8h Tọa đàm: “Kế hoạch kiểm toán 2026: Khoa học, linh hoạt, đổi mới cùng đất nước” chính thức bắt đầu. Chương trình có sự tham gia của 2 khách mời: ông Lê Minh Nam - Ủy viên là Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách, Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội; ông Hoàng Văn Lương - Vụ trưởng Vụ Tổng hợp, Kiểm toán nhà nước.
08:00-08:05
MC Nguyễn Tiến Tú giới thiệu Tọa đàm
Chào mừng quý vị và các bạn đến với Tọa đàm của chúng tôi ngày hôm nay với chủ đề: “Kế hoạch kiểm toán 2026: Khoa học, linh hoạt, đổi mới cùng đất nước”.
Thưa quý vị và các bạn! Chỉ còn hơn 1 tháng nữa, chúng ta sẽ bước sang năm 2026. Đây là năm đầu tiên triển khai Luật Ngân sách nhà nước mới, đồng thời cũng là năm khởi đầu của kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2026-2030.
Bám sát thực tiễn và chiến lược phát triển, Kiểm toán nhà nước (KTNN) đã chủ động xây dựng kế hoạch kiểm toán 2026 với tinh thần đổi mới, khoa học và thích ứng linh hoạt; tập trung vào các lĩnh vực trọng tâm, trọng điểm nhằm nâng cao hiệu quả kiểm tra, giám sát việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công và phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới.
Vậy đâu là những điểm mới, những nội dung trọng tâm, những vấn đề được dư luận xã hội, Quốc hội và cử tri quan tâm trong Kế hoạch kiểm toán năm 2026? Chúng ta sẽ cùng 2 vị khách mời trao đổi, làm rõ hơn vấn đề này trong Chương trình Tọa đàm ngày hôm nay.
08:05-08:10
Phát phóng sự: Giữ vững “An toàn - Uy tín”, nâng tầm chất lượng kiểm toán
08:10-08:15
MC Nguyễn Tiến Tú: Vâng, thưa các vị khách mời! Chúng ta vừa theo dõi tổng hợp về những nội dung trọng tâm của Kế hoạch kiểm toán năm 2026, qua đó thấy được sự chủ động, tích cực của KTNN nhằm sẵn sàng triển khai tốt, hiệu quả các nhiệm vụ kiểm toán năm 2026.
Và để làm rõ hơn những vấn đề xoay quanh Kế hoạch kiểm toán năm 2026, chúng ta sẽ cùng trò chuyện với các vị khách mời ngay sau đây.
Đầu tiên xin được trao đổi với ông Hoàng Văn Lương - Vụ trưởng Vụ Tổng hợp của Kiểm toán nhà nước. Thưa ông, là đơn vị tham mưu, tổng hợp cho Tổng Kiểm toán nhà nước trong xây dựng kế hoạch kiểm toán năm, ông có thể chia sẻ những nguyên tắc mang tính kế thừa và những điều đặc biệt khi xây dựng Kế hoạch kiểm toán năm 2026?
Ông Hoàng Văn Lương trả lời: Vâng, như chúng ta đã biết năm 2026 là năm diễn ra nhiều sự kiện chính trị quan trọng: Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng; bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp; đồng thời là năm đầu thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2026-2030 với nhiều chính sách, chế độ mới, đặc biệt liên quan đến kiểm toán theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp và việc phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước (NSNN) của từng cấp theo quy định của Luật NSNN 2025. Đây cũng là năm đầu tiên triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ KTNN lần thứ VIII, nhiệm kỳ 2025-2030.
Xuất phát từ thực tiễn nêu trên và quán triệt phương châm xuyên suốt “An toàn, uy tín” nhằm không ngừng nâng cao chất lượng kiểm toán, nguyên tắc xây dựng Kế hoạch kiểm toán (KHKT) năm 2026 vẫn phải đảm bảo nguyên tắc mang tính kế thừa như: (i) Đảm bảo tính độc lập của KTNN theo quy định của Hiến pháp và Luật KTNN; (ii) Đảm bảo định hướng Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2030, kế hoạch kiểm toán trung hạn; cân đối chung giữa KHKT với kế hoạch công tác, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng của ngành; dự phòng chủ động nguồn lực để thực hiện các nhiệm vụ kiểm toán được lãnh đạo Đảng, Nhà nước giao; (iii) thực hiện theo các nhiệm vụ được giao tại các Luật, Nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; (iv) tập trung kiểm toán những vấn đề nóng được dư luận xã hội quan tâm, các vấn đề có rủi ro cao về quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công; (v) Đảm bảo không trùng lặp, chồng chéo với hoạt động của các cơ quan thanh tra, kiểm tra và trong nội bộ ngành kiểm toán.
Đặc biệt, khi xây dựng KHKT năm 2026 phải đảm bảo phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp và quy định của Luật NSNN năm 2025, chẳng hạn như xác định quy mô mẫu kiểm toán cấp xã thay vì như cấp huyện trước đây (trước đây cấp huyện có 696 đơn vị hành chính, sau sáp nhập cấp xã có 3.321 đơn vị hành chính) hoặc một điểm đáng chú ý là sự điều chỉnh căn bản về mặt thời gian tổ chức kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách địa phương và quyết toán NSNN (phải thực hiện kiểm toán sớm hơn) so với trước đây nhằm cung cấp kịp thời kết quả kiểm toán phục vụ Quốc hội và Hội đồng nhân dân phê chuẩn quyết toán ngân sách theo quy định của Luật NSNN năm 2025.
08:15-08:18
MC: Tiến Tú Như ông vừa chia sẻ, năm 2026 Kiểm toán nhà nước sẽ thực hiện kiểm toán 100% Báo cáo quyết toán của các Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương. Vậy theo ông, việc thực hiện mục tiêu này đặt ra những thách thức nào đối với Kiểm toán nhà nước?
Ông Hoàng Văn Lương trả lời:
Theo Luật NSNN thì quy định như vậy. Có mấy mốc thời gian, ví dụ Luật NSNN 2020 quy định HĐND phê chuẩn quyết toán chậm mất ngày 5/7 của năm sau. Chính phủ báo cáo Uỷ ban Thường vụ Quốc hội vào ngày 20/9, đặt ra áp lực cho KTNN làm sao tổ chức nhiệm vụ kiểm toán để phục vụ cho HĐND, Quốc hội phê chuẩn quyết toán ngân sách NSNN
Về thời gian, chính vì vậy, các đơn vị KTNN khu vực phải hoàn thành nhiệm vụ kiểm toán mà chúng tôi đang tham mưu cho Tổng Kiểm toán nhà nước theo phương án là 20/6 là các khu vực là phải hoàn thành cuộc kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách địa phương; và 20/8, Vụ Tổng hợp - cơ quan tham mưu cho Tổng kiểm toán nhà nước thực hiện kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước phải hoàn thành và phải phát hành báo cáo trước ngày 20/9 để gửi cung cấp thông tin cho Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội phục vụ cho phê chuẩn quyết toán NSNN.
Anh Nam là đại biểu Quốc hội, phụ trách mảng quyết toán thì anh Nam cũng biết và cũng phải chia sẻ với KTNN. Trước đây theo Luật NSNN cũ thì chúng tôi sẽ từ thời điểm kết thúc cuộc kiểm toán đến khi phát hành báo cáo kiểm toán là có giao động khoảng 35-40 ngày. Cùng với Luật NSNN này và thời điểm ấn định thời điểm phê chuẩn quyết toán NSNN các cấp, thì thưa với anh Nam và các đồng chí, thời gian từ lúc kết thúc đến lúc phát hành có những cuộc chỉ 10-15 ngày. Đây là áp lực rất lớn với KTNN trong năm 2026.
08:18-08:20
MC: Xin cảm ơn ông Hoàng Văn Lương! Chúng tôi cũng xin được lắng nghe ý kiến của ông Lê Minh Nam. Ông đánh giá như thế nào về mục tiêu kiểm toán toàn diện quyết toán ngân sách của KTNN?
Ông Lê Minh Nam trả lời: Có thể nói, đây là quyết tâm và nỗ lực vượt bậc của lãnh đạo KTNN và toàn ngành kiểm toán trong việc thực hiện có hiệu quả Khoản 4 Điều 10 Luật KTNN. Theo đó, khoản 4 Điều 10 Luật KTNN có quy định nhiệm vụ của KTNN là trình ý kiến để Quốc hội xem xét quyết định phê chuẩn quyết toán NSNN.
Thứ hai, việc thực hiện kiểm toán toàn diện quyết toán NSNN cũng khẳng định kết quả rất tích cực của KTNN trong việc hoàn thành sớm mục tiêu đặt ra trong Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2030.
Theo Chiến lược này, giai đoạn 2026-2030, KTNN sẽ phấn đấu để kiểm toán thường xuyên hằng năm đối với quyết toán NSNN của các Bộ, cơ quan Trung ương cũng như quyết toán ngân sách địa phương của các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Cho nên việc mới bắt đầu vào ngưỡng đầu của giai đoạn mà KTNN đã thực hiện được nhiệm vụ này cho thấy nỗ lực vượt bậc và là kết quả rất tích cực.
Điều quan trọng hơn nữa là khi thực hiện kiểm toán toàn diện quyết toán ngân sách sẽ giúp cho việc cung cấp thông tin cho Hội đồng nhân dân các địa phương có đủ thông tin khi quyết định phê chuẩn quyết toán ngân sách địa phương.
Đặc biệt hơn nữa là cung cấp báo cáo kiểm toán quyết toán ngân sách năm mà khi thực hiện kiểm toán một cách toàn diện đầy đủ như thế sẽ cung cấp cho các cơ quan của Quốc hội trong quá trình thẩm tra báo cáo quyết toán ngân sách, giúp cho các đại biểu Quốc hội yên tâm hơn khi bấm nút thông qua phê chuẩn quyết toán NSNN.
Rõ ràng, trong những năm trước khi KTNN chưa thực hiện kiểm toán được đầy đủ, toàn diện các đơn vị thì dù sao các đại biểu cũng có những băn khoăn nhất định về những khoảng trống còn chưa được kiểm soát, giám sát, thì tới đây thông qua việc kiểm toán toàn diện quyết toán NSNN của năm 2026 như kế hoạch mà KTNN đang báo cáo Quốc hội thì tôi cho rằng đây là một thành tích rất nổi bật, rất có giá trị khi thực hiện vấn đề quản lý tài chính công, tài sản công trong những năm tiếp theo.
08:20-08:22
MC: Thưa ông Nam, theo quy định mới của Luật Ngân sách nhà nước, thời gian quyết toán ngân sách sẽ được rút ngắn 6 tháng. Theo ông, quy định này đặt ra những yêu cầu gì mới đối với Kiểm toán nhà nước?
Ông Lê Minh Nam trả lời: Nghị quyết số 89/2025/QH15 vừa được Quốc hội thông qua ở Kỳ họp thứ 9 ngày 25/6/2025.
Theo quy định của Luật, thời hạn mà Quốc hội xem xét phê chuẩn quyết toán NSNN chậm nhất là 12 tháng sau khi kết thúc năm ngân sách. So với trước đây thì đúng là sẽ rút ngắn 6 tháng.
Để tổ chức thực hiện theo quy định của Luật, Điều 73 Luật NSNN 2025 quy định, KTNN cũng phải thực hiện việc kiểm toán báo cáo quyết toán NSNN để trình Quốc hội trước khi phê chuẩn, cũng như phải cung cấp báo cáo kiểm toán quyết toán ngân sách địa phương cho các HĐND phê chuẩn quyết toán. Rõ ràng, trong một điều kiện khi yêu cầu về thời hạn, tiến độ rút ngắn 6 tháng thì nó đặt ra yêu cầu KTNN phải điều chỉnh phương án tổ chức kiểm toán làm sao cho nó đảm bảo phù hợp.
Ông Lương cũng có nói rồi, với điều kiện thời gian rút ngắn như thế, áp lực đặt ra rất lớn cho KTNN không chỉ là điều chỉnh phương án tổ chức thực hiện kiểm toán mà quy trình kiểm toán cũng phải xem xét để điều chỉnh.
Ví dụ trước kia, thời gian từ khi kết thúc kiểm toán đến khi phát hành báo cáo kiểm toán thì có một khoảng thời gian khá dài để các Vụ tham mưu có thể thẩm tra, thẩm định, kiểm soát, đánh giá và thực hiện các bước theo quy trình. Bây giờ, với điều kiện thời gian như vậy thì rõ ràng, không chỉ là khâu chuẩn bị để tổ chức thực hiện kiểm toán ở giai đoạn trước, mà ngay cả giai đoạn để hoàn thành phát hành báo cáo kiểm toán cũng cần phải điều chỉnh.
Thứ hai, đúng như ông Lương đã trình bày, theo quy định của Luật, các đơn vị dự toán cấp I ở Trung ương và UBND các tỉnh bắt buộc phải gửi báo cáo, nộp báo cáo để chuyển cho KTNN trước ngày 05/7 của năm sau. Còn Bộ Tài chính thì sẽ phải có trách nhiệm tổng hợp và gửi báo cáo quyết toán NSNN trước ngày 15/8. Chính phủ thì có trách nhiệm gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét trước khi trình Quốc hội, tức là trước 20/9 của năm ngân sách sau.
Rõ ràng, các mốc thời gian như vậy thì cũng đòi hỏi KTNN phải làm sao đảm bảo đáp ứng được, cung cấp đủ các báo cáo kiểm toán quyết toán ngân sách cho các cơ quan có liên quan để phục vụ cho quá trình thực hiện. Điều này cũng đặt ra cho KTNN, ngoài việc điều chỉnh phương án tổ chức thực hiện, phải có những giải pháp rất quan trọng trong việc điều phối về nguồn lực, nhân lực, về mặt thời gian, rồi các phương án làm sao để cho nó khớp nối, đồng bộ, kịp thời.
Điều kiện bây giờ đặt ra rất nhiều yêu cầu quan trọng như ông Lương vừa trình bày thì chắc chắn KTNN cũng cần phải cân đối rất nhiều nội dung. Tôi thấy cần phải quan tâm thêm nữa là vấn đề phối hợp với các đơn vị được kiểm toán trong quá trình cung cấp, xử lý thông tin kịp thời, giúp cho việc triển khai thực hiện kiểm toán, phát hành báo cáo kiểm toán và cung cấp cho cơ quan sử dụng báo cáo kiểm toán quyết toán ngân sách đúng hạn, để thực hiện một cách nghiêm túc quy định của Luật NSNN cũng như Luật KTNN.
Báo Kiểm toán sẽ tiếp tục cập nhật thông tin về Tọa đàm...
