong nước và quốc tế để mở rộng quy mô giáo dục.
 |
| Nguồn: PwC Việt Nam |
Về phía mỗi thành viên thuộc thế hệ Z, nghiên cứu của PwC đã chỉ ra rằng, năng lực cần thiết cho tương lai không chỉ là khoa học và công nghệ. Các năng lực của con người như giải quyết vấn đề, khả năng thích ứng, hợp tác, lãnh đạo, sáng tạo và đổi mới cũng sẽ được yêu cầu cao. Thế hệ Z cần xác định các năng lực cần có, bắt đầu tập trung vào cách xây dựng chúng và làm thế nào để sử dụng chúng cùng với công nghệ.
“Trong thế giới đột phá ngày nay, không có công việc nào đứng ngoài những thay đổi trong tương lai. Lời khuyên của tôi dành cho Gen Z là nên bắt đầu nhìn nhận bản thân như một sự tổng hòa các năng lực và kỹ năng, thay vì chỉ gắn mình trong một nghề nghiệp hay vai trò nhất định” - ông Quách Thành Châu chia sẻ./.
THÙY LÊ
