Bước tiến đưa Việt Nam chuẩn hóa xét nghiệm thế giới
Viêm gan siêu vi D (HDV) là loại virus nguy hiểm, chỉ tấn công ở người đã nhiễm viêm gan B. Khi hai loại virus này “đi chung”, tốc độ tiến triển xơ gan và ung thư gan tăng nhanh gấp 2 - 3 lần. Hiện Việt Nam có khoảng 10 triệu người bị viêm gan B. Tuy nhiên, hầu hết người bệnh chưa từng được tầm soát viêm gan siêu vi D, dẫn tới thiếu dữ liệu quan trọng để quản lý chặt chẽ các ca bệnh đồng nhiễm cả 2 loại virus nhằm phòng ngừa diễn tiến nhanh tới xơ gan, ung thư gan, nâng cao năng lực điều trị bệnh gan ở Việt Nam.
Nghiên cứu HEP-D là tên dự án nghiên cứu chung giữa các nhà khoa học của Viện Nghiên cứu Tâm Anh thuộc Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh và Viện Nghiên cứu Vi sinh và Chống dịch Stanford. Đây là nghiên cứu đầu tiên với quy mô lớn nhất từ trước đến nay tại Việt Nam về viêm gan D. Hợp tác này góp phần giúp bác sĩ Việt Nam nâng cao năng lực chẩn đoán và điều trị tốt hơn, giúp hàng triệu người bệnh đang nhiễm viêm gan siêu vi B kèm mắc viêm gan siêu vi D phòng ngừa diễn tiến nhanh tới xơ gan, ung thư gan.
Nghiên cứu sẽ được triển khai tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM và Bệnh viện Bạch Mai từ tháng 11/2025 đến tháng 7/2026, nhằm giúp những người bệnh đồng mắc viêm gan B - D thêm cơ hội phát hiện sớm, chủ động ngăn chặn xơ gan - ung thư gan hiệu quả hơn. Nghiên cứu còn đặt nền móng cho các chương trình thúc đẩy nghiên cứu và đưa ra phác đồ, thuốc điều trị viêm gan D trong tương lai gần, tăng cơ hội cho người bệnh Việt Nam tiếp cận các loại thuốc điều trị mới; nâng cấp năng lực chẩn đoán và điều trị các bệnh viêm gan nói chung theo chuẩn quốc tế của hệ thống bệnh viện trong nước.
Để nghiên cứu HEP-D theo chuẩn quốc tế, Viện Nghiên cứu Vi sinh và Chống dịch Stanford (Hoa Kỳ) đã tiếp nhận và trực tiếp đào tạo về kỹ thuật xét nghiệm viêm gan siêu vi D theo “tiêu chuẩn Stanford” cho đội ngũ bác sĩ, kỹ thuật viên của Trung tâm Xét nghiệm, Viện Nghiên cứu Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.
Bác sĩ Phương Lễ Trí - Giám đốc Điều hành Viện Nghiên cứu Tâm Anh - cho biết, xét nghiệm viêm gan D hiện nay đòi hỏi kỹ thuật phức tạp hơn các xét nghiệm viêm gan B thông thường. Do đó, ngay sau khi ký kết hợp tác với Viện Nghiên cứu Vi sinh và Chống dịch Stanford, Viện Nghiên cứu Tâm Anh và Hệ thống BVĐK Tâm Anh đã đầu tư đồng bộ hệ thống trang thiết bị xét nghiệm virus viêm gan siêu vi D chuyên dụng hiện đại trị giá hàng chục tỷ đồng phục vụ cho nghiên cứu này. “Nghiên cứu HEP-D của Viện Nghiên cứu Tâm Anh áp dụng chuẩn xét nghiệm quốc tế, thiết bị và quy trình đồng bộ, nhằm đảm bảo dữ liệu đủ độ tin cậy để thẩm định, so sánh với các nghiên cứu lớn trên thế giới”, bác sĩ Trí cho biết.
Với năng lực dẫn đầu về xét nghiệm, phân tích chuyên sâu, Tâm Anh hướng tới trở thành trung tâm tiếp nhận và xử lý bệnh phẩm cho bệnh nhân viêm gan D khu vực và quốc tế với quy mô lớn, độ chính xác cao và chi phí thấp hơn nhiều lần so với các trung tâm ở nước ngoài.
Chính thức tiếp nhận đăng ký tham gia từ người bệnh
Để triển khai nghiên cứu này, Viện Nghiên cứu Tâm Anh tài trợ toàn bộ cho gần 2.500 ca xét nghiệm đầu tiên nhằm động viên người bệnh viêm gan B thực hiện xét nghiệm, đánh giá nguy cơ đồng nhiễm để từ đó có các chiến lược, kế hoạch kiểm soát viêm gan hiệu quả, an toàn và duy trì sức khỏe lâu dài cho bản thân và sự an toàn cho cộng đồng.
Bác sĩ Phương Lễ Trí cho hay: “Nghiên cứu HEP-D do Viện Nghiên cứu Tâm Anh triển khai sẽ thu nhận bệnh nhân từ 16 tuổi trở lên đã được chẩn đoán viêm gan B mạn tính. Người tham gia chỉ cần đến thăm khám một lần duy nhất và được làm xét nghiệm máu để phát hiện có nhiễm virus viêm gan D hay không. Toàn bộ chi phí xét nghiệm nằm trong phạm vi nghiên cứu sẽ được miễn phí. Đồng thời người tham gia sẽ được hỗ trợ một phần chi phí đi lại. Việc tham gia hoàn toàn tự nguyện, bệnh nhân có thể rút lui bất kỳ lúc nào mà không ảnh hưởng đến quá trình khám và điều trị thông thường của họ”.
Theo đó, từ ngày 25/11, 3 bệnh viện tham gia triển khai nghiên cứu (Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM và Bệnh viện Bạch Mai) sẽ bắt đầu thu tuyển bệnh nhân. Bác sĩ tại 3 bệnh viện này sẽ đánh giá sự phù hợp và tư vấn tham gia nghiên cứu.
Bác sĩ Phương Lễ Trí nhấn mạnh: “Nếu không biết bệnh nhân có viêm gan D hay không, chúng ta sẽ thiếu thông tin quan trọng để đánh giá và phân tầng nguy cơ tiến triển bệnh. Từ đó kế hoạch theo dõi và điều trị sẽ không thể được xây dựng một cách hiệu quả. Nghiên cứu HEP-D giúp bệnh nhân viêm gan B nhận diện đầy đủ nguy cơ nhiễm virus viêm gan D, qua đó tăng cường sự chủ động trong theo dõi và bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình. Đây không chỉ là khảo sát khoa học mà còn nhằm thúc đẩy sự quan tâm của cộng đồng đối với bệnh gan - một gánh nặng ngày càng gia tăng tại Việt Nam.
HEP-D cũng mở ra cơ hội xây dựng bức tranh toàn cảnh về nhiễm viêm gan D trên người bệnh viêm gan B mạn tính tại Việt Nam; giúp bác sĩ phân tầng nguy cơ, lập kế hoạch quản lý theo dõi bệnh dài hạn và hỗ trợ chiến lược y tế quốc gia. Người tham gia được xét nghiệm miễn phí, biết rõ tình trạng sức khỏe, cũng như nguy cơ của mình. Kết quả tầm soát cũng giúp bác sĩ tối ưu hóa quá trình điều trị viêm gan B hiện tại, nâng cao hiệu quả chăm sóc và chất lượng sống.
