Xây dựng môi trường làm việc không khói thuốc: Từ nhận thức đến hành động

Lợi ích rõ ràng của môi trường làm việc không khói thuốc

Môi trường làm việc không khói thuốc không chỉ thể hiện sự văn minh mà còn mang ý nghĩa bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Hút thuốc lá vẫn đang là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong trên toàn cầu. Không chỉ người hút chủ động chịu tác hại, những người xung quanh cũng bị ảnh hưởng nặng nề bởi khói thuốc thụ động. Theo Tổ chức Lao động Quốc tế, mỗi năm có khoảng 200.000 lao động tử vong do hít phải khói thuốc tại nơi làm việc. Con số này cho thấy mức độ nguy hiểm của khói thuốc trong môi trường công sở, đặc biệt là các không gian kín.

Tại Lâm Đồng, Sở Y tế đã nhấn mạnh tính cấp thiết của môi trường làm việc không khói thuốc qua hoạt động tập huấn dành cho cán bộ các sở, ngành. Theo Thầy thuốc Ưu tú Trần Ngọc Trung, người không hút thuốc nhưng làm việc trong môi trường có khói thuốc có thể hít vào lượng khói tương đương 5 điếu thuốc mỗi ngày. Điều này đồng nghĩa nhiều người đang trở thành nạn nhân thụ động của thuốc lá ngay tại nơi làm việc mà họ không hề hay biết.

Những tác động của thuốc lá lan tỏa lên toàn bộ cơ thể. Người hút thuốc chủ động hay thụ động đều đối mặt với nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, hô hấp và ung thư. Bỏ thuốc là biện pháp hiệu quả nhất để giảm nguy cơ tử vong, và lợi ích đến gần như ngay lập tức. Chỉ sau 20 phút, cơ thể đã ghi nhận những thay đổi tích cực. Bỏ thuốc trước 40 tuổi giúp giảm đến 90% nguy cơ tử vong. Trong bối cảnh Việt Nam vẫn nằm trong nhóm 15 quốc gia có tỷ lệ nam giới hút thuốc cao nhất thế giới, việc xây dựng môi trường làm việc không khói thuốc có ý nghĩa thiết thực trong việc giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá và hỗ trợ người từ bỏ thói quen này.

Tăng cường xây dựng nơi làm việc không khói thuốc tại cơ quan, đơn vị

Sở Y tế Lâm Đồng đã tổ chức lớp tập huấn hướng dẫn xây dựng môi trường làm việc không khói thuốc nhằm triển khai đồng bộ tại các cơ quan, đơn vị trong tỉnh. Theo bà Trương Thị Hợp - Phó khoa phụ trách Khoa Truyền thông – Giáo dục sức khỏe - việc thiết lập môi trường không khói thuốc nhằm bảo đảm quyền được hít thở không khí trong lành cho người không hút thuốc và giảm tỷ lệ mắc bệnh do thuốc lá.

Các tiêu chí đánh giá môi trường làm việc không khói thuốc được quy định rất cụ thể, bao gồm việc niêm yết quy định cấm hút thuốc ở những nơi nhiều người qua lại; treo biển báo tại phòng họp, phòng làm việc, nhà ăn, hành lang, cầu thang; tổ chức các hoạt động truyền thông về tác hại của thuốc lá; không mua bán hay quảng cáo sản phẩm thuốc lá trong khuôn viên cơ quan; không đặt gạt tàn, bật lửa trong phòng làm việc và tuyệt đối không nhận tài trợ từ bất kỳ tổ chức liên quan đến ngành thuốc lá.

Để triển khai hiệu quả, cơ quan phải thành lập ban chỉ đạo, khảo sát thực trạng và xây dựng nội quy, kế hoạch hành động. Các hoạt động hỗ trợ bỏ thuốc, nhắc nhở, truyền thông cũng cần được triển khai đồng bộ, tạo thói quen tuân thủ quy định tại nơi làm việc.

Tại Đồng Nai, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch 181/KH-UBND thực hiện Chiến lược quốc gia phòng, chống tác hại thuốc lá đến năm 2030. Mục tiêu của kế hoạch là giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá, hạn chế tiếp xúc thụ động và ngăn ngừa sự lan rộng của các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha. Giai đoạn 2025 - 2030 đặt ra các mục tiêu cụ thể như giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở nam giới xuống dưới 39% vào năm 2025 và tiếp tục xuống dưới 36% vào năm 2030. Đồng thời, tỷ lệ tiếp xúc thụ động tại nhà hàng, quán bar và cà phê phải giảm mạnh theo từng giai đoạn.

Các địa điểm cấm hút thuốc được quy định rõ ràng, bao gồm cơ sở y tế, cơ sở giáo dục, nơi làm việc trong nhà và các khu vực công cộng. Tất cả phải có biển “Cấm hút thuốc lá” gắn tại vị trí dễ nhìn, không có gạt tàn hay tàn thuốc. Cùng với đó, các sở, ngành như Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Sở Công Thương, Sở Giáo dục - Đào tạo, Công an tỉnh được giao nhiệm vụ phối hợp thực thi kế hoạch, từ tuyên truyền, kiểm tra đến xử lý vi phạm.

Việc yêu cầu các đơn vị báo cáo kết quả hằng năm thể hiện quyết tâm của tỉnh trong việc giám sát, duy trì và nâng cao hiệu quả thực hiện kế hoạch. Quyết định thay thế các kế hoạch trước đó cho thấy sự liên tục trong chính sách và mục tiêu nhất quán của địa phương đối với công tác phòng, chống tác hại thuốc lá.

Lan tỏa mô hình nơi làm việc xanh - sạch - không khói thuốc

Không chỉ cơ quan y tế, các sở, ngành khác tại Đồng Nai cũng đang triển khai xây dựng môi trường làm việc không khói thuốc, trong đó Sở Dân tộc và Tôn giáo là đơn vị tiêu biểu. Thực hiện Chiến lược quốc gia và Kế hoạch 181/KH-UBND, Sở đã chủ động tuyên truyền sâu rộng về tác hại của thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các sản phẩm thuốc lá mới. Công tác phổ biến được lồng ghép vào sinh hoạt chính trị đầu tuần, đăng tải qua website, fanpage, zalo OA và gắn với quy chế văn hóa công sở. Việc đưa tiêu chí không hút thuốc vào đánh giá thi đua góp phần nâng cao ý thức, khuyến khích cán bộ, công chức, đảng viên tự giác chấp hành.

Sở còn lồng ghép tuyên truyền đến các chức sắc, nhà tu hành, tín đồ tôn giáo và người dân trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số, lan tỏa thông điệp về môi trường không khói thuốc ra cộng đồng. Sự vào cuộc này giúp từng bước giảm tỷ lệ tiếp xúc thụ động và hạn chế sự lan rộng của thuốc lá điện tử trong giới trẻ.

Với tinh thần gương mẫu và sự đồng lòng của cán bộ, công chức, Sở Dân tộc và Tôn giáo Đồng Nai đang xây dựng hình ảnh môi trường làm việc xanh, sạch và không khói thuốc. Nỗ lực này không chỉ bảo vệ sức khỏe cộng đồng mà còn góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu chương trình phòng, chống tác hại thuốc lá giai đoạn 2025-2030./.