Quy định nguyên tắc chung về “chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp"
Báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến của đại biểu Quốc hội đối với Dự án Luật, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, về vấn đề bổ sung đối tượng viên chức được tham gia thành lập, quản lý doanh nghiệp, một số đại biểu Quốc hội đề nghị rà soát để bảo đảm các quy định về đối tượng thành lập, góp vốn và quản lý doanh nghiệp tại Luật Doanh nghiệp đồng bộ, thống nhất với Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo và Nghị quyết số 193/2025/QH15.
Tiếp thu ý kiến của đại biểu, Dự thảo Luật đã sửa đổi Điểm b Khoản 2 và Điểm b Khoản 3 Điều 17 Luật Doanh nghiệp theo hướng quy định đối tượng không được thành lập, góp vốn và quản lý doanh nghiệp gồm: Công chức, viên chức theo quy định của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức. Trong đó, trừ trường hợp được thực hiện theo quy định của pháp luật về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Về các quy định liên quan đến “chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp", Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính và nhiều đại biểu Quốc hội tán thành quy định khái niệm “chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp" theo hướng khái quát, quy định nguyên tắc chung.
Chính phủ tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội đối với các góp ý mang tính kỹ thuật về trách nhiệm thu thập, lưu giữ, cung cấp thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp và nội dung quy định giao Chính phủ hướng dẫn cụ thể về tiêu chí để xác định chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp, chế tài xử lý vi phạm khi không cung cấp thông tin theo quy định...
Đối với một số ý kiến đề nghị bổ sung điều khoản chuyển tiếp quy định về thời hạn cụ thể doanh nghiệp đã thành lập trước thời điểm Luật này có hiệu lực thi hành phải bổ sung thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp, Chính phủ tiếp thu và sửa đổi theo hướng việc bổ sung thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp được thực hiện đồng thời tại thời điểm doanh nghiệp thực hiện thủ tục đăng ký thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp.
Dự thảo Luật không quy định thời hạn cụ thể doanh nghiệp đã thành lập trước thời điểm Luật này có hiệu lực phải cung cấp thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp cho cơ quan đăng ký kinh doanh. “Việc yêu cầu doanh nghiệp phải thực hiện riêng biệt một thủ tục hành chính chỉ để kê khai bổ sung thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi sẽ làm tăng số lượng thủ tục hành chính, phát sinh chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp” - Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nêu rõ.
Đồng thời, yêu cầu này cũng chưa phù hợp với nguyên tắc không hồi tố trong áp dụng pháp luật quy định tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. So sánh giữa lợi ích và chi phí thì việc quy định thời gian cụ thể toàn bộ doanh nghiệp thành lập trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành phải cung cấp thông tin chủ sở hữu hưởng lợi cho cơ quan đăng ký kinh doanh để lưu giữ, chia sẻ thông tin khi cần thiết chưa phải là giải pháp tối ưu trong bối cảnh việc thu thập, cung cấp thông tin có thể thực hiện khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu.
Hơn nữa, số lượng các doanh nghiệp bổ sung thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi cho cơ quan đăng ký kinh doanh ngày càng đầy đủ theo thời gian (trung bình 1 năm có khoảng 35% doanh nghiệp đăng ký thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp).
Bổ sung quy định về điều kiện phát hành trái phiếu riêng lẻ
Báo cáo về nội dung quy định phát hành trái phiếu riêng lẻ của công ty chưa đại chúng, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho hay, một số đại biểu đề nghị xem xét không quy định tại Dự thảo Luật các điều kiện cụ thể của doanh nghiệp khi phát hành trái phiếu riêng lẻ (trái phiếu doanh nghiệp); đồng thời cân nhắc quy định tương tự như Luật Chứng khoán theo hướng giao Chính phủ quy định chi tiết vấn đề này.
Về nội dung này, tại Tờ trình số 286/TTr-CP và trong quá trình giải trình ý kiến của đại biểu, Chính phủ đã làm rõ sự cần thiết phải quy định nội dung này và đề xuất giữ nguyên quy định tại Dự thảo Luật.
Tại Thông báo số 2001/TB-VPQH, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nhất trí bổ sung tại Dự thảo Luật quy định về hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu là một trong các điều kiện phát hành trái phiếu riêng lẻ của công ty không phải là công ty đại chúng nhằm tăng năng lực về tài chính đối với doanh nghiệp phát hành. Việc này giúp hạn chế những rủi ro thanh toán trái phiếu doanh nghiệp đối với cả doanh nghiệp phát hành và nhà đầu tư.
Liên quan đến quy định về tăng cường quản lý nhà nước trong kiểm tra, giám sát và chia sẻ dữ liệu của các cơ quan trung ương và địa phương, một số đại biểu Quốc hội đề nghị rà soát quy định trách nhiệm của UBND cấp tỉnh đảm bảo phù hợp với Luật Tổ chức Chính quyền địa phương, đảm bảo công khai, minh bạch, tuân thủ nguyên tắc hoạt động thanh tra, kiểm tra đã được quy định tại Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội.
Về nội dung trên, Chính phủ tiếp thu ý kiến của Ủy ban Kinh tế và Tài chính và một số đại biểu Quốc hội để hoàn thiện Dự thảo Luật nhằm làm rõ trách nhiệm của UBND cấp tỉnh trong việc tổ chức đăng ký doanh nghiệp, ban hành quy trình kiểm tra nội dung đăng ký kinh doanh trên địa bàn. Từ đó, bảo đảm công khai, minh bạch, phù hợp chủ trương “thực hiện chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát” nêu tại Nghị quyết số 68-NQ/TƯ của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, phù hợp với Luật Tổ chức Chính quyền địa phương.
