Lãi suất chịu nhiều áp lực
Số liệu từ Hội Nghiên cứu thị trường liên ngân hàng Việt Nam (VBA) cho thấy, lãi suất liên ngân hàng những ngày đầu tháng 8/2025 vẫn ở mức cao. Kết thúc ngày 10/8, lãi suất bình quân liên ngân hàng tăng mạnh ở tất cả kỳ hạn dưới một tháng. Theo đó, lãi suất qua đêm tăng từ mức 5,48%/năm lên 6,73%/năm - mức cao nhất trong hơn hai năm trở lại đây.
Theo báo cáo phân tích của Công ty chứng khoán MBS, sau khi giảm nhẹ trong tháng 6/2025, mặt bằng lãi suất huy động có xu hướng tăng nhẹ trở lại trong tháng 7. Đến cuối tháng 7/2025, trung bình lãi suất kỳ hạn 12 tháng của nhóm ngân hàng thương mại tư nhân tăng nhẹ 2 điểm cơ bản so với tháng trước, lên mức 4,89% (giảm 16 điểm cơ bản so với đầu năm), trong khi lãi suất của nhóm các ngân hàng thương mại quốc doanh vẫn giữ ổn định ở mức 4,7%.
Lãi suất tăng nhẹ trong bối cảnh tín dụng có những tín hiệu tích cực. Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tính đến hết tháng 7, tín dụng toàn hệ thống đã tăng khoảng 10% so với cuối năm 2024, tương đương khoảng 1,56 triệu tỷ đồng đã được đưa vào nền kinh tế. Mức tăng này cao hơn so với cùng kỳ năm trước và nhiều lĩnh vực ghi nhận tăng trưởng tín dụng vượt trội.
Với sự điều chỉnh mục tiêu tăng trưởng kinh tế lên 8,3- 8,5%, PGS,TS. Nguyễn Hữu Huân - giảng viên Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh - cùng nhiều chuyên gia nhận định: Tăng trưởng tín dụng trong năm 2025 có thể đạt 18 - 20%.
Cục Thống kê cho biết, đến ngày 26/6/2025, tín dụng tăng 8,3% trong khi tăng trưởng tiền gửi so với đầu năm đạt 6,11%; chênh lệch số tuyệt đối giữa mức tăng tiền gửi và tín dụng lên đến gần 400.000 tỷ đồng.
Các chuyên gia của MBS ước tính tốc độ tăng trưởng tín dụng cao hơn khoảng 1,3 - 1,5 lần so với tốc độ tăng trưởng huy động vốn. Điều này đã phần nào gây áp lực tăng lãi suất huy động ở nhóm ngân hàng thương mại tư nhân nhằm thu hút tiền gửi.
Bên cạnh đó, hoạt động đầu tư công tiếp tục duy trì vai trò là động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng GDP. Tốc độ giải ngân các dự án cơ sở hạ tầng trong nửa cuối năm sẽ gia tăng so với nửa đầu năm 2025, nhất là sau khi hoàn thành việc sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị hành chính. Điều này đồng nghĩa với việc cung tiền phải tăng nhanh hơn, gây áp lực lên lãi suất.
Trong bối cảnh lãi suất chịu nhiều tác động, NHNN đã yêu cầu các tổ chức tín dụng thực hiện đúng chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và NHNN về việc ổn định mặt bằng lãi suất tiền gửi; tiếp tục tiết giảm chi phí hoạt động, tăng cường chuyển đổi số, sẵn sàng chia sẻ một phần lợi nhuận để giảm lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ người dân, doanh nghiệp giảm chi phí vốn, tiếp cận nguồn vốn thuận lợi hơn, từ đó kích thích tăng trưởng tín dụng và đầu tư, tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Bài toán khó trong điều hành lãi suất
Ngoài mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, việc điều hành lãi suất của NHNN còn nhằm ổn định tỷ giá và kiểm soát lạm phát. PGS,TS. Nguyễn Hữu Huân nhận định, mặt bằng lãi suất như hiện nay có thể tiếp tục được duy trì với điều kiện thanh khoản hệ thống dồi dào. Do đó, cơ quan điều hành sẽ phải tiếp tục “bơm tiền” để tránh nguy cơ lãi suất đầu vào tăng, dẫn đến lãi suất cho vay tăng theo. Tuy nhiên, muốn giữ mặt bằng lãi suất thấp, NHNN phải chấp nhận rủi ro tỷ giá tăng. “Đây là câu chuyện đánh đổi” - ông Huân nhấn mạnh.
Để có lãi suất thấp thì phải có sự đánh đổi nhất định, trong đó có sự đánh đổi về tỷ giá.
Ông Phạm Chí Quang - Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, NHNN
Từ đầu năm đến nay, tỷ giá USD/VND tăng mạnh, từ mức 25.484 lên 26.225 đồng. Tại Phiên họp thường kỳ Chính phủ tháng 7 vừa qua, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng thừa nhận tỷ giá đang chịu áp lực khá lớn do tác động kép từ yếu tố kinh tế và tâm lý thị trường. Tính đến nay, tỷ giá USD/VND đã tăng 2,9% so với cuối năm ngoái.
“NHNN sẽ theo dõi sát diễn biến thị trường, đặt ưu tiên phù hợp với từng giai đoạn, hướng tới mục tiêu chung là ổn định vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế một cách bền vững. Nếu áp lực tỷ giá tiếp tục tăng mạnh, NHNN sẽ cân nhắc không tiếp tục giảm lãi suất để tránh gây bất ổn vĩ mô” - Thống đốc Nguyễn Thị Hồng khẳng định.
Mặt khác, theo Thống đốc, hiện tại, lạm phát bình quân đang được kiểm soát ở mức 3,6%, thấp hơn ngưỡng mục tiêu 4,5 - 5% của Quốc hội. Tuy nhiên, việc điều chỉnh giá điện, giá dịch vụ y tế, giá thuê nhà… đang tạo áp lực chi phí đầu vào và đẩy lạm phát cơ bản tăng liên tục qua các tháng gần đây. “Lạm phát khi xuất hiện thì rất nhanh, nhưng để kiểm soát được và giảm xuống rất khó. Đây là lý do để cơ quan điều hành chính sách tiền tệ phải chủ động, bám sát diễn biến thị trường và không thể chủ quan” - Thống đốc Nguyễn Thị Hồng lưu ý.
Bên cạnh vai trò điều tiết của NHNN, việc giảm lãi suất và duy trì ổn định vĩ mô đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ từ các Bộ, ngành liên quan. Theo đó, cần tập trung nguồn lực vào các dự án đầu tư công trọng điểm có tính lan tỏa cao; ưu tiên cải thiện môi trường đầu tư; thúc đẩy xuất khẩu, đa dạng hóa thị trường... Đây là những yếu tố then chốt góp phần củng cố nền tảng vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng.
Ông Nguyễn Hoàng Linh - Giám đốc Phân tích và Nghiên cứu Công ty VCBF
Nhận định về xu hướng lãi suất trong thời gian tới, ông Nguyễn Hoàng Linh - Giám đốc Phân tích và Nghiên cứu Công ty Quản lý Quỹ Vietcombank (VCBF) - cho rằng: Với sự lệch pha rõ rệt giữa tăng trưởng tín dụng và tăng trưởng cung tiền, dư địa để các ngân hàng thương mại tiếp tục giảm lãi suất không còn nhiều và nếu có thì phần lớn sẽ phụ thuộc vào các điều kiện bên ngoài hơn là yếu tố nội tại.
Trong bối cảnh đó, ông Linh cho rằng, cơ quan quản lý - đặc biệt là NHNN - đóng vai trò rất quan trọng trong việc cân bằng các mục tiêu vĩ mô: Vừa ổn định tỷ giá, kiểm soát lạm phát, vừa đảm bảo hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Lãi suất là một trong những công cụ quan trọng để NHNN thực hiện chính sách tiền tệ đa mục tiêu. Việc sử dụng linh hoạt công cụ này vẫn luôn là một bài toán khó, đòi hỏi NHNN phải theo dõi sát sao diễn biến kinh tế trong nước và quốc tế để có những điều chỉnh lãi suất kịp thời, cân bằng giữa mục tiêu hỗ trợ tăng trưởng và kiểm soát lạm phát, tỷ giá, đảm bảo ổn định vĩ mô./.
