Những thành quả hoạt động của nhóm DN lớn năm qua đã làm tăng niềm tin vào triển vọng sản xuất kinh doanh năm 2015. Ảnh: TS
Đây là nội dung đúc kết từ Báo cáo nghiên cứu thường niên với chủ đề “Khả năng phục hồi kinh tế Việt Nam - Góc nhìn của DN lớn” do Vietnam Report thực hiện trong tháng 11/2014 và công bố vào trung tuần tháng 12/2014. Kết quả nghiên cứu cho thấy, đa số các DN lớn nhận định, doanh thu của DN đều tăng hoặc cơ bản ổn định so với năm trước. Đáng chú ý, tỷ lệ DN cho rằng kinh doanh đang xấu đi giảm dần qua các năm. Nếu như khảo sát DN lớn năm 2012 cho thấy, tỷ lệ DN nhận định tình hình kinh doanh 2012 xấu hơn 2011 là 21,9%, thì tới năm 2014, tỷ lệ này giảm còn 9,1%. Các DN lớn có thể tự tin như vậy một phần dựa trên thực tế hoạt động sản xuất kinh doanh của họ trong năm vừa qua. Theo thống kê từ Bảng xếp hạng VNR500 năm 2014, tổng doanh thu của Top 10 DN lớn nhất đạt xấp xỉ 2.354 nghìn tỷ đồng vào năm 2013, tăng 14,8% so với Top 10 năm 2013 (xét doanh thu của DN năm 2012). Hệ số sinh lời ROA (tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản), ROE (tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu) của Top 10 năm nay cũng tốt hơn nhiều so với năm trước.
Những thành quả hoạt động sản xuất kinh doanh tốt của nhóm DN lớn cũng làm tăng niềm tin vào triển vọng kinh doanh năm 2015, khiến cơ cấu nhóm “DN bi quan” tiếp tục co lại chỉ còn 7,1%. Nhận định về những cản trở ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của DN, 44,4% DN lớn được điều tra cho rằng thủ tục hành chính còn rườm rà khiến các DN gặp khó khăn. Những khó khăn tiếp theo liên quan tới hạ tầng cơ sở (37,4%), giá cả nguyên vật liệu đầu vào (31,3%) và xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường (31,3%).
Tương tự, khi đánh giá về môi trường đầu tư tại Việt Nam, đa số DN cho rằng hiệu quả của dịch vụ hành chính đang ở mức rất thấp (có tới 88,2% đánh giá “kém”), bên cạnh cơ sở hạ tầng kém (40,7%) và khó tiếp cận đất đai (35,4%) làm hạn chế phần nào cơ hội đầu tư nước ngoài vào Việt Nam. Kết quả này phản ánh rằng trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, để trở thành điểm đến đầu tư tiềm năng và hấp dẫn, Việt Nam sẽ phải đối mặt với rất nhiều khó khăn như vấn đề minh bạch hóa chính sách, đơn giản hóa thủ tục, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng…
Để khơi thông tín dụng, tạo vốn cho DN tăng trưởng trong năm 2015, phần lớn các DN cho rằng, “giảm lãi suất tín dụng” là ưu tiên hàng đầu trong giai đoạn hiện nay. Sau ảnh hưởng của suy thoái kinh tế, các DN đang có nhu cầu vay vốn ngân hàng nhiều hơn để mở rộng sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên không phải DN nào cũng tiếp cận được nguồn vốn vay ngân hàng, đặc biệt là DN vừa và nhỏ, do khả năng sinh lời của DN đang có xu hướng giảm trong khi lãi suất cho vay trung và dài hạn của các ngân hàng thương mại (NHTM) dù đã giảm nhưng không thể xuống dưới mức 8%/năm. Trong thời gian tới, các NHTM cần cân nhắc điều chỉnh chênh lệch giữa lãi suất huy động và cho vay, giảm lãi suất cho vay giúp DN có cơ hội tiếp cận nguồn vốn vay tốt hơn.
Cùng với kiến nghị ưu tiên giảm lãi suất, các DN đã đưa ra các ưu tiên tiếp theo mà Chính phủ cần lưu ý để hỗ trợ DN, đó là điều chỉnh giảm thuế suất thuế Thu nhập DN, tăng cường các biện pháp hỗ trợ DN tìm kiếm thị trường đầu ra, cải thiện môi trường pháp lý, tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, cải thiện cơ sở hạ tầng, hoàn thiện hệ thống pháp luật về đầu tư, tạo điều kiện phát triển cho DN tư nhân, DN vừa và nhỏ, hỗ trợ có hiệu quả các sản phẩm chủ lực, các sản phẩm mới của ngành, tiếp tục tái cơ cấu ngân hàng yếu kém, đẩy mạnh tái cơ cấu DNNN.
Thời gian qua, Chính phủ liên tục ban hành các giải pháp và quyết định nhằm tăng tốc tiến trình tái cơ cấu kinh tế, tập trung cải thiện môi trường kinh doanh, đẩy mạnh cải cách, hỗ trợ DN tăng trưởng, đặc biệt là DN vừa và nhỏ… Động thái này đã nhận được hiệu ứng tích cực từ cộng đồng DN. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại nhiều bất cập trong quá trình thực thi gây không ít khó khăn cho các DN trong nước, trong khi bản thân các DN vẫn phải củng cố năng lực cạnh tranh. Thực tế này đòi hỏi Chính phủ cần thay đổi chính sách và phương cách điều hành kinh tế, hướng tới xây dựng một nền kinh tế “khỏe mạnh”, vững vàng trước “sóng gió”. Cộng đồng DN lớn cũng khuyến nghị rằng sự tham gia của các nhà đầu tư nước ngoài vào thị trường trong nước quá lớn đôi khi sẽ hạn chế sự phát triển của các DN trong nước. Bởi vậy, song song với việc thu hút đầu tư nước ngoài, Chính phủ cũng cần hết sức thận trọng đưa ra những biện pháp bảo vệ DN trong nước thích hợp để kinh tế Việt Nam có thể vững bước đi lên từ nội lực và tăng trưởng lâu bền trong tương lai.
QUỲNH ANH