Những kết quả nổi bật
Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến, giảm nghèo bền vững không thể tách rời quá trình phát triển nông nghiệp sinh thái, xây dựng nông thôn hiện đại, hình thành lớp nông dân văn minh. Đó là giảm nghèo gắn với sử dụng hiệu quả tài nguyên, bảo vệ môi trường sống; gắn với đào tạo nghề, chuyển giao khoa học - công nghệ và mở rộng thị trường tiêu thụ nông sản.
“Chỉ khi người dân có sinh kế ổn định, môi trường sống an toàn và khả năng tiếp cận đầy đủ các dịch vụ xã hội cơ bản, thì mục tiêu ‘không để ai bị bỏ lại phía sau’ mới thực sự trở thành hiện thực” - Thứ trưởng khẳng định.
Cũng theo lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, giảm nghèo là trách nhiệm của Nhà nước, nhưng sẽ không thể thành công nếu thiếu sự chung tay của doanh nghiệp, các tổ chức xã hội, nhà hảo tâm và mỗi người dân. Mỗi sự sẻ chia, mỗi tấm lòng nhân ái, dù lớn hay nhỏ, đều góp phần thắp lên niềm tin, tiếp thêm động lực để những hoàn cảnh khó khăn có thêm nghị lực vươn lên trong cuộc sống.
Ông Phạm Hồng Đào - Phó Chánh Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo - cho biết, những kết quả đạt được trong giai đoạn 2021-2025 đã đưa Việt Nam trở thành điểm sáng tại khu vực châu Á về thực hiện giảm nghèo đa chiều, bao trùm và bền vững, được cộng đồng quốc tế ghi nhận.
Minh chứng không chỉ nằm ở những con số, như việc 19 xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo đã thoát nghèo, mà còn thể hiện rõ sự thay đổi trong tư duy của người dân.
“Nhiều địa phương ghi nhận các hộ nghèo chủ động làm đơn xin thoát nghèo, nhường quyền hỗ trợ cho những hoàn cảnh khó khăn hơn. Đây là chuyển biến rất đáng trân trọng” - ông Đào chia sẻ.
Bên cạnh đó, nhiều địa phương đã chủ động ban hành các chính sách đặc thù hỗ trợ nhóm không có khả năng lao động, như người cao tuổi không có lương hưu, thể hiện rõ tính nhân văn sâu sắc của tinh thần “không để ai bị bỏ lại phía sau”.
Tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều bình quân giảm 1,03%, tỷ lệ hộ nghèo tại các huyện nghèo bình quân giảm 6,70%, tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số bình quân giảm 4,45%. Có 19 xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo được thoát khỏi tình trạng nghèo, đặc biệt khó khăn đạt 35% và 3 huyện nghèo thoát nghèo nghèo đạt 30%. Các chỉ số đều đạt và vượt mục tiêu Quốc hội, Chính phủ giao.
Triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, tỉnh Lạng Sơn đã chủ động thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ và đạt được những kết quả tích cực trong giảm nghèo đa chiều.
Theo bà Trần Thanh Nhàn - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn, ngay từ đầu giai đoạn, tỉnh đã xác định giảm nghèo bền vững là nhiệm vụ chính trị quan trọng, cần sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ của cả hệ thống chính trị.
Trong giai đoạn 2021-2025, Lạng Sơn đã xây mới và sửa chữa 1.367 căn nhà cho hộ nghèo, hộ cận nghèo tại các huyện nghèo, góp phần giúp người dân an cư, ổn định cuộc sống. Cùng với đó, nhiều công trình hạ tầng thiết yếu như giao thông, thủy lợi, điện, trạm y tế, trường học tiếp tục được đầu tư, nâng cấp, tạo nền tảng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tại cơ sở.
Ở lĩnh vực đa dạng hóa sinh kế, tỉnh đã triển khai 249 mô hình giảm nghèo và 164 dự án hỗ trợ phát triển sản xuất, với hơn 8.400 hộ được thụ hưởng thông qua hỗ trợ giống cây trồng, vật nuôi, vật tư sản xuất và tập huấn chuyển giao khoa học - kỹ thuật.
“Việc gắn hỗ trợ sinh kế với chuyển giao kỹ thuật đã giúp người dân từng bước nâng cao năng lực sản xuất, tăng thu nhập một cách bền vững” - bà Trần Thanh Nhàn nhấn mạnh.
Nhờ các giải pháp đồng bộ, tỷ lệ hộ nghèo bình quân giai đoạn 2021-2024 của tỉnh giảm 2,95% mỗi năm, tỷ lệ nghèo đa chiều giảm 4,3%. Dự kiến đến hết năm 2025, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh sẽ còn dưới 3%, đạt mục tiêu đề ra và tạo tiền đề quan trọng cho giai đoạn tiếp theo.
Tập trung tháo gỡ vướng mắc, triển khai chương trình có trọng tâm, trọng điểm
Bên cạnh những kết quả đạt được, việc triển khai Chương trình vẫn gặp một số khó khăn, vướng mắc. Theo ông Phạm Hồng Đào, đó là tình trạng e ngại, né tránh, đùn đẩy trách nhiệm của một bộ phận cán bộ; sự chậm trễ trong ban hành văn bản hướng dẫn; việc ứng dụng công nghệ thông tin còn hạn chế. Đặc biệt, tâm lý trông chờ, ỷ lại vào Nhà nước vẫn còn tồn tại ở một bộ phận người dân vùng lõi nghèo.
Những nguyên nhân được chỉ ra là do ảnh hưởng của sáp nhập đơn vị hành chính; văn bản hướng dẫn ban hành chậm, phân bổ vốn chưa thực sự sát thực tế; công tác chỉ đạo điều hành ở một số nơi chưa quyết liệt, phối hợp chưa đồng bộ; năng lực tổ chức thực hiện và giám sát còn hạn chế, thiếu đào tạo chuyên sâu; tâm lý sợ sai, né tránh trách nhiệm còn phổ biến; người dân ở một số nơi còn thụ động, chưa phát huy vai trò chủ thể.
Theo đó, một số bài học kinh nghiệm được rút ra để nâng cao hiệu quả triển khai chương trình trong thời gian tới, đó là cần tăng cường vai trò lãnh đạo, chỉ đạo xuyên suốt từ trung ương đến cơ sở; cấp ủy, chính quyền và người đứng đầu phải trực tiếp, sâu sát, quyết liệt. Phối hợp chặt chẽ giữa các ngành, đoàn thể là nền tảng để huy động sức mạnh toàn dân. Lấy địa phương làm trung tâm, người dân làm chủ thể; phát huy tính tự quản cộng đồng.
Quản lý tinh gọn, phân cấp rõ, tránh áp đặt và chạy theo thành tích. Khuyến khích người dân tham gia từ đầu để bảo đảm hiệu quả và bền vững. Phân bổ nguồn lực có trọng tâm, tránh dàn trải, đầu tư manh mún. Đa dạng hóa nguồn lực, đẩy mạnh xã hội hóa, hợp tác công - tư; phát triển chuỗi giá trị sản xuất - chế biến - tiêu thụ gắn với ưu đãi về đất đai, tín dụng, bảo hiểm để thu hút đầu tư, nâng cao thu nhập.
Từ thực tiễn địa phương, ông Hoàng Văn Chiều - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lạng Sơn - cho rằng, bài học xuyên suốt là công tác lãnh đạo, chỉ đạo phải thống nhất, đồng bộ; đầu tư cho giảm nghèo cần có trọng tâm, trọng điểm, ưu tiên vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
“Đầu tư hạ tầng giao thông phải đi trước một bước, tạo nền tảng cho phát triển sản xuất, lưu thông hàng hóa và mở ra cơ hội thoát nghèo bền vững” - ông Chiều nói.
Ở góc độ giám sát xã hội, bà Vũ Thị Ngọc Loan - Phó Trưởng ban Tuyên giáo, Cơ quan Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, kiến nghị tăng cường chia sẻ dữ liệu hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo; đồng thời có cơ chế khuyến khích doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân tham gia các hoạt động an sinh xã hội./.
