Còn hạn chế, thiếu sót trong quản lý tài chính, tài sản công, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí tại Bộ Công Thương

Thực hiện chưa đầy đủ quy định về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí

Theo Kết luận thanh tra được Bộ Công Thương niêm yết công khai ngày 14/3/2025, Bộ Công Thương, các đơn vị được thanh tra đã ban hành một số quy chế, quy định, tiêu chuẩn, định mức về quản lý tài chính, tài sản công; chương trình, kế hoạch THTKCLP năm 2023. Tuy nhiên, Bộ chưa ban hành, chưa phân cấp thẩm quyền ban hành tiêu chuẩn, định mức sử dụng công trình sự nghiệp thuộc lĩnh vực y tế, giáo dục và đào tạo của đơn vị sự nghiệp công lập thuộc phạm vi quản lý của Bộ,

Qua thanh tra, Bộ Tài chính kết luận Bộ Công Thương không ban hành Chương trình THTKCLP năm 2023 và không chỉ đạo các đơn vị trực thuộc Bộ ban hành Chương trình THTKCLP năm 2023 của đơn vị mình.

Thông tin được Vụ Kế hoạch - Tài chính (Bộ Công Thương) cung cấp cho Đoàn Thanh tra cho thấy: năm 2023, Bộ Công Thương có 62 đơn vị hành chính, sự nghiệp trực thuộc Bộ, trong đó có 30 đơn vị không ban hành chương trình, kế hoạch THTKCLP năm 2023 và có 9 đơn vị không gửi báo cáo kết quả THTKCLP năm 2023 của đơn vị về Vụ KHTC.

Tính đến ngày 25/12/2024, Bộ Công Thương, Vụ KHTC chưa có văn bản đôn đốc, chấn chỉnh, xử lý đối với các đơn vị không ban hành chương trình, kế hoạch THTKCLP năm 2023, không báo cáo kết quả THTKCLP năm 2023 của đơn vị, chưa thực hiện đúng trách nhiệm được quy định tại khoản 5, Điều 69, Luật THTKCLP.

Cùng với đó, Bộ Công Thương báo cáo kết quả THTKCLP năm 2023, gửi Bộ Tài chính tại Văn bản số 2452/BCT-KHTC ngày 12/4/2024, chậm so với thời hạn quy định của Chính phủ.

Hơn nữa, trong Báo cáo kết quả THTKCLP năm 2023 của Bộ Công Thương không có nội dung đánh giá về hạn chế, thiếu sót và việc chấn chỉnh, xử lý đối với những đơn vị có hạn chế, thiếu sót trong việc ban hành, thực hiện chương trình THTKCLP năm 2023.

Một số đơn vị như Cục Công thương địa phương và Trường Đại học Điện lực không ban hành Chương trình THTKCLP năm 2023 của đơn vị. Trong khi đó, một số đơn vị (Trường Đại học Sao đỏ; Văn phòng Bộ Công Thương và Cục Công nghiệp…) có ban hành nhưng Kế hoạch lại có nhiều hạn chế, thiếu sót.

Chẳng hạn, Chương trình, Kế hoạch THTKCLP năm 2023 của Văn phòng Bộ Công Thương và Cục Công nghiệp không đề ra chỉ tiêu tiết kiệm cụ thể trong quản lý, sử dụng kinh phí NSNN, tài sản công.

Ngày 06/03/2024, Văn phòng Bộ có Văn bản số 189/VP-KT-TC báo cáo kết quả THTKCLP năm 2023. Trong đó báo cáo kết quả tiết kiệm kinh phí NSNN (kinh phí tự chủ) năm 2023 là 13.190 triệu đồng. Tuy nhiên, trong báo cáo này không có nội dung báo cáo, đánh giá về những hạn chế, thiếu sót trong việc xây dựng, ban hành và thực hiện chương trình, kế hoạch THTKCLP năm 2023 của các đơn vị khối Cơ quan Bộ.

Tương tự, tại các đơn vị như Cục Công nghiệp, Cục Công thương địa phương và Trường Đại học Điện lực cũng không có kết quả cụ thể về tiết kiệm trong quản lý, sử dụng kinh phí NSNN, tài sản công trong năm 2023.

Phân bổ, giao dự toán năm 2023 còn thiếu sót

Theo thông tin, tài liệu Vụ Kế hoạch - Tài chính cung cấp, năm 2023, Bộ Công Thương được Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính giao dự toán tổng thu phí, lệ phí là 5,61 tỷ đồng, nộp NSNN 1,21 tỷ đồng, tiền thu phí để lại đơn vị 4,39 tỷ đồng; chi thường xuyên là 4.073,10 tỷ đồng.

Bộ Công Thương đã phân bổ, giao dự toán thu NSNN cho các đơn vị bằng dự toán Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính giao. Cụ thể, Bộ đã phân bổ, giao dự toán chi thường xuyên cho các đơn vị 4.060,93 tỷ đồng, không phân bổ, sử dụng 12,17 tỷ đồng.

Trong đó, dự toán chi KH&CN và chi các hoạt động kinh tế không phân bổ; chi giáo dục - đào tạo và dạy nghề không phân bổ 6.272 triệu đồng, do không có nhiệm vụ chi.

Bộ Công Thương cũng đã giao dự toán chi hoạt động năm 2023 nguồn NSNN cho 02 đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên 7,9 tỷ đồng (Trường Cao đẳng Công Thương thành phố Hồ Chí Minh 4,4 tỷ đồng và Trường Cao đẳng Kinh tế đối ngoại 3,5 tỷ đồng).

Trong năm 2023, Bộ Công Thương đã cấp kinh phí và duyệt quyết toán chi NSNN cho 02 đơn vị trên 7,9 tỷ đồng không đúng quy định tại Điều 11, Nghị định số 60/2021/NĐ-CP ngày 21/6/2021 của Chính phủ quy định cơ chế tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập.

Vụ Kế hoạch - Tài chính (Bộ Công Thương) giải trình do đến cuối tháng 12/2023, Bộ Công Thương mới ban hành quyết định giao quyền tự chủ tài chính giai đoạn 2023-2025 cho các đơn vị sự nghiệp trực thuộc Bộ, nên không thu hồi số tiền đã giao dự toán và cấp kinh phí chi hoạt động cho 02 đơn vị nêu trên trong năm 2023.

Thực hiện dự toán thu phí, lệ phí

Theo số liệu Vụ KHTC cung cấp, tình hình thực hiện dự toán thu phí, lệ phí, tổng thu phí, lệ phí thực hiện vượt cao so với dự toán được giao năm 2023, chủ yếu do trong năm 2023, tại Cục Xuất nhập khẩu có phát sinh số thu phí chứng nhận xuất xứ hàng hoá (theo Thông tư số 36/2023/TT-BTC ngày 6/6/2023 của Bộ Tài chính quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí chứng nhận xuất xứ hàng hoá (C/O), có hiệu lực từ ngày 21/7/2023); Bộ Tài chính, Bộ Công Thương không giao dự toán thu và dự toán số tiền để lại đơn vị sử dụng tiền phí C/O năm 2023 cho Cục Xuất nhập khẩu và Bộ Công Thương chưa giao cơ chế thực hiện khoán chi phí hoạt động từ nguồn thu phí C/O cho Cục Xuất nhập khẩu.

Theo Thông báo số 346/TB-BCT ngày 30/9/2024 của Bộ Công Thương xét duyệt quyết toán năm 2023 của Cục Xuất nhập khẩu: số tiền phí C/O thực thu năm 2023 là 51.628.855.000 đồng, số tiền phải nộp NSNN là 8.776.905.350 đồng (bằng 17% số tiền phí thu được), đơn vị đã nộp NSNN trong năm 2023 là 8.776.905.350 đồng; tiền phí để lại đơn vị là 42.851.949.650 đồng (bằng 83% số tiền phí thu được), đến ngày 25/12/2024 Cục Xuất nhập khẩu chưa nộp NSNN.

Qua kiểm toán báo cáo quyết toán năm 2023 tại Bộ Công Thương, Kiểm toán nhà nước đã có Công văn số 924/KTNN-CNII ngày 25/12/2024 v/v kiến nghị tăng thu, giảm chi NSNN qua kiểm toán báo cáo quyết toán năm 2023 tại Bộ Công Thương (gửi KBNN Hà Nội và Bộ Công Thương), trong đó có kiến nghị Cục Xuất nhập khẩu nộp NSNN số tiền 42.851.949.650 đồng tiền thu phí C/O để lại đơn vị năm 2023, do không có dự toán được Bộ Công Thương giao.

Thanh tra Bộ Tài chính

Năm 2023, tại Văn phòng Bộ Công Thương phát sinh thu 03 loại phí, không được Bộ Công Thương giao dự toán thu và dự toán chi tiền phí để lại đơn vị. Tổng số tiền thực thu 03 loại phí là 525,11 triệu đồng, nộp NSNN 73,94 triệu đồng, để lại chi tại đơn vị 451,16 triệu đồng.

Văn phòng Bộ Công Thương đã chi, đề nghị quyết toán chi năm 2023 số tiền phí để lại đơn vị 451.167.035 đồng, để thanh toán tiền điện tháng 9 và tháng 10 năm 2023 của Văn phòng Bộ, không có dự toán được duyệt và cũng không đúng quy định. Tại Thông báo số 337/TB-BCT ngày 27/9/2023 xét duyệt quyết toán NSNN năm 2023 của Văn phòng Bộ, Bộ Công Thương đã cho phép Văn phòng Bộ chuyển sang quyết toán vào năm 2024, số tiền phí để lại đơn vị đã chi không đúng quy định 451.167.035 đồng.

Một số nội dung, nhiệm vụ chi thực hiện đạt thấp

Theo báo cáo của Vụ Kế hoạch - Tài chính (Bộ Công Thương), năm 2023, có một số nội dung, nhiệm vụ chi thực hiện đạt thấp so với dự toán được giao, một số nhiệm vụ được giao dự toán nhưng không thực hiện.

Trong đó, chi khoa học và công nghệ (KH&CN) dự toán 320.218 triệu đồng, thực hiện 177.010 triệu đồng bằng 55% dự toán, chủ yếu do các đề tài, nhiệm vụ KH&CN chưa hoàn thành trong năm; chi sự nghiệp kinh tế dự toán 905.603 triệu đồng, thực hiện 823.738 triệu đồng, bằng 91% dự toán, chủ yếu do có một số nhiệm vụ không thực hiện theo kế hoạch (kinh phí khuyến công hủy dự toán 2.600 triệu đồng; kinh phí đoàn ra hủy dự toán 300 triệu đồng; chương trình cấp quốc gia về xúc tiến thương mại hủy dự toán 4.065 triệu đồng; chương trình thương hiệu quốc gia hủy dự toán 1.244 triệu đồng; thành lập các văn phòng xúc tiến thương mại tại Trung Quốc hủy dự toán 2.885 triệu đồng...).

Bên cạnh đó, Văn phòng Bộ Công Thương có một số nhiệm vụ được giao dự toán chi NSNN năm 2023, nhưng đơn vị không sử dụng (hủy toàn bộ dự toán được giao), gồm: kinh phí đào tạo du học sinh Mozambich 2.370 triệu đồng; kinh phí tinh giản biên chế 1.134 triệu đồng; kinh phí dự trữ xăng dầu quốc gia 67.500 triệu đồng. Cục Công nghiệp được Bộ Công Thương giao dự toán kinh phí đào tạo nguồn nhân lực cho doanh nghiệp nhỏ và vừa năm 2023 là 500 triệu đồng, nhưng không sử dụng do đơn vị không có chức năng nhiệm vụ thực hiện nhiệm vụ này.

Bộ Công Thương đã xét duyệt quyết toán năm 2023, cho phép 05 trường cao đẳng trực thuộc Bộ được tiếp tục chuyển nguồn sang năm 2024, kinh phí NSNN hỗ trợ cho học sinh, sinh viên thuộc dự toán của các năm từ năm 2022 trở về trước, đến hết năm 2023 chưa sử dụng 1.088.090.400 đồng là chưa đúng quy định tại Điều 43, Nghị định số 163/2016/NĐ-CP.

Bộ Công Thương lập báo cáo quyết toán NSNN năm 2023, gửi Bộ Tài chính theo Văn bản số 7964/BCT-KHTC ngày 08/10/2024, chậm so với thời hạn quy định tại khoản 8, Điều 44, Nghị định số Nghị định số 163/2016/NĐ-CP ngày 21/12/2016 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật NSNN (thời hạn quy định là trước ngày 01/10/2024) và báo cáo bổ sung theo yêu cầu của Bộ Tài chính tại Văn bản số 8956/BCT-KHTC ngày 06/11/2024.

Đưa ra nhiều kiến nghị xử lý về kinh tế

Thanh tra Bộ Tài chính kiến nghị Bộ Công Thương thu hồi, nộp NSNN số tiền chi từ NSNN cấp kinh phí hoạt động năm 2023 cho 02 đơn vị sự nghiệp công lập được giao quyền tự chủ tài chính tự bảo đảm chi thường xuyên từ năm 2023, số tiền 7,9 tỷ đồng, gồm Trường Cao đẳng Công thương thành phố Hồ Chí Minh 4,4 tỷ đồng và Trường Cao đẳng Kinh tế đối ngoại 3,5 tỷ đồng.

Cục Xuất nhập khẩu nộp vào NSNN tiền thu phí C/O để lại đơn vị năm 2023 theo kiến nghị của Kiểm toán nhà nước, số tiền 42.851.949.650 đồng.

Thanh tra Bộ Tài chính

Văn phòng Bộ Công Thương nộp vào NSNN tiền thu phí năm 2023 để lại đơn vị không đúng quy định, số tiền 451.167.035 đồng.

Bộ Công Thương thu hồi, nộp NSNN số dư dự toán kinh phí NSNN cấp hỗ trợ cho học sinh, sinh viên của các năm từ 2022 trở về trước, tại 05 trường cao đẳng trực thuộc Bộ Công Thương, đến hết năm 2023 chưa sử dụng, số tiền 1.088.090.400 đồng./.