Áp dụng chính sách tài khóa mở rộng để hỗ trợ nền kinh tế phục hồi

                

Nguồn:WB

Quý III/2021, GDP giảm sâu, thiếu việc làm và thất nghiệp gia tăng

Báo cáo cập nhật tình hình kinh tế vĩ mô tháng 10/2021 của WB cho biết, sau khi đạt kết quả tốt trong nửa đầu năm, GDP quý III suy giảm 6,2% so cùng kỳ năm trước, ghi dấu mức giảm lớn nhất kể từ khi Việt Nam tính toán và công bố dữ liệu GDP theo quý.

Ngành dịch vụ bị ảnh hưởng nặng nề nhất do nhạy cảm với các biện pháp giãn cách xã hội, giảm đến 9,3% so cùng kỳ năm trước, đóng góp 60% trong tổng mức giảm GDP.

Ngành công nghiệp cũng bị ảnh hưởng trầm trọng, giảm 5% so cùng kỳ năm trước khi các trung tâm công nghiệp chế biến, chế tạo ở khu vực phía Nam phải đóng cửa để kiềm chế dịch lây lan. Ngược lại, ngành nông nghiệp vẫn đạt kết quả tương đối vững, tăng trưởng 1% so cùng kỳ năm trước.

Với việc GDP giảm sâu trong quý III và phụ thuộc vào mức độ mạnh mẽ của quá trình phục hồi kinh tế trong quý IV/2021, ước tính, GDP năm 2021 tăng trưởng với tốc độ từ 2 - 2,5%, thấp hơn đáng kể so với dự báo 4,8% mà WB đưa ra hồi tháng 8/2021.
                

Nguồn:WB

Theo Báo cáo của WB, tỷ lệ tham gia lực lượng lao động trong quý III giảm 2,6 điểm phần trăm so với quý II/2021. Tỷ lệ thất nghiệp và thiếu việc làm tăng lần lượt 1 điểm phần trăm và 1,8 điểm phần trăm trong cùng khoảng thời gian.

Mức lương thực tế bình quân tháng giảm 10,1% so quý trước và 12,1% so cùng kỳ năm trước - một bước lùi đáng kể trong quá trình phục hồi thu nhập bắt đầu từ quý III/2020. Diễn biến xấu đi của thị trường lao động phản ánh tác động bất lợi của đợt cách ly xã hội và cho thấy những khó khăn kinh tế mà nhiều hộ gia đình có thể đang phải gánh chịu.

Sản xuất công nghiệp và bán lẻ hàng hóa được cải thiện, vốn FDI tiếp tục gia tăng

Nhờ các biện pháp hạn chế đi lại được nới lỏng, chỉ số sản xuất công nghiệp tháng 9 tăng 4,9% so với tháng trước nhưng vẫn thấp hơn 5,5% so với cách đó một năm. Kết quả sản xuất tiếp tục không đồng đều giữa các vùng miền trên cả nước.
                

Nguồn:WB

Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 6,5% so tháng trước, đây là lần tăng đầu tiên sau 4 tháng giảm liên tiếp. Tuy nhiên, chỉ số này vẫn thấp hơn 28,4% so với một năm trước đó do vẫn còn nhiều hạn chế chưa được gỡ bỏ, đặc biệt ở Hà Nội và TP. HCM.

Trong tháng 9, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa giảm 0,6% so cùng kỳ năm trước, trong khi tăng trưởng nhập khẩu chững lại, chỉ đạt 9,5% so cùng kỳ năm trước. Chính vì vậy, đây là tháng đầu tiên có thặng dư thương mại kể từ tháng 4/2021.
                

Nguồn:WB

Vốn FDI đăng ký tháng 9/2021 tăng 26,1% so với tháng trước - một sự phục hồi mạnh mẽ trong bối cảnh khủng hoảng. Điều đó cho thấy các nhà đầu tư nước ngoài tiếp tục có lòng tin đối với nền kinh tế Việt Nam trong dài hạn. Về tổng thể, vốn FDI đăng ký đạt 22,1 tỷ USD trong 9 tháng năm 2021, tăng 4,4% so cùng kỳ năm trước.

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 9/2021 giảm 0,7% so tháng trước. So với năm trước, CPI tháng 9 tăng 2,1%, thấp hơn so với tháng 8 (tăng 2,8%) và thấp hơn nhiều so với mục tiêu lạm phát 4%.

Cầu tín dụng suy yếu, bội chi lớn nhất từ đầu năm

Tăng trưởng tín dụng trong tháng 9 giảm còn 13,3% (từ mức 14,9% trong tháng 8) do nhu cầu tín dụng suy yếu bởi các hoạt động kinh tế chững lại. Tuy nhiên, tốc độ tăng này vẫn tương đương so với tốc độ trước đại dịch, phản ánh các ngân hàng tiếp tục cung cấp vốn vay ưu đãi và tái cơ cấu nợ để hỗ trợ các DN chịu ảnh hưởng bởi đợt dịch Covid-19 hiện nay.
                

Nguồn:WB

Trong 9 tháng năm 2021, ngân sách ghi nhận bội thu ở mức 46,6 nghìn tỷ đồng do tổng chi giảm 7,4% so cùng kỳ năm trước trong khi tổng thu tăng 10,5% so cùng kỳ năm trước nhờ kết quả thu khởi sắc trong nửa đầu năm. Ngược lại, ngân sách tháng 9 ghi nhận mức bội chi lớn nhất kể từ đầu năm, khi thu ngân sách giảm 21,7% so cùng kỳ năm trước.

Về chi ngân sách, sau khi giảm mạnh trong tháng 8, giải ngân vốn đầu tư công tăng 3,9% trong tháng 9 so cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, mặc dù phải tăng chi để kiểm soát đợt dịch lần thứ tư và hỗ trợ thu nhập cho các hộ gia đình nhưng chi thường xuyên tháng 8 vẫn giảm 3,6% so cùng kỳ năm trước và 12,7% trong tháng 9 so cùng kỳ năm trước.

Theo WB, việc nối lại các hoạt động kinh tế sau giai đoạn cách ly xã hội kéo dài đang phải đối mặt với một số trở ngại. Tái khởi động các nhà máy sản xuất và DN dịch vụ có thể gặp phải vấn đề thiếu hụt lao động và sản phẩm. Vì vậy, tháo gỡ những nút thắt về logistics, tiếp tục xét nghiệm và tiêm chủng, khuyến khích dịch chuyển lao động cần được ưu tiên.

Các cấp có thẩm quyền cũng nên áp dụng chính sách tài khóa mở rộng và sử dụng các công cụ tài khóa khác nhau trong khả năng để hỗ trợ nền kinh tế phục hồi. Trong đó, nên giảm sự cứng nhắc về thủ tục trong công tác thực hiện chi thường xuyên, đẩy nhanh tiến độ triển khai thực hiện các dự án đầu tư công.

Đặc biệt, các chính sách hỗ trợ cần mở rộng phạm vi đối tượng thụ hưởng đến các hộ gia đình cũng như lao động chính thức và phi chính thức; tiếp tục hỗ trợ tài chính cho các DN để tái khởi động các hoạt động kinh doanh sau một thời kỳ dài đóng cửa, đặc biệt trong ngành dịch vụ du lịch, ăn uống và lưu trú./.