Chiều 10/3, tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đánh giá tổng thể tình hình thực hiện Nghị quyết 66/2013/QH13 đến năm 2020-2021 và kế hoạch triển khai Dự án đường Hồ Chí Minh giai đoạn tiếp theo. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp.
Dự án chậm tiến độ, chưa rõ thời gian kết thúc
Dự án đường Hồ Chí Minh là Dự án quan trọng quốc gia, được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư theo Nghị quyết số 38/2004/QH11 năm 2004. Dự án có điểm đầu tại Pác Bó (Cao Bằng), điểm cuối tại Đất Mũi (Cà Mau), dài 3.183 km, tuyến chính dài 2.499 km, nhánh phía tây dài 684 km; đi qua 28 tỉnh, thành phố.
Dự án dự định sẽ thông tuyến vào năm 2010. Tuy nhiên, để phù hợp với nguồn lực và thực tế triển khai, năm 2013, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 66/2013/QH13 (Nghị quyết) để điều chỉnh một số nội dung và giải pháp nhằm tiếp tục thực hiện có hiệu quả chủ trương đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh.
 |
| Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: quochoi.vn |
Kết quả thực hiện, đối với phân kỳ đầu tư đến năm 2020, Dự án chưa đạt yêu cầu nối thông toàn tuyến từ Pác Bó (Cao Bằng) đến Đất Mũi (Cà Mau) với quy mô 2 làn xe. Theo Báo cáo của Chính phủ, đến hết năm 2020 còn 7 đoạn với tổng chiều dài khoảng 279 km chưa triển khai, trong đó mới cân đối bố trí vốn cho 3 đoạn với tổng chiều dài 108 km, dự kiến hoàn thành trong giai đoạn 2021-2025.
Đối với phân kỳ đầu tư sau năm 2020, đến năm 2021, Dự án đã được triển khai hoàn thành khoảng 2.362 km/2.744 km, đạt 86,1% và khoảng 258 km tuyến nhánh; đang thực hiện 211 km; chưa bố trí vốn để triển khai thực hiện 171 km. Dự án được triển khai rất chậm so với yêu cầu đặt ra. Trong 5 năm (2017-2021), chỉ triển khai được khoảng 8% tổng khối lượng.
Theo Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, tính đến thời điểm hiện tại, để nối thông toàn tuyến đường Hồ Chí Minh còn lại 171 km của 03 đoạn: Chợ Chu - Ngã ba Trung Sơn; Đoan Hùng - Chợ Bến và Rạch Sỏi - Bến Nhất - Gò Quao - Vĩnh Thuận, chưa bố trí vốn (tổng mức đầu tư khoảng 10.770 tỷ đồng) để triển khai thực hiện.
“Cho đến nay tiến độ triển khai Dự án đã chậm gần 02 năm so với yêu cầu hoàn thành các dự án thành phần và nối thông toàn tuyến với quy mô 02 làn xe theo quy định tại khoản 4 Điều 2 của Nghị quyết và chưa rõ thời gian kết thúc” - Cơ quan thẩm tra nêu rõ.
Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị Chính phủ xem xét, cân đối nguồn lực, bố trí nguồn vốn thích hợp và quyết tâm chỉ đạo hoàn thành các dự án thành phần còn lại trong giai đoạn 2021-2025.
Rà soát, đánh giá nhu cầu, hiệu quả đầu tư Dự án trong giai đoạn tiếp theo
Theo báo cáo của Chính phủ, tổng nhu cầu vốn để nối thông toàn tuyến đường Hồ Chí Minh (giai đoạn 2 làn xe) là 99.170 tỷ đồng. Đến năm 2020 đã bố trí 62.316 tỷ đồng, số vốn bố trí đủ để cơ bản hoàn thành các dự án. Giai đoạn 2021-2025, đã bố trí 11.791 tỷ đồng vốn NSNN. Nhu cầu vốn cần tiếp tục bố trí để đầu tư nối thông toàn tuyến theo quy mô tối thiểu 2 làn xe là khoảng 10.770 tỷ đồng.
 |
| Quang cảnh phiên họp. Ảnh: quochoi.vn |
Để đến năm 2025 hoàn thành đầu tư các đoạn Chợ Chu - Ngã ba Trung Sơn và Rạch Sỏi - Bến Nhất - Gò Quao - Vĩnh Thuận nhằm nối thông tuyến đường Hồ Chí Minh, Chính phủ đề nghị Quốc hội cho phép sớm sử dụng nguồn vốn dự phòng chung kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 để đầu tư 02 dự án này (83,5 km/tổng mức đầu tư 5.570 tỷ đồng). Đồng thời, cho phép chuyển đổi hình thức đầu tư các dự án trong giai đoạn tiếp theo thuộc đoạn Đoan Hùng - Chợ Bến sang hình thức đầu tư công.
Chính phủ cũng đề nghị Quốc hội giao Chính phủ triển khai cụ thể các dự án trong giai đoạn sau năm 2020 theo quy hoạch, phù hợp nhu cầu vận tải, khả năng cân đối nguồn lực và hiệu quả đầu tư. Tuy nhiên, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho rằng, dự kiến tổng nhu cầu vốn đầu tư trong giai đoạn này là rất lớn trong khi mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp giai đoạn này chưa được xác định rõ ràng cụ thể, cần được tiếp tục nghiên cứu, xem xét. Hơn nữa, kiến nghị này chưa phù hợp với khoản 5 Điều 3 Nghị quyết số 66/2013/QH13.
Thảo luận tại phiên họp, các ý kiến trong UBTVQH ghi nhận nỗ lực của Chính phủ và các cơ quan, đơn vị đã có nhiều cố gắng trong việc đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh. Đây là tuyến đường có ý nghĩa lịch sử hết sức quan trọng, to lớn liên quan đến việc phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng. Việc cơ bản hoàn thành dự án đã đóng góp phần quan trọng vào yêu cầu phát triển của đất nước, nhất là khu vực miền núi phía Bắc, miền Trung, Tây Nguyên và đồng bằng Nam Bộ.
Tuy nhiên, một số ý kiến đề nghị Chính phủ cần rút kinh nghiệm trong việc triển khai thực hiện Dự án, không đáp ứng tiến độ và yêu cầu theo Nghị quyết của Quốc hội vì đến nay vẫn chưa đạt được mục tiêu thông toàn tuyến với quy mô tối thiểu 2 làn xe. UBTVQH đề nghị, cần xem xét tổng thể các nguyên nhân chủ quan, khách quan về trách nhiệm của địa phương, của Trung ương để đánh giá một cách toàn diện việc thực hiện Dự án này.
Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, UBTVQH thống nhất trình Quốc hội xem xét, thảo luận và quyết định về Báo cáo tổng thể về việc thực hiện Nghị quyết 66 của Quốc hội tại Kỳ họp thứ 3 (tháng 5/2022).
 |
| Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải kết luận nội dung thảo luận. Ảnh: quochoi.vn |
Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ tiếp thu ý kiến thẩm tra, ý kiến tham gia của UBTVQH theo hướng chỉ thực hiện tiếp các đoạn tuyến đang dở dang để tổng kết, kết thúc dự án, thực hiện quyết toán dự án theo quy định. Đối với các đoạn tuyến còn lại, cần rà soát nhu cầu, hiệu quả đầu tư trong điều kiện nhiều tuyến đường đã và đang triển khai; sự phù hợp quy hoạch và khả năng cân đối ngân sách, khả năng huy động nguồn lực xã hội để thực hiện từng đoạn tuyến, đáp ứng yêu cầu phát triển của từng thời kỳ, báo cáo cấp có thẩm quyền quyết định để kết thúc dự án theo đúng mục tiêu ban đầu.
Trước mắt, Chính phủ cần rà soát, sắp xếp Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 và nguồn vốn đầu tư công bố trí cho Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế, hoàn thiện thủ tục hồ sơ và tập trung, không xé lẻ dự án; sớm đầu tư đoạn Chợ Chu – Ngã ba Trung Sơn và đoạn Rạch Sỏi - Bến Nhất - Gò Quao - Vĩnh Thuận, nhằm cơ bản hoàn thành Dự án. Bên cạnh đó, Chính phủ cần chú ý đến công tác bảo dưỡng, chống xuống cấp tại một số đoạn; các tồn tại, vướng mắc tồn đọng tại một số dự án thành phần đầu tư theo phương thức PPP./.
Đ. KHOA
