Giảm gánh nặng chi phí, tạo điều kiện cho trẻ em đến trường

Sáng 16/6, tiếp tục Kỳ họp thứ 9, Quốc hội thảo luận tại hội trường về 2 dự thảo nghị quyết quan trọng trong lĩnh vực giáo dục: Miễn, hỗ trợ học phí cho trẻ mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông trong hệ thống giáo dục quốc dân và Phổ cập giáo dục mầm non (GDMN) cho trẻ từ 3 đến 5 tuổi.

Khuyến khích phát triển giáo dục ngoài công lập, tăng cường xã hội hóa giáo dục

Góp ý vào Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân, đại biểu Đặng Bích Ngọc - Phó Trưởng Đoàn chuyên trách phụ trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình - khẳng định, chủ trương này mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc của Đảng Nhà nước về chính sách an sinh xã hội, cũng thể hiện sự quan tâm lớn của Bộ Chính trị. Đây là nguồn động viên, khích lệ rất lớn để các gia đình gặp khó khăn yên tâm cho con em đến trường.

Việc ban hành Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân thể hiện tính nhân văn sâu sắc, bảo đảm sự công bằng, phù hợp với thực tế tại nhiều địa phương, đặc biệt là các địa bàn đông dân cư, khi Nhà nước chưa thể đáp ứng được đầy đủ hệ thống trường công lập.

Đại biểu Đặng Bích Ngọc - Phó Trưởng Đoàn chuyên trách phụ trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình

Đồng tình về phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng (Điều 1) của Dự thảo Nghị quyết, đại biểu Đặng Bích Ngọc cho rằng, Dự thảo đã thể hiện đầy đủ tinh thần và yêu cầu chỉ đạo của Bộ Chính trị, bảo đảm bao quát đầy đủ đối tượng trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông trong cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, không phân biệt công lập hay dân lập, tư thục và vùng miền. Điều này bảo đảm sự công bằng trong xã hội, đặc biệt là giải quyết rất lớn áp lực cho các gia đình ở những nơi phải cho con học ở các trường tư thục, dân lập.

Đại biểu cho rằng, quy định chỉ áp dụng với công dân Việt Nam là phù hợp và đầy đủ. Việc Dự thảo Nghị quyết mở rộng đối tượng miễn, hỗ trợ học phí đến đối tượng là học sinh tại các cơ sở giáo dục ngoài công lập thể hiện sự công bằng trong tiếp cận giáo dục; phù hợp với Hiến pháp, Luật Giáo dục, Nghị định của Chính phủ đã quy định về thực hiện miễn, giảm, hỗ trợ học phí với nhiều đối tượng trước đây.

Thực tiễn thời gian qua, ngân sách nhà nước đã thực hiện miễn, giảm, không thu học phí cho một số đối tượng. Tuy nhiên, phạm vi và đối tượng chưa bao quát được toàn diện, dẫn đến nhiều nơi, nhiều gia đình gặp khó khăn về kinh tế khi cho con đi học, ảnh hưởng đến quyền của trẻ em, ảnh hưởng đến tiến độ, mục tiêu phổ cập giáo dục. Điều này cũng góp phần khuyến khích phát triển giáo dục ngoài công lập, tăng cường xã hội hóa giáo dục, đây là mục tiêu mà Đảng, Nhà nước đã đặt ra.

Về chính sách miễn, hỗ trợ học phí, đại biểu Đặng Bích Ngọc thống nhất cao với quy định "Ngân sách Trung ương hỗ trợ đối với các địa phương chưa cân đối được ngân sách để thực hiện chính sách miễn, hỗ trợ học phí theo quy định”. Đây cũng là trăn trở, lo lắng đối với các tỉnh thu ngân sách khó khăn, chưa tự cân đối được thu, chi. Vì vậy, quy định này sẽ tạo điều kiện cho các tỉnh chủ động lập dự toán báo cáo Bộ Tài chính bổ sung nguồn kinh phí còn thiếu từ ngân sách Trung ương, bảo đảm sự công bằng cho các tỉnh trong thực hiện việc miễn, giảm học phí, để cả nước cùng tổ chức thực hiện đồng bộ, thống nhất kịp thời trong năm học 2025-2026.

Đại biểu Trần Khánh Thu (Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình) cho rằng, chính sách hỗ trợ học phí cho người học tại các cơ sở dân lập, tư thục rất cần thiết. Khi giáo dục trở thành một quyền lợi thực sự, khi mọi học sinh đều có cơ hội tiếp cận tri thức mà không bị giới hạn bởi hoàn cảnh kinh tế, đó chính là nền tảng để Việt Nam bứt phá và vươn xa.

Khoản 2 Điều 2 Dự thảo Nghị quyết đã bổ sung quy định mức hỗ trợ đóng học phí do HĐND cấp tỉnh quyết định theo khung học phí do Chính phủ quy định. Tuy nhiên, việc miễn giảm học phí là chính sách hết sức nhân văn và đột phá nên cần có sự công bằng nhất định. Để bảo đảm công bằng, hiệu quả ngân sách, đại biểu Trần Khánh Thu đề nghị quy định bổ sung mức hỗ trợ không thấp hơn mức trần học phí công lập tại địa phương hoặc mức ngân sách nhà nước chi bình quân cho học sinh trong hệ thống giáo dục công lập ngay trong Nghị quyết.

Cùng quan tâm đến nội dung này, đại biểu Nguyễn Thị Sửu (Đoàn ĐBQH tỉnh Thừa Thiên - Huế) cho rằng, về chính sách miễn, hỗ trợ học phí ở khoản 2, Điều 2 nên bổ sung tiêu chí về điều kiện kiện kinh tế của từng địa phương, mức học phí thực tế, khả năng ngân sách; đồng thời khi phân cấp cho địa phương thì để địa phương quyết định, chỉ cần bổ sung thêm vào khoản 2 nội dung "căn cứ điều kiện kinh tế xã hội địa phương và khả năng ngân sách" sẽ bảo đảm chặt chẽ và thể hiện tính khả thi.

Cần tăng cường hỗ trợ vùng khó khăn, biên giới, hải đảo

Bên cạnh đó, các ĐBQH cũng đồng thuận cao với Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về phổ cập GDMN cho trẻ em mẫu giáo từ 3 đến 5 tuổi; đồng thời nhấn mạnh, đây là những chính sách nhân văn, thiết thực, thể hiện rõ trách nhiệm chính trị và cam kết mạnh mẽ của Đảng, Nhà nước trong việc bảo đảm quyền học tập công bằng trong tiếp cận giáo dục của mọi công dân, chăm lo cho tương lai thế hệ trẻ và đảm bảo an sinh xã hội.

Theo ĐBQH Đặng Bích Ngọc, để thực hiện nhiệm vụ đến năm 2030 hoàn thành phổ cập GDMN cho trẻ mẫu giáo từ 3 đến 5 tuổi, việc ban hành Nghị quyết này là rất cần thiết để thực hiện mục tiêu trên. "Thực tiễn hiện nay, tỷ lệ huy động trẻ mẫu giáo mới đạt 93,6%, GDMN ở những nơi vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn tỷ lệ trẻ em chưa ra lớp vẫn còn nhiều, nếu như chúng ta không đưa ra giải pháp đồng bộ, quyết liệt thì rất khó có thể thực hiện mục tiêu này” - nữ đại biểu lý giải.

Về cơ chế, chính sách thực hiện, khoản 5, Điều 3 của Dự thảo quy định ưu tiêu phát triển mầm non ở miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, biên giới, hải đảo, bãi ngang ven biển, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn, địa bàn có khu, cụm công nghiệp, khu chế xuất. Theo đại biểu, ngoài đầu tư về mạng lưới trường, lớp cơ sở vật chất, trang thiết bị, số lượng giáo viên theo định mức đối với các vùng đặc thù, Nhà nước cần bổ sung thêm chính sách hỗ trợ trực tiếp tiền ăn cho các cháu, nhất là các đối tượng gia đình nghèo, trẻ khuyết tật, các cháu có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn để động viên các gia đình cho trẻ đến lớp, bảo đảm sự công bằng trong chính sách; giúp các cháu hòa nhập, xóa tan mặc cảm, có điều kiện để được đi học.

Phát biểu tại hội trường, đại biểu Nguyễn Anh Trí (Đoàn ĐBQH TP. Hà Nội) cũng bày tỏ thống nhất với Dự thảo Nghị quyết phổ cập mầm non cho trẻ em mẫu giáo từ 3 đến 5 tuổi. Tuy nhiên, để hoàn thiện hơn, đại biểu đề nghị viết lại khoản 2 Điều 1 rõ hơn về đối tượng áp dụng là: “Nghị quyết này áp dụng đối với trẻ em mẫu giáo từ bằng 5 tuổi, các tổ chức và cá nhân có liên quan”. Theo đại biểu, như vậy tất cả các trẻ em ở đất nước Việt Nam đều được thụ hưởng nội dung của Nghị quyết này. Đại biểu cũng đề nghị, khi soạn thảo đề án phổ cập GDMN, cần hết sức chú ý đến nhóm đối tượng thuộc gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn để đảm bảo các cháu được đến lớp và không bị kỳ thị.

Đại biểu Nguyễn Thị Quyên Thanh (Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long) cảnh báo, phổ cập GDMN đòi hỏi nguồn lực rất lớn và cần chuẩn bị kỹ để tránh chậm tiến độ như khi phổ cập GDMN 5 tuổi trước đây. Đại biểu đề nghị tăng cường hỗ trợ vùng khó khăn, khu công nghiệp, biên giới, hải đảo; bảo đảm bữa ăn trưa cho trẻ; đầu tư cơ sở vật chất, chính sách thu hút giáo viên mầm non; đồng thời cần có các chính sách để khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư cho GDMN…

Bên cạnh đó, nhiều ĐBQH cũng quan tâm đến số trẻ em khó khăn, chưa được ra lớp và cho rằng cần đặc biệt quan tâm đến đối tượng trên nếu không sẽ có những "điểm lõm" mà chúng ta không thể phổ cập đối với số này./.