Cần cân nhắc kỹ lưỡng khi rút bảo hiểm xã hội một lần

 Khoản 1 Điều 8 Nghị định số 115/2015/NĐ-CP quy định 4 trường hợp được rút BHXH một lần đối với người lao động là công dân Việt Nam tham gia BHXH bắt buộc và người đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.

Trường hợp thứ nhất, người lao động đủ tuổi hưởng lương hưu theo quy định tại các Khoản 1, 2 và 4 Điều 54 của Luật Bảo hiểm xã hội mà chưa đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội hoặc theo quy định tại Khoản 3 Điều 54 của Luật Bảo hiểm xã hội mà chưa đủ 15 năm đóng bảo hiểm xã hội và không tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện;

Trường hợp thứ 2, người lao động sau một năm nghỉ việc mà chưa đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội và không tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội;

Trường hợp thứ 3, người lao động ra nước ngoài để định cư;

Trường hợp thứ 4, người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế;

(Trích Nghị định số 115/2015/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật BHXH về BHXH bắt buộc ban hành ngày 11/11/2015).

Những thiệt thòi của người lao động khi rút BHXH một lần

Thực tế, việc làm này có thể giúp người lao động giải quyết được những khó khăn tài chính trước mắt, song cũng để lại hệ lụy lâu dài đó là khi hết tuổi lao động thì sẽ không có lương hưu. Vì vậy, người lao động nên cân nhắc khi rút bảo hiểm xã hội một lần.

Nhiều người lao động bày tỏ sự tiếc nuối khi đối diện với hoàn cảnh về già không có lương hưu, phải bươn chải kiếm sống và phụ thuộc vào con cháu. Các quyền lợi của người lao động sẽ bị hạn chế hơn rất nhiều so với hưởng lương hưu nếu rút bảo hiểm xã hội một lần.

Bà Nguyễn Thị Chung ở Lãng Yên, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội rút BHXH một lần để giải quyết công việc gia đình. Hệ quả là đến nay, dù đã hơn 70 tuổi nhưng bà Chung vẫn phải bán hàng ăn tại nhà riêng và cần con gái hỗ trợ thay vì được nghỉ ngơi như nhiều người cùng độ tuổi.

Theo BHXH Việt Nam, khi lựa chọn hưởng BHXH một lần, các quyền lợi của người lao động sẽ bị hạn chế hơn rất nhiều so với hưởng lương hưu.

Thứ nhất, người lao động không còn trong hệ thống BHXH được Nhà nước bảo hộ, mất cơ hội được hưởng lương hưu hằng tháng – nguồn thu nhập ổn định, hữu ích khi về già.

Thứ hai, người lao động mất đi cơ hội được cấp thẻ BHYT miễn phí trong suốt thời gian hưởng lương hưu để hưởng các quyền lợi về khám chữa bệnh BHYT, chăm sóc sức khỏe khi tuổi già, độ tuổi dễ gặp bất trắc về sức khỏe nhất của mỗi người.

Thứ ba, thân nhân của người lao động không được hưởng chế độ tử tuất khi không may người lao động qua đời. Bởi nếu người đang hưởng lương hưu không may qua đời thì người lo mai táng sẽ được nhận một lần trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng người hưởng lương hưu qua đời và thân nhân được hưởng trợ cấp tử tuất hằng tháng hoặc một lần.

Thứ tư, số tiền người lao động nhận BHXH một lần thiệt hơn so với số tiền đã đóng vào quỹ BHXH. Theo quy định hiện hành, tổng mức đóng BHXH vào quỹ hưu trí, tử tuất là 22% mức tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH của người lao động.

Trong đó, người lao động đóng 8% và người sử dụng lao động đóng 14%, tổng mức đóng vào quỹ BHXH hằng năm bằng 2,64 tháng lương. Nếu người lao động hưởng BHXH một lần thì mức hưởng mỗi năm đóng BHXH chỉ bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014 và bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi.
Như vậy, nếu lĩnh BHXH một lần, người lao động sẽ mất đi khoảng 1,14 tháng lương đối với mỗi năm đóng BHXH trước năm 2014 và khoảng 0,64 tháng lương đối với mỗi năm đóng BHXH sau năm 2014.

Thứ năm, khi không rút BHXH một lần, khoản tiền đóng vào quỹ BHXH là "của để dành" quý giá của người lao động, nó không mất đi mà ngược lại vẫn được cơ quan BHXH quản lý và đầu tư tăng trưởng.

Phải cân nhắc kỹ lưỡng khi rút BHXH một lần

Việc quyết định có nên rút bảo hiểm xã hội một lần hay không là một vấn đề quan trọng, đòi hỏi người lao động phải cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên nhiều yếu tố như:

Tuổi tác: Nếu còn trẻ, việc rút bảo hiểm xã hội một lần có thể ảnh hưởng đến cuộc sống sau này.

Kế hoạch tài chính: Cần đánh giá kỹ lưỡng về nhu cầu sử dụng số tiền này và khả năng tài chính trong tương lai.

Điều kiện sức khỏe: Việc có một khoản bảo hiểm xã hội để đối phó với các rủi ro về sức khỏe là rất cần thiết.

Theo BHXH Việt Nam, để tránh phải rút BHXH một lần do những khó khăn trước mắt (do mất việc làm, giảm sút thu nhập gây nên) người lao động hoàn toàn có thể bảo lưu thời gian đóng BHXH.

Khi có điều kiện, người lao động có thể tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc hoặc tham gia BHXH tự nguyện (mọi người tham gia BHXH tự nguyện đều được Nhà nước hỗ trợ một phần kinh phí, với các mức hỗ trợ 10%-25%-30% tính trên chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn với 3 nhóm đối tượng khác nhau).

Đặc biệt, tại dự thảo Luật BHXH (sửa đổi), các cơ quan chức năng đề xuất còn bổ sung nhiều chính sách hấp dẫn nhằm khuyến khích người lao động bảo lưu, tích lũy thời gian đóng BHXH để được hưởng lương hưu, thay vì nhận BHXH một lần. Đó là điều kiện hưởng lương hưu giảm từ 20 năm đóng BHXH, xuống 15 năm. Người lao động sau một năm nghỉ việc không nhận BHXH một lần, mà tiếp tục bảo lưu thời gian đóng thì được hưởng BHYT do Quỹ BHXH đóng. Người lao động trong thời gian bị mất việc chưa có việc làm còn được hưởng chính sách hỗ trợ về tín dụng nhằm giải quyết khó khăn tài chính trước mắt của người lao động…

Có thể nhận thấy, dù theo các quy định của pháp luật hiện hành hay theo những đề xuất mới tại Luật BHXH, thì việc hưởng lương hưu có nhiều lợi ích hơn nhận tiền một lần. Do đó, người lao động nên cân nhắc kỹ lưỡng, đừng vội vàng rút về khoản tích lũy an sinh.