Đây là nhận định của Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) đưa ra tại Hội thảo công bố “Báo cáo Kinh tế thường niên Việt Nam 2021: Định vị lại Việt Nam trong bối cảnh biến động toàn cầu”. Hội thảo do VEPR phối hợp với Viện Friedrich Naumann Foundation (FNF) tổ chức theo hình thức trực tuyến vào ngày 29/7.
 |
| Quang cảnh Hội thảo. Ảnh: D.THIỆN |
Tăng trưởng GDP có thể giảm từ 1 - 1,5%
Phân tích về tình hình kinh tế Việt Nam trong bối cảnh hiện nay, PGS. TS Nguyễn Anh Thu - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội, Viện trưởng VEPR cho rằng, động lực cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2021 được dự báo tiếp tục đến từ xuất khẩu và đầu tư công.
Cụ thể, với việc dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tiếp tục đổ vào Việt Nam (mặc dù có chậm lại do tác động của đại dịch) thì xuất khẩu của khu vực này vẫn đóng vai trò quan trọng nhất cho tăng trưởng của nền kinh tế trong năm nay và nhiều năm tới. Tuy nhiên, tốc độ tăng xuất khẩu sẽ phụ thuộc nhiều vào sự hồi phục của kinh tế thế giới và xuất khẩu của những mặt hàng truyền thống vốn chịu ảnh hưởng nặng nề trong năm qua.
Trong khi đó, đóng góp trực tiếp của đầu tư công vào tăng trưởng sẽ không cao như năm 2020 do hạn hẹp về nguồn lực tài khóa.
Đồng thời, theo PGS.TS Phạm Thế Anh - chuyên gia VEPR đóng góp từ đầu tư tư nhân vào tăng trưởng dự báo cũng không nhiều, bởi sự mở rộng tiền tệ hay hạ lãi suất chủ yếu có vai trò giúp hạ gánh nặng nợ lãi của các khoản vay hiện tại cho các doanh nghiệp (DN), hơn là thúc đẩy các khoản vay mới để mở rộng sản xuất, đầu tư. Một khi khả năng kiểm soát đại dịch chưa chắc chắn, niềm tin chưa quay trở lại thì đầu tư của các DN sẽ khó tăng mạnh ngay cả khi lãi suất có thực sự giảm. Cùng với đó, nhiều ngành dịch vụ dự kiến chưa thể hồi phục trong năm 2021.
“Với diễn biến phức tạp của tình hình dịch bệnh hiện nay, đặc biệt, các đợt tái bùng phát dịch bệnh có thể khiến nhiều hoạt động sản xuất và tiêu dùng bị ngưng trệ, chúng tôi hạ dự báo tăng trưởng kinh tế năm 2021 xuống 1 - 1,5 điểm phần trăm so với dự báo đưa ra hồi quý I, trong khi môi trường kinh tế vĩ mô được dự báo vẫn tiếp tục được duy trì ổn định” - PGS.TS Phạm Thế Anh nhấn mạnh.
Cần sớm thiết kế gói chính sách kích thích kinh tế mới
Trên cơ sở đánh giá những rủi ro và thuận lợi ở trong nước, các chuyên gia VEPR cho rằng, với kịch bản lạc quan nhất, dịch bệnh giả định được kiểm soát nhanh hơn, ngay trong tháng 8 tới, việc tiêm vắc-xin phòng Covid-19 được đẩy nhanh và đạt miễn dịch cộng đồng vào cuối quý I/2022, kinh tế vĩ mô duy trì ổn định, thì tăng trưởng kinh tế cả năm được dự báo ở mức 5,4 - 6,1%.
Trong kịch bản cơ sở (nhiều khả năng xảy ra nhất), giả định rằng dịch bệnh sẽ được kiểm soát vào cuối quý III/2021, tăng trưởng kinh tế cả năm được dự báo ở mức 4,5 - 5,1%.
Với kịch bản xấu nhất, dịch bệnh giả định chưa thể được kiểm soát và các hoạt động kinh tế chưa thể trở lại bình thường cho tới quý IV/2021, khi đó, kinh tế Việt Nam năm 2021 chỉ có thể tăng trưởng từ 3,5 - 4,0%.
Từ những kịch bản dự báo đó, PGS.TS Nguyễn Anh Thu đã đưa ra một số khuyến nghị chính sách cho Việt Nam trong bối cảnh hiện nay.
 |
| PGS.TSNguyễn Anh Thu - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội, Viện trưởng VEPR. Ảnh: D.THIỆN |
Trước hết, cần nỗ lực thực hiện đồng bộ các biện pháp khống chế dịch bệnh, tổ chức tiêm vắc-xin phòng Covid-19 nhanh, hiệu quả cho cả khối DN sản xuất kinh doanh và đối tượng hộ kinh doanh đang chịu nhiều ảnh hưởng bởi việc giãn cách xã hội.
Thứ hai, do nguồn lực tài khóa hạn hẹp, các chính sách hỗ trợ DN và người dân cần phải đúng trọng tâm, tiết kiệm và đúng đối tượng.
Mặt khác, cần sớm thiết kế gói chính sách kích thích và phục hồi sản xuất chung cho các loại hình DN và hộ kinh doanh; các chính sách hỗ trợ, bảo lãnh tín dụng, đặc biệt là với các DN vừa và nhỏ, siêu nhỏ và các hộ kinh doanh sau khi dịch bệnh đã cơ bản được khống chế. Tất cả các biện pháp hỗ trợ về thuế thu nhập hay chi tiêu hàng xa xỉ nên được xóa bỏ.
Bên cạnh đó, đầu tư công chỉ nên tập trung và đẩy nhanh vào các dự án trọng điểm quốc gia đã có kế hoạch. Mặt khác, cần triệt để tiết kiệm chi thường xuyên trong bối cảnh dịch Covid-19 vẫn là một ẩn số, tương lai của nền kinh tế vẫn còn bất định.
Song song với đó, chính sách tiền tệ cần lưu ý đặc biệt đối với việc kiểm soát tăng trưởng cung tiền và định hướng dòng tín dụng vào khu vực sản xuất. Mặt khác, trong bối cảnh các thị trường chứng khoán và bất động sản "nóng" như hiện nay, việc kiểm soát dòng tín dụng vào các thị trường này cũng cần được lưu ý bên cạnh vấn đề nợ xấu./.
DIỆU THIỆN
