Không thu thuế với nước dinh dưỡng, nước trái cây tự nhiên
Báo cáo tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, qua thảo luận có ý kiến đề nghị không thu thuế đối với sản phẩm nước trái cây tự nhiên, các loại nước dinh dưỡng chuyên dùng.
Về nội dung này, Cơ quan thẩm tra cho biết, theo quy định của Dự thảo Luật, nước giải khát có đường thuộc diện chịu thuế là các sản phẩm trong phạm vi khái niệm về nước giải khát theo Tiêu chuẩn Việt Nam có hàm lượng đường trên 5g/100ml, không bao gồm các đồ uống như sữa và sản phẩm từ sữa; thực phẩm dạng lỏng dùng với mục đích dinh dưỡng; nước khoáng thiên nhiên và nước uống đóng chai; nước rau, quả nguyên chất và nectar (mật) rau, quả và sản phẩm từ cacao. Theo đó, các sản phẩm như nước trái cây tự nhiên, nước dừa, sản phẩm từ sữa, thực phẩm dạng lỏng dùng với mục đích dinh dưỡng... không thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.
Ngoài ra, có ý kiến đề nghị thu thuế đối với sản phẩm khác có đường; bổ sung túi nilon, sản phẩm nhựa, bao bì nhựa khó phân hủy, kinh doanh đặt cược trực tuyến, game online, dịch vụ làm đẹp vào diện chịu thuế; không đưa xăng vào diện chịu thuế.
Theo Ủy ban Kinh tế và Tài chính, việc bổ sung các sản phẩm có đường khác cũng như các sản phẩm hàng hóa, dịch vụ khác vào diện chịu thuế như đề nghị của một số đại biểu Quốc hội hiện còn nhiều quan điểm khác nhau. Một số sản phẩm cũng đã được cơ quan soạn thảo đặt ra trong quá trình xây dựng Đề án Luật.
Tuy nhiên, cho đến nay chưa có đủ đánh giá tác động để làm căn cứ và thể hiện rõ tính ưu việt, khả thi, phù hợp của việc áp thuế đối với các hàng hóa, dịch vụ này trong bối cảnh hiện nay. Các nội dung này sẽ tiếp tục được nghiên cứu, đánh giá thận trọng, cân nhắc đến mục tiêu phục hồi sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp và sẽ báo cáo Quốc hội vào thời điểm phù hợp. Do đó, xin phép Quốc hội cho giữ như Dự thảo Luật đã trình.
Về việc thu thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng xăng, cơ quan thẩm tra cũng đồng tình cho rằng, về lâu dài cần nghiên cứu phương án sửa đổi một cách đồng bộ cả thuế tiêu thụ đặc biệt lẫn thuế bảo vệ môi trường để có thể đánh thuế mặt hàng này một cách hợp lý, phù hợp với thông lệ quốc tế.
Còn trong giai đoạn hiện nay, khi chúng ta đang triển khai đồng bộ các giải pháp để thực hiện hiệu quả cam kết của Chính phủ Việt Nam tại Hội nghị COP26, cùng với quy định thu thuế bảo vệ môi trường, việc thu thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng trong giai đoạn hiện nay vẫn là cần thiết. Do đó, Cơ quan thẩm tra xin giữ như Dự thảo Luật.
Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính thống nhất với đề xuất của Cơ quan soạn thảo để quy định điều hòa nhiệt độ có công suất trên 24.000 BTU đến 90.000 BTU thuộc đối tượng chịu thuế. Như vậy, sẽ không thu thuế đối với điều hòa nhiệt độ có công suất từ 24.000 BTU trở xuống và loại có công suất trên 90.000 BTU.
Giải trình đầy đủ, bảo đảm tính thuyết phục
Thảo luận tại Phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh nêu thực tế, trên thị trường hiện nay có cả nước giải khát có đường và nước giải khát sử dụng đường ăn kiêng không làm phát sinh năng lượng. Nếu chỉ áp thuế lên mặt hàng nước giải khát có đường mà không áp thuế lên mặt hàng nước giải khát sử dụng đường ăn kiêng thì có phát sinh vấn đề “lách luật” trong quá trình sản xuất hay không?
Nêu vấn đề này, ông Nguyễn Đắc Vinh cho rằng, nếu đánh thuế cả hai mặt hàng này, thì Cơ quan chủ trì soạn thảo cũng cần đưa ra cơ sở khoa học để giải thích rõ ràng hơn.
Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải nhận thấy, trong báo cáo chưa giải thích rõ ràng, đầy đủ những sản phẩm nào được xác định là sản phẩm nước giải khát có đường có thể gây ra bệnh béo phì và các bệnh khác thuộc diện đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt trong Dự thảo Luật.
Theo bà Hải, việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng nước giải khát có đường sẽ định hướng thói quen tiêu dùng của người dân. Thay vì sử dụng nước ngọt do giá thành sản phẩm đắt lên, người dân sẽ chuyển sang sử dụng các loại sản phẩm giải khát khác vẫn có đường, như nước mía, nước ép hoa quả, chè đỗ đen... - những sản phẩm chưa được kiểm soát, chưa đăng ký, hoặc những thực phẩm đường phố khác… Vậy, việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt với nước giải khát có đường có bảo đảm giúp giảm tỷ lệ béo phì xuống hay không?
Từ thực tế nêu trên, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu đề nghị Cơ quan soạn thảo cần tiếp tục nghiên cứu, cân nhắc đối tượng chịu thuế.
Giải trình, làm rõ thêm vấn đề này tại Phiên họp, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho biết, hiện nay trên thế giới có khoảng hơn 100 quốc gia, vùng lãnh thổ đã áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát có đường. Biện pháp này đã mang lại hiệu quả làm thay đổi cả về nhận thức và hành động từ phía người tiêu dùng cũng như nhà sản xuất về giảm lượng đường trong nước giải khát và giảm lượng tiêu thụ nước giải khát có đường.
Thứ trưởng cũng cho hay, nhìn chung các nước đều đánh mức thuế suất từ 20 - 40% đối với sản phẩm này. Ở nước ta, Dự thảo Luật đề xuất áp mức thuế 8-10%, thấp hơn so với khuyến cáo của Bộ Y tế và các tổ chức quốc tế; đồng thời sẽ có lộ trình thực hiện từ 2027 sẽ áp mức thuế 8% và sau này tăng dần lên 10%.
“Lộ trình và mức thuế suất như thế so với khu vực và thế giới rất hợp lý. Bước đầu chúng ta đưa vào để tăng nhận thức, dần dần chúng ta sẽ giảm dần mức sử dụng nước giải khát có đường” - Thứ trưởng Cao Anh Tuấn nói.
Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị, Cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát, tiếp thu đầy đủ ý kiến của đại biểu Quốc hội, hoàn thiện Báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý Dự thảo luật đảm bảo tính thuyết phục, để tạo sự đồng thuận.
