Tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 51, chiều 06/11, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã cho ý kiến về Tờ trình của Chính phủ trình Quốc hội về việc chấp thuận chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Gia Bình.
Tổng vốn đầu tư khoảng 196.378 tỷ đồng
Báo cáo tại Phiên họp, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh - cho biết, việc đầu tư xây dựng Cảng Hàng không quốc tế (HKQT) Gia Bình là bước đi chiến lược, mang tính đột phá, góp phần tái cấu trúc mạng lưới hàng không Vùng Thủ đô theo mô hình “trung tâm kép” đã được nhiều đô thị lớn trên thế giới áp dụng thành công như London (Vương quốc Anh), Tokyo (Nhật Bản).
Cảng HKQT Gia Bình sẽ giữ vai trò bổ trợ chiến lược cho Nội Bài, phát huy lợi thế về không gian, kết nối và hạ tầng, đồng thời tạo đà phát triển cho các ngành công nghiệp, logistics, thương mại điện tử, du lịch và dịch vụ. Dự án đồng thời có ý nghĩa đặc biệt trong bảo đảm quốc phòng, an ninh và phục vụ các sự kiện đối ngoại quan trọng, đặc biệt là Hội nghị cấp cao APEC năm 2027 (APЕС 2027).
Cảng HKQT Gia Bình được đầu tư với quy mô cấp 4F theo tiêu chuẩn của Tổ chức Hàng không dân dụng Quốc tế (ICAO); đáp ứng nhu cầu khai thác khoảng 30 triệu hành khách/năm và 1,6 triệu tấn hàng hóa/năm giai đoạn đến năm 2030; khoảng 50 triệu hành khách/năm và 2,5 triệu tấn hàng hóa/năm tầm nhìn đến năm 2050. Dự án được đầu tư bằng nguồn vốn của nhà đầu tư, bao gồm vốn chủ sở hữu và vốn huy động hợp pháp.
Tổng vốn đầu tư Dự án khoảng 196.378 tỷ đồng; trong đó giai đoạn 1 khoảng 141.236 tỷ đồng, giai đoạn 2 khoảng 55.142 tỷ đồng. Dự án được đầu tư bằng nguồn vốn của nhà đầu tư, bao gồm vốn chủ sở hữu và vốn huy động hợp pháp.
Thẩm tra Tờ trình của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi nêu rõ, Thường trực Ủy ban nhất trí với sự cần thiết đầu tư dự án với những lý do đã nêu tại Tờ trình.
Về mục tiêu, quy mô, địa điểm, thời gian, tiến độ thực hiện dự án đầu tư, nhu cầu sử dụng đất, phương án giải phóng mặt bằng, di dân tái định cư, phương án lựa chọn công nghệ chính, giải pháp bảo vệ môi trường, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cơ bản thống nhất với các nội dung theo hồ sơ trình của Chính phủ. Tuy nhiên, Cơ quan thẩm tra đề nghị lượng hóa rõ các mục tiêu của Dự án, như tiêu chuẩn 5 sao Skytrax, top 10 thế giới, Net Zero…, xác định lộ trình và tính khả thi; bổ sung đánh giá về địa chất, thủy văn, thoát nước và tác động đến sông Ngụ, đồng thời làm rõ phương án giao thông kết nối đa phương thức và tính toán xử lý nền đất yếu phù hợp với tiến độ triển khai Dự án.
Liên quan đến tiến độ thực hiện, Thường trực Ủy ban đề nghị đánh giá tính khả thi tiến độ phục vụ APEC 2027, đặc biệt trong bối cảnh còn nhiều vướng mắc về công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, di dời hạ tầng kỹ thuật và điều kiện địa chất.
Về thời gian hoạt động, Cơ quan thẩm tra đề nghị phân tích, bổ sung đánh giá về thời hạn 70 năm, xác định trên cơ sở thời gian thu hồi vốn thực tế nhưng không vượt quá quy định của pháp luật. Cần quy định cơ chế giám sát định kỳ 05 năm/lần, cập nhật doanh thu, chi phí, lợi nhuận và thời gian hoàn vốn để điều chỉnh linh hoạt thời hạn hoạt động, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và người sử dụng.
Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng đề nghị Chính phủ làm rõ hơn cơ sở tính suất đầu tư Dự án, so sánh suất đầu tư với các dự án sân bay tương đương trong khu vực, điều chỉnh theo giá địa phương để lựa chọn mức chi phí phù hợp, tối ưu.
Đảm bảo tính khả thi và tiến độ dự án
Về cơ chế, chính sách đặc biệt, ưu đãi, hỗ trợ đầu tư và điều kiện áp dụng: Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị nghiên cứu, bổ sung quy định cụ thể về việc di dời và xử lý hậu di dời đối với 25 di tích lịch sử - văn hóa trong phạm vi Dự án.
Đồng thời, cần quy định rõ trách nhiệm, thời hạn, cơ chế báo cáo và hậu kiểm đối với UBND tỉnh Bắc Ninh trong quá trình thực hiện các thủ tục đất đai, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, di dời di tích, đồng thời thiết lập cơ chế giám sát của Quốc hội, các Bộ, ngành, cơ quan trung ương, bảo đảm tính minh bạch trong thực hiện cơ chế đặc thù.
Thảo luận tại Phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng đề nghị Bộ Xây dựng và các Bộ ngành, địa phương hữu quan lưu ý đến bảo đảm tính khả thi và tiến độ triển khai dự án trong giai đoạn 1 từ năm 2005-2027 khi đầu tư xây dựng các công trình cần thiết.
Đặc biệt, với khối lượng công việc lớn liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng, di dời di tích, ông Tùng cho rằng, các Bộ ngành, địa phương cần có hướng dẫn chi tiết về việc bồi thường, tái định cư cho người dân thuộc khu vực phải di dời để xây dựng Cảng HKQT Gia Bình theo đúng tiến độ.
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải thì đề nghị Chính phủ và các Bộ, ngành đánh giá sâu và kỹ lưỡng về dòng chảy thoát lũ và hệ thống thủy lợi cũng như khu vực điều hòa thoát nước khi xây dựng Cảng HKQT Gia Bình. Ngoài ra, vấn đề vật liệu xây dựng, chất thải thoát ra khi xây dựng sân bay cũng cần được tính toán để vừa đảm bảo an toàn cho việc xây dựng Cảng HKQT Gia Bình và không ảnh hưởng tới người dân xung quanh.
Bổ sung thiết kế đường lăn kết nối hạ cất cánh và trạm kiểm soát không lưu
Từ góc độ Kiểm toán nhà nước (KTNN) phát biểu tại Phiên họp, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Trần Minh Khương - cho biết, KTNN thống nhất với chủ trương đầu tư và các nội dung chính của Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi cũng như các nội dung trong Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính.
Đối với phương án thiết kế sơ bộ, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước nêu, theo Tờ trình của Chính phủ, Cảng HKQH Gia Bình sẽ xây dựng cặp đường hạ - cất cánh song song, mỗi cặp gồm 2 đường hạ - cất cánh, khoảng cách giữa hai đường hạ - cất cánh là 1.800m để đảm bảo khả năng cất - hạ cánh độc lập, nhằm tối ưu cho công tác quản lý bay và khai thác.
Qua nghiên cứu, KTNN nhận thấy ý tưởng thiết kế xây dựng cặp đường hạ - cất cánh là phù hợp và tiến bộ, phù hợp với khuyến cáo của Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế (ICAO). Theo khuyến cáo của ICAO, để đảm bảo khả năng cất cánh và hạ cánh liên tục mà không phụ thuộc vào nhau thì khoảng cách giữa đường băng cất cánh và hạ cánh là 1.250m và tối thiểu là 1.100m
Phương án này được hiểu là, trong hai cặp hạ - cất cánh thì một cặp sẽ là chuyên hạ cánh và một cặp là chuyên cất cánh thì mới đảm bảo được khả năng cất - hạ cánh liên tục. Vì vậy, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước đề nghị, trong báo cáo nghiên cứu tiền khả thi cần xác định rõ phía nào là chuyên hạ cánh, phía nào là chuyên cất cánh. Khi máy bay hạ cánh, trả khách, hàng hóa xong thì phải vòng sang bên cất cánh để đón khách và nhận hàng hóa để bay.
Tuy nhiên, trong phương án thiết kế chưa có đường lăn kết nối giữa bên hạ cánh và bên cất cánh. Do đó, KTNN đề nghị cần nghiên cứu khía cạnh này.
Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Trần Minh Khương cũng nêu rõ, theo Khoản 4, Điều 2 của Nghị quyết 03/2025/NQ-CP của Chính phủ về cơ chế đặc thù đầu tư xây dựng Cảng HKQT Gia Bình thì các công trình đảm bảo hoạt động bay thuộc dự án riêng, thực hiện theo hình thức BT và thanh toán bằng ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, trong phương án thiết kế sơ bộ, KTNN đề nghị phải có thiết kế vị trí của trạm kiểm soát không lưu. Đây là công trình rất quan trọng và phải thực hiện ngay.
"Nếu đến năm 2027 mà chưa có trạm kiểm soát không lưu và không có đài Ra -đa thì máy bay không thể hạ, cất cánh được trong điều kiện thời tiết khó khăn hoặc có mây mù, mưa bão, không thể đáp ứng được mục tiêu phục vụ cho APEC. KTNN đề nghị nghiên cứu, bổ sung thêm nội dung này" - Phó Tổng Kiểm toán nhà nước nói.
Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh nêu rõ: UBTVQH nhất trí với kiến nghị của Chính phủ trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến về việc chấp thuận chủ trương đầu tư xây dựng dự án Cảng HKQT Gia Bình tại Kỳ họp thứ 10.
UBTVQH đề nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương phối hợp với nhà đầu tư tiếp thu tối đa các ý kiến của UBTVQH, ý kiến thẩm tra của Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính, các cơ quan của Quốc hội để tiếp tục hoàn thiện hồ sơ dự án; đồng thời làm rõ tính khả thi của tổng thể dự án.
.jpeg "Rà soát lại tổng thể tiến độ triển khai Cảng hàng không quốc tế Long Thành")
.jpeg "Quyết tâm cơ bản hoàn thành Cảng hàng không quốc tế Long Thành ngày 19/12/2025")
